Hiện nay, hầu hết người lao động khi tìm việc làm ngoài tiền lương cơ bản thì còn quan tâm đến tiền Bonus. Các doanh nghiệp cũng đưa ra nhiều loại Bonus khác nhau nhằm tạo động lực, thúc đẩy tinh thần làm việc cho nhân viên của mình. Vậy Bonus là gì? Cùng JobsGO tìm hiểu qua bài viết dưới đây bạn nhé.
Bonus là gì? Bonus là một khoản tiền thưởng được công ty trao cho nhân viên ngoài mức lương cơ bản như một phần của chính sách phúc lợi. Khoản tiền này nhằm ghi nhận và khen thưởng những đóng góp, thành tích hoặc sự nỗ lực vượt bậc của nhân viên trong quá trình làm việc. Bonus không chỉ là một phần thưởng tài chính mà còn là công cụ quản trị nhân sự quan trọng, giúp thúc đẩy động lực làm việc, tăng cường sự gắn bó, duy trì hiệu suất cao trong tổ chức.
Bonus là gì?
Trong một doanh nghiệp, Bonus thường là khoản tiền thưởng dành cho những cá nhân, nhóm có hoạt động nổi bật, đạt được thành tích tốt trong công việc được giao. Nó được trao chung cho toàn bộ nhân viên công ty, công khai để tránh việc đố kỵ lẫn nhau. Bonus giống như một phần thưởng nhằm tạo thêm sức mạnh giúp người lao động không ngừng phấn đấu, duy trì, cống hiến cho sự phát triển của doanh nghiệp.
Ngoài việc hiểu là tiền thưởng trong công việc thì Bonus cũng được rất nhiều bạn trẻ sử dụng với ý nghĩa là “thêm”. Nó được sử dụng khá phổ biến với tuổi teen trong giao tiếp hàng ngày.
Thực tế, vấn đề tiền thưởng là không bắt buộc đối với các doanh nghiệp. Chi thưởng cho nhân viên hay không là quyền của lãnh đạo cũng như tùy thuộc vào tình hình kinh doanh của công ty.
Thế nhưng, để tạo môi trường làm việc tốt đẹp, lý tưởng hơn cho nhân viên của mình, nhiều nhà quản lý đã đưa thêm tiền bonus vào chính sách. Điều này giúp tạo động lực, thúc đẩy nhân viên cố gắng, phấn đấu làm việc hiệu quả hơn. Từ đó, doanh nghiệp cũng sẽ hoạt động tốt, mang về nhiều doanh thu, lợi nhuận hơn. Đây chính là mục đích quan trọng nhất của chính sách tiền Bonus.
3. Các Loại Tiền Bonus Trong Doanh Nghiệp
Các loại tiền Bonus trong doanh nghiệp
Trong doanh nghiệp tồn tại rất nhiều loại tiền Bonus khác nhau như:
3.1 Tiền Thưởng Đầu Vào (Signing Bonus)
Tiền thưởng đầu vào là khoản thưởng dành cho nhân viên mới ngay khi họ chấp nhận gia nhập công ty, thường được áp dụng khi doanh nghiệp muốn thu hút những ứng viên tài năng, có năng lực hoặc kinh nghiệm nổi trội. Đặc biệt trong các ngành công nghệ cao, tài chính hoặc y tế, signing bonus được sử dụng như một phần của gói đãi ngộ để cạnh tranh trên thị trường lao động.
Khoản thưởng này có thể là một khoản tiền cố định hoặc phần trăm dựa trên mức lương khởi điểm của nhân viên, được trao sau khi họ ký hợp đồng hoặc hoàn thành một khoảng thời gian làm việc nhất định. Động cơ chính của loại thưởng này là giúp công ty nhanh chóng tuyển dụng nhân sự mà không cần tăng lương cơ bản quá cao, đồng thời đảm bảo sự ổn định của đội ngũ ngay từ đầu.
