Sáng tạo là một trong những điều rất quan trọng đối với mỗi con người, là yếu tố giúp chúng ta phát triển, đạt được những thành công trong công việc, cuộc sống. Vậy sáng tạo là gì? Làm sao để rèn luyện, phát triển tư duy sáng tạo? Cùng JobsGO phân tích, tìm hiểu qua bài viết này bạn nhé.
Theo từ điển triết học, sáng tạo chính là một quá trình hoạt động mà trong đó con người có thể tạo ra được những giá trị tinh thần, vật chất mới mẻ, chưa từng có cho xã hội.
Sáng tạo là gì?
Đối với đời sống hàng ngày của chúng ta, sáng tạo được xem là một điều kiện cần, góp phần duy trì sự tồn tại của xã hội. Toàn bộ những gì vượt qua khỏi khuôn khổ cũ, có nét mới thì đều từ quá trình sáng tạo của con người mà ra.
Các loại hình của sáng tạo sẽ được xác định dựa trên đặc trưng nghề nghiệp như là kỹ thuật, khoa học, nghệ thuật, quân sự,… Hiện nay, sáng tạo có mặt trong tất cả các lĩnh vực của thế giới vật chất và tinh thần.
Theo đó, tư duy sáng tạo là việc tìm kiếm ra những giải pháp phù hợp, nhằm khơi gợi cho sự sáng tạo. Hiểu đơn giản, đó là quá trình vận dụng những kiến thức, kỹ năng của bản thân vào công việc, cuộc sống, giải quyết được vấn đề nào đó bạn đang gặp phải một cách mới lạ mà hiệu quả.
Cấp độ 1 – sáng tạo biểu đạt: đây là cấp độ thể hiện trong giao tiếp hàng ngày như biểu đạt ý tưởng một cách hài hước, vui vẻ, cải biến các mối quan hệ, cải biến sản phẩm trong sản xuất,…
Cấp độ 2 – sáng chế: đây là cấp độ tạo ra những điều mới, vật dụng, dụng cụ chưa từng xuất hiện trong cuộc sống, công việc. Theo cấp độ này, con người sẽ dựa trên kiến thức khoa học, kinh nghiệm để sáng tạo.
Cấp độ 3 – phát minh: cấp độ này là sự phát hiện ra những quy luật mới của hiện tượng, sự vật đã có sẵn. Những quy luật này có thể đã – đang tồn tại, có tác động đến cuộc sống nhưng chưa ai phát hiện ra.
Cấp độ 4 – sáng tạo cải biến: đây là những thay đổi dựa trên sự chuyển hóa, đột phá về khoa học, công nghệ nhằm cải biến thực tế.
Cấp độ 5 – sáng tạo ra các ngành nghề, lĩnh vực mới.
Xem thêm: Làm sao để sáng tạo? Bí quyết giúp bạn thành công trong công việc
Sáng tạo gồm những cấp độ nào?
3. Các thành phần của sáng tạo
Theo nhà khoa học Teresa Amabile, sáng tạo gồm có 3 thành phần chính đó là:
Sự thông thạo kiến thức
Đối với sáng tạo, việc thông thạo kiến thức là điều rất quan trọng. Thật vậy, để tạo ra sản phẩm thời trang mới, bạn chắc chắn sẽ phải am hiểu các kiến thức trong lĩnh vực này, biết cách nghiên cứu xu hướng thị trường và cho ra mẫu mã độc đáo, chưa từng xuất hiện. Hay để có được một phần mềm mới, bạn sẽ phải nắm chắc kiến thức về lập trình, công nghệ thông tin,… Càng có kiến thức ở lĩnh vực nào đó, khả năng sáng tạo của bạn sẽ càng cao.
Tuy nhiên, bạn cần hiểu rằng, kiến thức chỉ là một điều kiện cần thiết cho sự sáng tạo. Để sáng tạo thành công, bạn còn phải biết cách vận dụng, áp dụng những kiến thức đó vào thực tế, vào quá trình nghiên cứu của mình. Hay nói cách khác, bạn phải có khả năng tư duy sáng tạo.
