Thị phần là gì? Đây là một thuật ngữ không còn quá xa lạ bởi phần lớn mọi người từng nghe qua. Nhưng không phải ai cũng hiểu được tường tận thị phần là gì? Công thức tính như thế nào? Cùng JobsGo đi tìm hiểu ngay nào.
Mục lục
1. Thị Phần Là Gì?
Thị phần là gì? Thị phần là một khái niệm quan trọng trong lĩnh vực kinh doanh, đặc biệt là trong hoạt động tiếp thị và cạnh tranh. Thị phần đại diện cho tỷ lệ doanh số hoặc sản lượng của một doanh nghiệp so với tổng doanh số hoặc sản lượng của toàn ngành trong một khu vực địa lý nhất định.
Thị phần thường được tính bằng phần trăm và phản ánh vị thế cạnh tranh của doanh nghiệp trong thị trường. Một doanh nghiệp có thị phần cao thể hiện sự thành công trong việc chiếm lĩnh thị trường và thu hút khách hàng. Ngược lại, thị phần thấp có thể là dấu hiệu của sự cạnh tranh không hiệu quả hoặc sản phẩm/dịch vụ kém hấp dẫn.
Tăng thị phần là mục tiêu quan trọng của hầu hết các doanh nghiệp, bởi điều này đồng nghĩa với việc gia tăng doanh thu và lợi nhuận. Để đạt được điều này, các doanh nghiệp thường áp dụng các chiến lược tiếp thị như cải tiến sản phẩm, giảm giá, quảng cáo và khuyến mãi nhằm thu hút khách hàng mới và giữ chân khách hàng hiện tại.
Tuy nhiên, việc tăng thị phần cũng đi kèm với nhiều thách thức, như cạnh tranh gay gắt từ các đối thủ cùng ngành, sự thay đổi của nhu cầu và thị hiếu người tiêu dùng. Do đó, các doanh nghiệp cần liên tục theo dõi và phân tích thị phần để có những điều chỉnh chiến lược kinh doanh phù hợp, từ đó duy trì và mở rộng vị thế của mình trên thị trường.
Ví dụ, nếu trong một năm, toàn thị trường có 10.000 sản phẩm nào đó được tiêu thụ và công ty X đã bán được 4.000 sản phẩm, có nghĩa là công ty X đang nắm giữ 40% thị phần trong lĩnh vực kinh doanh đó.
Thị phần cao thể hiện vị thế vững chắc và sức cạnh tranh mạnh mẽ của doanh nghiệp trên thị trường.
2. Cách Tính Thị Phần
Thị phần phản ánh tốc độ tăng trưởng của doanh nghiệp qua từng quý/ năm. Nếu có sự sụt giảm, doanh nghiệp sẽ tìm ra nguyên nhân cụ thể. Cách tính thị phần của một doanh nghiệp có thể sử dụng những công thức sau:
| Thị phần = Tổng doanh số bán hàng của doanh nghiệp / Tổng doanh số của thị trường |
Hoặc
| Thị phần = Tổng số sản phẩm bán ra của doanh nghiệp / Tổng sản phẩm tiêu thụ của thị trường |
Bên cạnh đó, thị phần tương đối còn được tính như sau:
| Thị phần tương đối = Tổng doanh số thu được của doanh nghiệp / Tổng doanh số của đối thủ cạnh tranh thu được trong thị trường |
| Thị trường tương đối = Tổng sản phẩm bán ra của doanh nghiệp / Tổng sản phẩm bán ra của đối thủ cạnh tranh trên thị trường. |
Để đánh giá vị thế cạnh tranh của một doanh nghiệp trên thị trường so với các đối thủ khác, người ta thường sử dụng khái niệm “thị phần tương đối”. Nếu thị phần tương đối lớn hơn 1, điều này cho thấy doanh nghiệp đó đang chiếm lĩnh một phần lớn hơn so với các đối thủ, nắm giữ lợi thế cạnh tranh.
Ngược lại, thị phần tương đối nhỏ hơn 1 đồng nghĩa với việc các đối thủ đang thống trị thị trường, đạt được vị thế vượt trội hơn doanh nghiệp đó. Tuy nhiên, khi thị phần tương đối bằng 1, có nghĩa rằng doanh nghiệp và các đối thủ của mình đang cạnh tranh ngang ngửa, không ai thực sự chiếm ưu thế hơn ai trên thị trường.
Thị phần mang đến cho doanh nghiệp một góc nhìn rõ ràng về hiệu quả kinh doanh của mình trên thị trường. Con số này phản ánh khả năng tiêu thụ sản phẩm, dịch vụ của doanh nghiệp so với tổng lượng tiêu thụ của toàn ngành.