3.2 Tiền Thưởng Giới Thiệu (Referral Bonus)
Tiền thưởng giới thiệu là một phần thưởng dành cho nhân viên hiện tại khi họ giới thiệu ứng viên mới cho công ty và ứng viên này được tuyển dụng thành công. Đây là một phương pháp tiết kiệm chi phí nhưng vẫn đảm bảo hiệu quả cho doanh nghiệp trong việc tuyển dụng nhân sự, vì nhân viên hiện tại có xu hướng giới thiệu những người mà họ tin tưởng về năng lực, phù hợp với văn hóa công ty.
Tiền thưởng giới thiệu giúp công ty thu hút nhân sự chất lượng mà không cần phải đầu tư mạnh vào các kênh tuyển dụng bên ngoài như công ty săn đầu người hoặc quảng cáo tuyển dụng. Loại tiền thưởng này thường chỉ được trả sau khi ứng viên mới hoàn thành giai đoạn thử việc, chính thức trở thành nhân viên của công ty, giúp đảm bảo tính hiệu quả của quá trình giới thiệu.
3.3 Tiền Thưởng Duy Trì (Retention Bonus)
Tiền thưởng duy trì là khoản thưởng đặc biệt được trao cho những nhân viên quan trọng nhằm giữ chân họ ở lại công ty trong thời gian dài, đặc biệt trong những giai đoạn nhạy cảm như khi công ty đang tái cấu trúc, hợp nhất hoặc bị đối thủ cạnh tranh lôi kéo nhân tài. Áp dụng tiền thưởng duy trì là một chiến lược hạn chế sự ra đi của những nhân sự chủ chốt, có giá trị chiến lược đối với hoạt động của doanh nghiệp.
Tiền thưởng duy trì thường được cam kết bằng một khoản lớn, nhưng chỉ trả sau khi nhân viên hoàn thành thời gian cam kết, ví dụ một năm hoặc hai năm. Như vậy có thể giúp doanh nghiệp ổn định đội ngũ, tránh tổn thất do thiếu hụt nhân lực quan trọng, đảm bảo tính liên tục trong quản lý, phát triển kinh doanh.
3.4 Tiền Thưởng Hiệu Suất Công Việc (Performance Bonus)
Hiệu suất công việc chính là một tiêu chí để đánh giá năng lực làm việc của một nhân viên, đội nhóm hoặc một tập thể trong doanh nghiệp. Đây cũng là một tiêu chí để chọn ra những người có hiệu quả công việc tốt nhất và thưởng bù đắp cho những cống hiến vượt trội của họ với doanh nghiệp.
Thưởng hiệu suất công việc là loại thưởng phổ biến nhất hiện nay, được trao cho nhân viên dựa trên mức độ hoàn thành các chỉ tiêu cụ thể về công việc, chẳng hạn như doanh số, lợi nhuận hoặc các mục tiêu KPI. Khoản thưởng hiệu suất công việc thường không cố định mà thay đổi theo thành tích của từng cá nhân, nhóm hoặc toàn công ty, có khả năng tạo động lực để nhân viên nỗ lực đạt được hiệu quả tốt nhất.
Thưởng hiệu suất không chỉ khuyến khích nhân viên làm việc chăm chỉ hơn, mà còn giúp công ty dễ dàng quản lý, đo lường hiệu quả công việc, từ đó tăng cường sự cạnh tranh nội bộ. Ngoài ra, việc liên kết tiền thưởng với các mục tiêu kinh doanh cũng giúp tạo ra một văn hóa làm việc tập trung vào hiệu suất, sự phát triển chung của tổ chức.
3.5 Tiền Thưởng Hàng Năm (Annual Incentive Bonus)
Tiền Bonus hàng năm
Tiền thưởng hàng năm là khoản tiền thường được trao vào cuối năm tài chính, dựa trên hiệu quả làm việc của nhân viên cũng như kết quả hoạt động của doanh nghiệp. Đây là phần thưởng để ghi nhận những đóng góp của nhân viên trong suốt một năm làm việc, thường đi kèm với các buổi lễ tổng kết hoặc các sự kiện lớn trong công ty.