Kỹ năng tư duy sáng tạo
Có kỹ năng tư duy sáng tạo, bạn có thể tiếp cận vấn đề theo cách linh hoạt, dễ dàng và giàu trí tưởng tượng. Những giải pháp, biện pháp mà bạn nghĩ ra thường sẽ vượt qua những tư duy bình thường, góp phần giải quyết vấn đề nhanh nhất.
Động cơ
Đây chính là những yếu tố nhằm thôi thúc bạn tìm kiếm ra giải pháp mới, sáng tạo. Nó sẽ định hướng cho mục tiêu cũng như cách hoạt động của bạn. Động cơ có thể là niềm đam mê, yêu thích, hứng thú, nhu cầu chiếm lĩnh ý tưởng mới, thách thức trong công việc, cuộc sống,…
Sáng tạo đóng vai trò rất quan trọng đối với công việc, cuộc sống của con người. Cụ thể, nó giúp:
Con người sống lâu hơn
Theo chia sẻ của các nhà nghiên cứu trên tạp chí Scientific American, sự sáng tạo mang đến nhiều lợi ích cho sức khỏe, trí não của con người. Bởi sáng tạo dựa trên nhiều mạng lưới thần kinh khác nhau trong não. Việc sáng tạo sẽ làm giảm bớt những cảm xúc tiêu cực, sự lo lắng, căng thẳng, lo âu. Từ đó, sức khỏe của con người sẽ được cải thiện đáng kể, nó giúp chúng ta có thể sống lâu hơn.
Giải quyết nhiều vấn đề
Chắc chắn việc có khả năng sáng tạo sẽ giúp chúng ta dễ dàng giải quyết các vấn đề trong công việc cũng như cuộc sống. Thay vì tiếp cận mọi thứ một cách máy móc, mất nhiều thời gian, khi có sự sáng tạo, bạn sẽ nhìn nhận mọi việc theo nhiều góc độ. Sự sáng tạo giúp con người đối phó tốt hơn với những điều không chắc chắn.
Tăng sự tự tin, bản lĩnh sống
Khi có khả năng sáng tạo, bạn sẽ trở nên liều lĩnh, dám thực hiện nhiều thử thách. Điều này cũng tồn tại những rủi ro, thất bại, song qua đó bạn sẽ trở nên bản lĩnh, tự tin hơn rất nhiều. Đây chính là tốt chất giúp bạn dễ đạt được thành công trong công việc, cuộc sống.
Để rèn luyện, phát triển về tư duy sáng tạo, các bạn có thể tham khảo một số bí quyết được JobsGO chia sẻ dưới đây:
Cách rèn luyện tư duy sáng tạo
Không ngừng trau dồi kiến thức, chuyên môn
Kiến thức là một trong những thành phần quan trọng của sáng tạo. Vì vậy để có thể phát triển được kỹ năng này, trước hết, bạn cần phải không ngừng học tập, thu nạp kiến thức.
Bên cạnh tham gia các khóa học, bạn có thể tiếp cận kiến thức qua sách báo, nghe đài, radio, xem Youtube, học từ đời sống,… Từ những kiến thức này, bạn sẽ tìm hiểu chuyên sâu về lĩnh vực, vấn đề và bắt đầu sáng tạo điều mới lạ, độc đáo.
Hãy luôn tò mò, chủ động học hỏi
Tính tò mò đôi khi cũng giúp ích rất nhiều cho chúng ta trong cuộc sống, công việc. Chẳng hạn bạn thấy đồng nghiệp, quản lý của mình làm một thao tác nào đó khá hay trên máy tính, bạn tò mò, hãy hỏi họ để biết thêm nhiều điều mới hơn. Đây cũng là cách để bạn phát triển kiến thức, kỹ năng. Biết đâu những điều đó lại giúp bạn sáng tạo ra những thứ hay ho trong tương lai thì sao?