Do đó, thị phần cao hay thấp là thước đo cho thấy doanh nghiệp đang gặt hái thành công hay gặp khó khăn trong việc cạnh tranh với các đối thủ khác.
3. Cách Tính Thị Phần Tăng Trưởng Theo Ma Trận BCG
Ma trận BCG (Boston Consulting Group) là một công cụ phân tích chiến lược được sử dụng để đánh giá các sản phẩm hoặc dịch vụ của một doanh nghiệp.
Ma trận BCG thường được sử dụng để phân loại sản phẩm, dịch vụ của doanh nghiệp thành bốn danh mục: ngôi sao, dấu hỏi chấm, bò sữa và con chó dựa trên tỷ lệ thị phần và tốc độ tăng trưởng của từng sản phẩm, dịch vụ. Các danh mục này sẽ đóng vai trò quan trọng trong quyết định đầu tư và phát triển của công ty.
Cụ thể, ý nghĩa của từng danh mục là:
- Ngôi sao: Đây là nhóm sản phẩm này được thị trường đón nhận và đang có xu hướng phát triển tích cực. Các sản phẩm trong nhóm này đang thu hút được sự quan tâm của khách hàng và đang tạo được nhiều cơ hội kinh doanh.
- Dấu hỏi chấm: Đây là những sản phẩm mới, chưa có sự xuất hiện nhiều trên thị trường, do đó thường không có một thị phần đáng kể. Mặc dù nhóm này có tiềm năng phát triển lớn, tuy nhiên vẫn còn nhiều ẩn số và chưa được khẳng định.
- Bò sữa: Nhóm sản phẩm này đã trải qua giai đoạn phát triển đầu tiên và hiện tại đang đứng vững trên thị trường. Mặc dù khó có thể tăng trưởng thêm nhưng vẫn đem lại lợi nhuận đáng kể cho doanh nghiệp.
- Con chó: Nhóm sản phẩm này đang gặp khó khăn trong việc duy trì và phát triển trên thị trường, không mang lại lợi nhuận cho doanh nghiệp và không chiếm được thị phần.
Công thức tính thị phần tăng trưởng trên ma trận BCG như sau:
| Thị phần tăng trưởng = (Tỷ lệ tăng trưởng thị phần của sản phẩm / Tỷ lệ tăng trưởng tổng thị phần của ngành) x 100% |
Trong đó:
- Tỷ lệ tăng trưởng thị phần của sản phẩm = (Thị phần năm nay – Thị phần năm trước) / Thị phần năm trước.
- Tỷ lệ tăng trưởng tổng thị phần của ngành = (Thị phần tổng ngành năm nay – Thị phần tổng ngành năm trước) / Thị phần tổng ngành năm trước.
Xem thêm: Thị trường mục tiêu là gì? Cách xác định thị trường mục tiêu cho doanh nghiệp
4. Tầm Quan Trọng Của Thị Phần
Thị phần phản ánh sự ưa chuộng của người tiêu dùng đối với một sản phẩm so với các sản phẩm tương tự trên thị trường. Sản phẩm càng được nhiều khách hàng lựa chọn, thị phần càng cao. Điều này đồng nghĩa với doanh thu và lợi nhuận lớn hơn cho doanh nghiệp sản xuất ra sản phẩm đó.
Đặc biệt, khi thị trường mở rộng và quy mô tiêu thụ tăng lên, những doanh nghiệp nắm giữ thị phần lớn sẽ có cơ hội kinh doanh thuận lợi hơn, bởi lượng khách hàng trung thành với sản phẩm cũng nhiều hơn.
Mặc dù mọi doanh nghiệp đều mong muốn chiếm lĩnh thị phần lớn nhất có thể, song việc nắm giữ 100% thị phần lại không phải là điều lý tưởng. Nguyên nhân là bởi chi phí để duy trì vị trí thống lĩnh toàn bộ thị trường, đẩy lùi hoàn toàn các đối thủ cạnh tranh sẽ rất tốn kém.
Thay vào đó, việc phân tích thị phần trở nên vô cùng quan trọng khi doanh nghiệp có kế hoạch mở rộng quy mô kinh doanh hay tăng doanh thu. Các số liệu về thị phần sẽ giúp doanh nghiệp đánh giá chính xác vị thế của mình so với đối thủ, từ đó đưa ra chiến lược kinh doanh phù hợp để tối ưu hóa lợi nhuận.
Xem thêm: Thị trường là gì? Thị trường trong Marketing là gì?
5. Làm Thế Nào Để Gia Tăng Thị Phần?
Trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt, nếu thiếu đi chiến lược và kế hoạch phát triển rõ ràng, doanh nghiệp dễ bị đối thủ vượt qua, tụt hậu trên thị trường. Do đó, việc xây dựng các giải pháp nhằm mở rộng thị phần là điều tất yếu để doanh nghiệp phát triển bền vững.