Tiền thưởng hàng năm có thể được tính dựa trên mức lương cơ bản, thời gian làm việc hoặc một phần trăm nhất định của lợi nhuận công ty. Loại thưởng này không chỉ giúp tạo động lực làm việc lâu dài mà còn là một cách để doanh nghiệp chia sẻ thành quả kinh doanh với nhân viên, giúp tăng cường sự gắn kết, lòng trung thành của nhân viên đối với công ty.
3.6 Tiền Thưởng Lễ, Tết (Holiday Bonus)
Tiền thưởng lễ, Tết là một khoản thưởng mà nhân viên nhận được vào các dịp lễ lớn như Tết Nguyên Đán, Giáng sinh hoặc các ngày lễ quốc gia khác. Loại thưởng này có tính chất biểu trưng, mang ý nghĩa tri ân, chia sẻ niềm vui của doanh nghiệp với nhân viên trong những dịp lễ hội quan trọng. Mức thưởng thường cố định, được áp dụng đồng đều cho tất cả nhân viên, không phân biệt vị trí hay cấp bậc, mặc dù ở một số công ty, mức thưởng có thể linh hoạt dựa trên thâm niên làm việc.
Tiền thưởng lễ, Tết không chỉ giúp nhân viên có thêm nguồn tài chính cho dịp nghỉ lễ mà còn thể hiện sự quan tâm của doanh nghiệp đến đời sống cá nhân của họ, từ đó tăng cường sự gắn bó, tinh thần làm việc tích cực.
Tiền thưởng thâm niên là khoản tiền thưởng dành cho những nhân viên đã làm việc tại công ty trong một khoảng thời gian dài, thường từ 5 năm trở lên. Loại thưởng này thể hiện sự công nhận, tri ân của công ty đối với những đóng góp liên tục, bền bỉ của nhân viên trong quá trình phát triển của doanh nghiệp.
Thưởng thâm niên là một hình thức khích lệ tinh thần, đồng thời nó cũng là động lực để nhân viên tiếp tục gắn bó lâu dài, góp phần tạo ra sự ổn định trong đội ngũ nhân sự. Ngoài khoản tiền thưởng, nhân viên có thể nhận thêm các phần thưởng phụ khác như bằng khen, huy chương hoặc các phúc lợi đặc biệt như nghỉ phép thêm hoặc cổ phần trong công ty.
3.8 Tiền Thưởng Tại Chỗ (Spot Bonus)
Tiền thưởng tại chỗ là khoản thưởng không theo kế hoạch, thường được trao ngay lập tức để ghi nhận một thành tích hoặc nỗ lực đặc biệt của nhân viên trong công việc. Ví dụ, khi một nhân viên hoàn thành xuất sắc một dự án, giải quyết một vấn đề khó khăn hay đóng góp đột phá vào một chiến dịch quan trọng, họ có thể được thưởng tại chỗ.
Loại thưởng này có giá trị như một sự công nhận nhanh chóng, trực tiếp, giúp duy trì tinh thần làm việc tích cực, khuyến khích nhân viên nỗ lực hơn nữa trong những tình huống tương tự. Với tính chất linh hoạt, tiền thưởng tại chỗ giúp công ty kịp thời động viên, thúc đẩy hiệu suất của nhân viên ngay khi họ đạt được thành tích đáng kể.
3.9 Cổ Phiếu Thưởng (Bonus Shares)
Nhiều công ty áp dụng hình thức cổ phiếu thưởng, tức là thưởng bằng cổ phần của công ty thay vì bằng tiền mặt. Đây là một phần thưởng phổ biến trong các công ty lớn, đặc biệt là các tập đoàn hoặc công ty công nghệ, nơi giá trị cổ phiếu thường tăng mạnh theo thời gian. Cổ phiếu thưởng không chỉ giúp nhân viên có thêm tài sản, mà còn tạo động lực để họ gắn bó với công ty, góp phần vào sự phát triển dài hạn.