Không ngừng quan sát xung quanh
Việc quan sát sẽ giúp bạn nhìn nhận các vấn đề ở nhiều góc độ hơn. Cho dù là cái nhìn đó tích cực hay tiêu cực thì cũng sẽ giúp bạn hiểu ra nhiều vấn đề, từ đó thay đổi thái độ sống tốt hơn.
Tuy nhiên, đi kèm với quan sát, bạn cũng hãy hành động, áp dụng vào trường hợp của bản thân sao cho phù hợp. Đây chính là cách để bạn phát triển kỹ năng tư duy sáng tạo đấy nhé.
Không ngại trải nghiệm điều mới
Để phát triển sự sáng tạo, bạn phải luôn sẵn sàng trong mọi việc, không ngại những thử thách, khó khăn. Có như vậy, bạn mới học được những điều mới, dù là vấp ngã, tổn thương, bạn cũng sẽ có được bài học cho riêng mình. Từ đó, bạn sẽ rút ra kinh nghiệm, cố gắng, nỗ lực để phát triển hơn.
Hãy luôn kiên trì
Sáng tạo không phải là điều đơn giản, chỉ cần nghĩ vài ba phút là ra. Đó còn là cả một quá trình, thậm chí là một chặng đường dài. Vì vậy, bạn hãy thật kiên trì, cố gắng, đừng bao giờ bỏ cuộc nhé.
Xem thêm: Kiên trì là gì? Kiên trì là chìa khóa giúp bạn thành công!
6. Những rào cản của tư duy sáng tạo bạn cần lưu ý
Những rào cản của tư duy sáng tạo
Có rất nhiều thứ ảnh hưởng, thậm chí còn là rào cản khiến kìm hãm khả năng sáng tạo mà bạn cần lưu ý để tránh là:
Rào cản về văn hóa: một công ty mà ban lãnh đạo cởi mở về tư duy, khuyến khích, thúc đẩy nhân viên sáng tạo, phát triển thì chắc chắn bạn sẽ có cơ hội để phát huy sự sáng tạo của mình. Ngược lại, nếu một công ty luôn cố chấp, lãnh đạo cho rằng chỉ mình họ đúng, không tạo điều kiện, cơ hội cho nhân viên thì bạn sẽ thui chột đi năng lực, mất dần tư duy sáng tạo.
Rào cản về thông tin: Internet ngày càng phát triển mạnh mẽ, mang lại rất nhiều lợi ích cho con người trong việc tiếp cận thông tin. Tuy nhiên, nó cũng chính là con dao 2 lưỡi khi chúng ta đang ngày càng phụ thuộc vào việc “tra google”, não bộ lười hoạt động, không ghi nhớ được nhiều thông tin. Đây có thể là rào cản khiến bạn không thể sáng tạo trong công việc, cuộc sống.
Rào cản về nhận thức: dù bạn có nhiều cơ hội đến đâu, môi trường phát triển như thế nào nhưng không có nhận thức đúng đắn về việc rèn luyện sáng tạo, nâng cao, cải thiện bản thân thì dần dần cũng sẽ thụt lùi lại phía sau mà thôi.
Rào cản về tâm lý: hiện nay, nhiều người có tính ì tâm lý, luôn cố gắng giữ trạng thái ở một thời điểm, chống lại khuynh hướng thay đổi tâm lý mới. Điều này chính là rào cản lớn cho việc sáng tạo, đổi mới.
Xem thêm: Nỗ lực là gì? Học cách nỗ lực để thành công trong cuộc sống
Hy vọng qua những chia sẻ trên bài viết, các bạn đã có cho mình câu trả lời “sáng tạo là gì?” và làm sao để cải thiện, nâng cao được tư duy sáng tạo nhé. Chúc các bạn sẽ luôn không ngừng sáng tạo, đạt được nhiều thành công trong công việc, cuộc sống.
Hồng Nguyễn
