Black company là gì? Thuật ngữ này không chỉ đơn thuần là một tên gọi mà còn ẩn chứa những thực tế về các công ty độc hại và hậu quả có thể gây ra cho nhân viên cũng như xã hội. Cùng JobsGO tìm hiểu kỹ hơn về “black company” qua bài viết này nhé.
Black company (công ty đen) là một thuật ngữ phổ biến tại Nhật Bản, thường được áp dụng để mô tả các công ty gây hại đến sức khỏe tinh thần và thể chất của nhân viên.
Đây không chỉ đơn thuần là về việc bắt nhân viên làm thêm giờ nhưng không trả lương, mà còn liên quan đến nhiều hành vi tiêu cực khác, như:
Lạm dụng quyền lực: Các công ty đen thường có xu hướng lạm dụng quyền lực của họ đối với nhân viên, tạo ra một môi trường làm việc căng thẳng và không công bằng.
Quấy rối tình dục: Một vấn đề nghiêm trọng là sự tồn tại của quấy rối tình dục trong môi trường công sở, ảnh hưởng không chỉ đến tâm lý mà còn đến sức khỏe tinh thần của các nhân viên.
Black company là gì?
Những tệ nạn này không chỉ gây ra những vấn đề tâm lý ngay trong thời gian làm việc, mà còn có thể ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất và tinh thần của người lao động trong dài hạn. Các công ty đen thường thiếu lòng tự trọng và đạo đức trong quản lý, tạo ra một môi trường không lành mạnh, gây áp lực lớn cho nhân viên. Điều này cần được chấn chỉnh và kiểm soát một cách cẩn thận để bảo vệ quyền lợi, sức khỏe của người lao động.
Thuật ngữ “black company” bắt nguồn từ tiếng Nhật “burakku kigyo”. Nhật Bản nổi tiếng với hiện tượng “karoshi” (chết vì làm việc quá sức) và các nhân viên trong ngành công nghệ thông tin đã đưa thuật ngữ “black company” lên internet vào những năm 2000.
Trong giai đoạn đầu, “black company” phổ biến trong giới lao động tri thức tại Nhật Bản. Năm 2009, một bộ phim mang tên “A Man on the Verge at a Black Company” được phát hành, dựa trên lời kể tự sự của một người đàn ông làm việc tại một công ty đen và câu chuyện này được lan truyền trên internet.
Năm 2012, các nhà hoạt động xã hội ở Nhật đã thành lập giải thưởng có tên gọi “Black Corporations Award” để cho phép công chúng bình chọn các tập đoàn xấu xa, môi trường độc hại nhất của năm. Mục tiêu của giải thưởng này là nâng cao nhận thức về các vấn đề liên quan đến công ty đen và định danh những doanh nghiệp đã lạm dụng nhân viên.
Như vậy, “black company” không chỉ là một thuật ngữ mà còn là một hiện tượng xã hội, một vấn đề quan trọng ở Nhật Bản, tạo ra sự quan tâm và thảo luận về điều kiện làm việc, quyền lợi của người lao động.
Để nhận biết một công ty đen, bạn có thể dựa vào những đặc điểm nổi bật sau:
3.1 Quấy rối tình dục và lạm dụng quyền lực
Quấy rối tình dục, lạm dụng quyền lực trong công ty đen tạo ra môi trường làm việc đáng sợ và không an toàn cho nhân viên. Những hành vi này gây áp lực tinh thần, ảnh hưởng xấu đến tâm lý và sức khỏe tinh thần của họ. Bên cạnh đó, nó cũng tạo ra một ngưỡng cửa cao, làm cho nhân viên sợ thất nghiệp và khó lòng bày tỏ sự phản đối.
3.2 Thời gian làm việc căng thẳng kéo dài
Các công ty đen thường yêu cầu nhân viên làm việc nhiều giờ, thậm chí cả cuối tuần. Sự căng thẳng kéo dài này dẫn đến sự kiệt sức và ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần của nhân viên. Họ có thể mất cân bằng giữa cuộc sống cá nhân và công việc, gây ra mất hứng thú trong cuộc sống, làm tăng nguy cơ bùng nổ căng thẳng.
3.3 Trả lương thấp so với yêu cầu công việc
Trả lương thấp so với yêu cầu công việc là một dấu hiệu của công ty đen. Việc này thường dẫn đến việc nhân viên không cảm thấy công bằng về đối đãi và không đủ động lực để thúc đẩy sự phát triển cá nhân. Mức lương thấp có thể khiến người lao động phải đối mặt với tình trạng khó khăn tài chính và thất vọng.
3.4 Sai phạm trong hệ thống
Các công ty đen có thể vi phạm quyền của phụ nữ mang thai hoặc có con nhỏ bằng cách giới hạn thời gian nghỉ thai sản, không cung cấp các chính sách hỗ trợ cho việc chăm sóc con cái. Điều này tạo ra một môi trường không lành mạnh, không thúc đẩy quyền của phụ nữ, có thể khiến họ phải đối mặt với khó khăn trong việc cân bằng cuộc sống gia đình và công việc.