Khi trở thành cổ đông của công ty, nhân viên sẽ có mối quan hệ mật thiết hơn với sự thành bại của doanh nghiệp, từ đó nâng cao tinh thần trách nhiệm, thúc đẩy họ làm việc tốt hơn để gia tăng giá trị cổ phiếu. Cổ phiếu thưởng cũng được trao cho nhân viên quản lý cấp cao hoặc những người có đóng góp đặc biệt, nhằm giữ chân những nhân sự chủ chốt trong thời gian dài.
4. Tại Sao Các Doanh Nghiệp Nên Có Bonus Cho Nhân Viên?
Tiền Bonus có thực sự cần thiết không?
Các doanh nghiệp hiện nay nên có chính sách thưởng cho nhân viên vì nhiều lý do chiến lược, từ việc tăng cường hiệu suất công việc cho đến giữ chân nhân tài, phát triển văn hóa làm việc tích cực… Dưới đây là những lý do cụ thể:
4.1. Tăng Cường Động Lực Làm Việc
Tiền thưởng hoạt động như một động lực thúc đẩy nhân viên nỗ lực hơn trong công việc. Khi nhân viên biết rằng họ sẽ nhận được một khoản thưởng nếu đạt được hoặc vượt qua các mục tiêu nhất định, họ có xu hướng tập trung, làm việc chăm chỉ hơn để đạt được những mục tiêu đó. Chẳng hạn, một công ty công nghệ có thể thiết lập các KPI rõ ràng cho từng phòng ban và trao thưởng cho những phòng ban đạt hoặc vượt KPI. Điều này không chỉ thúc đẩy sự cạnh tranh lành mạnh giữa các phòng ban mà còn giúp tăng hiệu suất tổng thể của công ty.
Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng chính sách thưởng hiệu quả có thể tăng năng suất lao động từ 10-20%. Theo một nghiên cứu của Harvard Business Review, các công ty sử dụng chính sách thưởng linh hoạt, công bằng thường có mức năng suất cao hơn so với những công ty không áp dụng chính sách này.
4.2. Giữ Chân Nhân Tài
Các gói thưởng như thưởng thâm niên, cổ phiếu thưởng hoặc thưởng duy trì giúp nhân viên cảm thấy được trân trọng, có động lực để gắn bó lâu dài với công ty. Những khoản thưởng thường được trả sau một khoảng thời gian nhất định, tạo ra sự ràng buộc giữa nhân viên với công ty.
Có thể thấy, trong thị trường lao động hiện nay, nhân viên có nhiều lựa chọn việc làm, nhưng các chính sách thưởng hấp dẫn sẽ làm tăng giá trị tổng thể của gói phúc lợi, khiến họ ít có động lực để chuyển việc. Đây là điều có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với những nhân viên có kỹ năng cao hay có kinh nghiệm quý báu.
Một nghiên cứu của Glassdoor cho thấy rằng các công ty có chương trình thưởng hấp dẫn có tỷ lệ giữ chân nhân viên cao hơn 30% so với những công ty không có chương trình thưởng. Vậy nên, chính sách thưởng có vai trò quan trọng trong việc duy trì nguồn nhân lực chất lượng.
4.3. Thu Hút Nhân Sự Tài Năng
Trong quá trình tuyển dụng, các ứng viên thường đánh giá tổng thể gói phúc lợi, trong đó bao gồm cả lương cơ bản và các khoản thưởng. Một chế độ thưởng hấp dẫn có thể làm tăng sự thu hút của công ty đối với các ứng viên tiềm năng, đặc biệt là trong các ngành cạnh tranh cao như công nghệ, tài chính. Các tập đoàn lớn như Google, Facebook hay Microsoft thường sử dụng các chương trình thưởng như cổ phiếu thưởng hoặc bonus giới thiệu để thu hút những nhân tài hàng đầu.
Trong một thị trường lao động cạnh tranh, các doanh nghiệp cần phải tìm cách để nổi bật, thu hút những nhân viên giỏi nhất. Chính sách thưởng hấp dẫn giúp doanh nghiệp tạo nên lợi thế cạnh tranh, làm tăng khả năng thu hút những ứng viên chất lượng, phù hợp với văn hóa công ty.