3.5 Sự phân biệt đối xử với người lao động tạm thời
Các công ty đen thường phân biệt đối xử không công bằng với những người lao động tạm thời, chẳng hạn như freelancer hoặc lao động theo dự án. Những người này có thể bị loại trừ khỏi các quyền lợi và đãi ngộ như nhân viên chính thức, làm tăng cảm giác bất ổn và không công bằng.
3.6 Quá phụ thuộc vào người lao động tạm thời
Sự phụ thuộc quá nhiều vào lao động tạm thời là một “thủ đoạn” của các công ty đen để tiết kiệm chi phí. Nhưng điều này tạo ra sự không ổn định trong môi trường làm việc, khiến người lao động tạm thời cảm thấy không được tôn trọng và bảo vệ.
3.7 Nhân viên phải làm thêm giờ nhưng không có lương
Các công ty đen thường yêu cầu nhân viên làm thêm giờ nhưng không trả lương thêm, thậm chí có thể nói dối trong quảng cáo tuyển dụng về việc trả lương ngoài giờ. Điều này không chỉ tạo ra một môi trường không công bằng mà còn khiến nhân viên mất lòng tin vào công ty và có thể khiến họ phải đối mặt với tình trạng tài chính khó khăn.
3.8 Có thái độ thù địch với công đoàn
Một dấu hiệu khác của công ty đen là sự thù địch hoặc phản đối đối với công đoàn và nỗ lực của nhân viên để tự tổ chức, bảo vệ quyền lợi của họ. Các công ty đen có thể thực hiện các hành động như cản trở việc tổ chức công đoàn, trừng phạt những người tham gia hoặc không đáp ứng đúng những yêu cầu và đề nghị từ phía công đoàn. Điều này làm mất đi một công cụ quan trọng để ngăn chặn các hành vi sai trái và bảo vệ quyền lợi của người lao động.
Hoạt động của các công ty đen có thể gây ra nhiều hậu quả tiêu cực cho người lao động cũng như chính các công ty đó:
4.1 Với người lao động
Sức khỏe tinh thần và thể chất bị suy giảm: Những người làm việc trong các công ty đen thường phải đối mặt với căng thẳng và áp lực làm việc quá mức, dẫn đến suy giảm về sức khỏe tinh thần và thể chất. Các tình trạng sức khỏe tinh thần như căng thẳng, trầm cảm, lo âu trở nên phổ biến.
Khả năng cân bằng cuộc sống bị ảnh hưởng: Thời gian làm việc quá mức, áp lực công việc có thể làm mất cân bằng giữa công việc và cuộc sống. Điều này gây ra tình trạng mất hứng thú trong cuộc sống và tạo ra mối lo ngại trong các mối quan hệ gia đình.
Sự tổn hại cho sức khỏe dài hạn: Thiếu thời gian nghỉ ngơi có thể gây ra các vấn đề sức khỏe dài hạn như tăng nguy cơ mắc bệnh tim, tiểu đường và các vấn đề về tâm lý.
Mất niềm tin và tinh thần công việc suy giảm: Nhân viên có thể mất niềm tin vào công ty và tinh thần công việc suy giảm khi phải đối mặt với các hạn chế, áp lực công việc không công bằng.
4.2 Với chính công ty
Sự tổn thương về uy tín và hình ảnh: Hoạt động theo kiểu “công ty đen” có thể gây tổn thương lớn đến uy tín và hình ảnh của tổ chức, khiến khách hàng, đối tác, cộng đồng không tin tưởng vào doanh nghiệp này.
Sự mất mát nhân tài: Các công ty đen thường mất nhân tài và khó khăn trong việc thu hút, giữ chân nhân viên có năng lực. Điều này có thể dẫn đến sự suy yếu trong hiệu suất làm việc và khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp.
Nguy cơ pháp lý và tài chính: Hoạt động sai trái trong các công ty đen có thể dẫn đến nguy cơ pháp lý và tài chính nghiêm trọng. Các công ty có thể phải đối mặt với các vụ kiện, mất tiền bồi thường, bị phạt vi phạm quy định về lao động.
Bài viết trên đã giải thích chi tiết “black company là gì?”. Đây là một hiện tượng đáng lo ngại trong thế giới doanh nghiệp, gây tổn hại cho sức khỏe và cuộc sống của nhân viên, cũng như ảnh hưởng đến uy tín của doanh nghiệp. Vì vậy, việc nhận thức và đối phó với vấn đề này là cần thiết để xây dựng môi trường làm việc công bằng, lành mạnh hơn cho tất cả mọi người.
Hồng Nguyễn