4.4. Nâng Cao Hiệu Quả Kinh Doanh
Các khoản thưởng thường được liên kết với các chỉ số hiệu suất chính, giúp công ty đo lường, đánh giá hiệu quả làm việc của nhân viên một cách rõ ràng. Khi nhân viên được thưởng vì hoàn thành tốt công việc, họ sẽ có xu hướng làm việc hiệu quả hơn, đồng thời chất lượng công việc cũng được nâng cao. Chúng còn có ý nghĩa quan trọng trong việc tối ưu hóa các quy trình kinh doanh, giảm thiểu sai sót, tăng cường sự hợp tác giữa các bộ phận và đạt được các mục tiêu kinh doanh nhanh chóng, hiệu quả hơn.
Theo một báo cáo của McKinsey, các công ty áp dụng chính sách thưởng hiệu quả có thể tăng trưởng doanh thu từ 5-15% so với các công ty không áp dụng chính sách này. Như vậy, chúng ta thấy rõ ràng rằng việc đầu tư vào chương trình thưởng có thể mang lại lợi ích kinh doanh đáng kể.
4.5. Tăng Cạnh Tranh Trên Thị Trường Lao Động
Trong bối cảnh thị trường lao động ngày càng cạnh tranh, các doanh nghiệp cần phải tìm cách để duy trì, nâng cao vị thế của mình. Chính sách thưởng hấp dẫn là một trong những yếu tố quan trọng giúp doanh nghiệp làm được điều đó. Khi các công ty khác đang đưa ra những gói thưởng hấp dẫn, việc có chính sách thưởng mạnh mẽ sẽ giúp doanh nghiệp không chỉ thu hút được những nhân sự tốt nhất mà còn giữ được vị thế trong ngành.
5. Có Thể Đàm Phán Tiền Bonus Hay Không?
Nhiều bạn nghĩ rằng, khoản tiền thưởng sẽ được doanh nghiệp quy định cụ thể và chi tiết nên không thể thương lượng, đàm phán được. Tuy nhiên, trên thực tế nếu bạn tự tin vào khả năng và năng lực để nhận được nhiều hơn thế thì đừng ngại thương lượng với họ. Bạn có thể đàm phán tiền bonus dựa trên vai trò, hiệu suất công việc, chính sách của công ty. Việc đàm phán bonus thường xảy ra trong các cuộc thảo luận về lương thưởng, đặc biệt là khi nhân viên cảm thấy rằng họ đã đóng góp nhiều giá trị hơn cho công ty so với mức thưởng hiện tại.
Để đàm phán thành công, nhân viên cần có sự chuẩn bị kỹ lưỡng, bao gồm việc đánh giá đúng đóng góp của mình, hiểu rõ chính sách thưởng của công ty, đưa ra các bằng chứng cụ thể về thành tích đã đạt được. Tuy nhiên, không phải lúc nào việc đàm phán cũng thành công, vì nó còn phụ thuộc vào tình hình tài chính của công ty và ngân sách dành cho thưởng. Đối với những công ty có chính sách thưởng linh hoạt hoặc dựa trên hiệu suất, việc đàm phán thường dễ dàng hơn, đặc biệt là khi nhân viên chứng minh được giá trị vượt trội của mình.
Hãy đề cập một cách khéo léo để không làm mất lòng bất kỳ ai mà bạn vẫn nhận được khoản tiền thưởng xứng đáng với công sức và năng lực của bản thân. Trước khi ký hợp đồng với doanh nghiệp bạn có thể thương lượng về các khoản tiền thưởng cuối năm, tiền thưởng lễ, Tết,… Để chắc chắn bạn sẽ được hưởng Bonus thì trong buổi phỏng vấn đừng quên hỏi về chính sách phúc lợi của doanh nghiệp dành cho nhân viên nhé!
6. Phân Biệt Bonus Và Commission
Phân biệt tiền Bonus và hoa hồng
Hiện nay có rất nhiều người bị nhầm lẫn Bonus và Commission (tiền hoa hồng). Bạn phải hiểu được bản chất của chúng thì mới có thể phân biệt được các loại tiền này.
Tiêu chí
Bonus
Commission
Định nghĩa
Khoản tiền thưởng được trao thêm cho nhân viên dựa trên thành tích, hiệu suất cá nhân, nhóm hoặc công ty.
Khoản tiền thưởng tính dựa trên phần trăm doanh số bán hàng hoặc hợp đồng mà nhân viên trực tiếp mang lại.
Tính chất
Thường là khoản thưởng cố định hoặc linh hoạt dựa trên các tiêu chí đặt ra.
Tính tỷ lệ trực tiếp với doanh số hoặc doanh thu tạo ra bởi nhân viên.
Cơ sở tính toán
Dựa trên các yếu tố như hiệu suất làm việc, doanh thu công ty, mục tiêu cá nhân/nội bộ.
Dựa trên phần trăm doanh thu hoặc giá trị hợp đồng bán được bởi nhân viên.
Thời điểm trả
Thường trả vào dịp đặc biệt như cuối năm, sau khi đạt chỉ tiêu kinh doanh hoặc trong các chiến dịch khuyến mãi.
Được trả định kỳ (hàng tuần, tháng, hoặc sau mỗi giao dịch thành công).
Đối tượng áp dụng
Áp dụng cho toàn bộ nhân viên hoặc một nhóm cụ thể, không chỉ giới hạn ở bộ phận bán hàng.
Chủ yếu áp dụng cho nhân viên bộ phận bán hàng hoặc những người trực tiếp tạo ra doanh thu.
Tính không đều đặn
Thường không đều đặn, phụ thuộc vào các sự kiện đặc biệt hoặc kết quả chung của doanh nghiệp.
Đều đặn hơn, gắn liền với hoạt động bán hàng thường xuyên.
Khả năng tạo động lực
Tạo động lực chung cho nhân viên, giúp khuyến khích hoàn thành mục tiêu hoặc vượt qua thử thách.
Tạo động lực trực tiếp cho nhân viên bán hàng thúc đẩy doanh số.
Tính pháp lý
Tùy vào chính sách của công ty, thường không yêu cầu bắt buộc theo hợp đồng lao động.
Thường được quy định cụ thể trong hợp đồng lao động hoặc chính sách lương thưởng của công ty.
Mục tiêu
Tăng cường tinh thần làm việc, gắn kết nhân viên với công ty.
Khuyến khích tăng doanh số, lợi nhuận cho công ty.
Mỗi công ty, doanh nghiệp sẽ quy định riêng về khoản tiền thưởng hoặc hoa hồng cho từng vị trí công việc để đảm bảo sự phù hợp nhất định.
Hy vọng rằng những chia sẻ trong bài viết này đã giúp bạn hiểu rõ Bonus là gì cũng như các loại tiền Bonus trong doanh nghiệp. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào, hãy để lại bình luận phía dưới, JobsGO sẽ giúp bạn giải đáp.
Câu hỏi thường gặp
1. Có Thể Nhận Bonus Nếu Nghỉ Việc Trước Thời Gian Nhận Thưởng Không?
Điều này phụ thuộc vào chính sách của công ty. Một số công ty yêu cầu nhân viên phải làm việc đến một thời điểm nhất định (ví dụ: cuối năm tài chính) để đủ điều kiện nhận bonus. Nếu nghỉ việc trước thời điểm đó, bạn có thể không đủ điều kiện để nhận thưởng.
2. Bonus Có Thể Bị Cắt Giảm Hay Không?
Bonus có thể bị cắt giảm nếu công ty không đạt được kết quả kinh doanh mong đợi hoặc nhân viên không hoàn thành các mục tiêu công việc đã đề ra. Quyết định cắt giảm bonus cũng có thể do tình hình tài chính của doanh nghiệp.
3. Tiền Bonus Có Phải Chịu Thuế Không?
Có, tiền bonus thường được tính vào thu nhập chịu thuế và phải nộp thuế thu nhập cá nhân.
Hồng Nguyễn