5.1. Xây Dựng Mối Quan Hệ Thân Thiết Với Khách Hàng
Xây dựng mối liên hệ chặt chẽ với khách hàng là yếu tố quan trọng giúp doanh nghiệp duy trì được lòng trung thành của khách hàng đối với sản phẩm/dịch vụ. Để làm được điều này, các công ty cần nghiên cứu và nắm bắt kỹ lưỡng những nhu cầu, mong muốn của khách hàng trong quá trình tiêu dùng.
Từ đó, doanh nghiệp có thể đưa ra các quyết sách kinh doanh phù hợp, đáp ứng tốt nhất mong đợi của người tiêu dùng. Nhờ vậy, không chỉ giữ được thị phần sẵn có mà doanh nghiệp còn có cơ hội mở rộng phần chiếm lĩnh trên thị trường hơn nữa.
5.2. Sử Dụng Nhiều Loại Kênh Tiếp Thị Khác Nhau
Sự bùng nổ của công nghệ internet và các nền tảng trực tuyến đã mở ra cơ hội mới cho các doanh nghiệp trong việc tiếp cận và tiếp thị sản phẩm đến khách hàng.
Môi trường số hóa hiện nay trở thành nơi mà các công ty có thể khai thác hiệu quả các kênh truyền thông đa dạng để quảng bá và phát triển thương hiệu của mình một cách rộng khắp.
Vì vậy, việc xây dựng chiến lược marketing đa kênh kỹ thuật số là điều cần thiết để doanh nghiệp nâng cao nhận diện thương hiệu và mở rộng thị phần kinh doanh.
5.3. Tiếp Cận Thị Trường Mới
Khi thị trường hiện tại đã bão hòa và khả năng thu hút khách hàng mới trở nên hạn chế, việc tìm kiếm và khai phá các thị trường tiềm năng mới sẽ đóng vai trò quyết định trong chiến lược phát triển của doanh nghiệp.
Bằng cách mở rộng thị trường, doanh nghiệp sẽ có cơ hội tiếp cận với những đối tượng khách hàng hoàn toàn mới, chưa được khai thác. Từ đó, cơ hội gia tăng doanh số và thị phần của doanh nghiệp trên thị trường sẽ trở nên rộng mở hơn bao giờ hết.
5.4. Đa Dạng Hóa Sản Phẩm
Mở rộng và đa dạng hóa danh mục sản phẩm là một chiến lược đáng lưu tâm để doanh nghiệp gia tăng đối tượng khách hàng của mình.
Nếu số lượng khách hàng hiện tại đã bão hòa, việc tung ra những dòng sản phẩm mới, đáp ứng đa dạng nhu cầu sẽ giúp doanh nghiệp khai thác thị trường mới, thu hút thêm nhiều đối tượng tiềm năng chưa sử dụng sản phẩm của mình.
Đồng thời, chiến lược này cũng khiến khách hàng cũ có nhiều sự lựa chọn, qua đó kích thích mua thêm nhiều sản phẩm khác nhau từ thương hiệu.
5.5. Xây Dựng Thương Hiệu, Đầu Tư Vào Marketing
Xây dựng và phát triển thương hiệu là một nhiệm vụ vô cùng quan trọng đối với mọi doanh nghiệp.
Những tên tuổi lớn như Apple, Samsung, Coca-Cola,… đều là những minh chứng cho thấy sự thành công của việc kiên trì gây dựng thương hiệu trong một thời gian dài. Nhờ những chiến dịch tiếp thị bài bản, đồng bộ, các thương hiệu này đã có được vị thế vững chắc trong tâm trí người tiêu dùng.
Chính sự nổi tiếng và uy tín này giúp các thương hiệu nổi tiếng nắm giữ lợi thế cạnh tranh to lớn so với các đối thủ tiềm năng mới gia nhập thị trường.
5.6. Cải Tiến Và Đổi Mới
Với thời gian hoạt động lâu dài, doanh nghiệp dễ rơi vào tình trạng trì trệ, thiếu năng động và sáng tạo. Cơ cấu tổ chức cũng như quy trình vận hành bị đóng băng, hạn chế khả năng đổi mới và thích ứng với những biến đổi của thị trường.
Kết quả là, hiệu quả kinh doanh sẽ dần suy giảm, thậm chí doanh nghiệp có nguy cơ bị tụt hậu và mất đi lợi thế cạnh tranh.
Vì thế, việc liên tục đổi mới, cải tiến là yếu tố sống còn để doanh nghiệp duy trì sự tăng trưởng bền vững và vượt qua các đối thủ trên con đường phát triển lâu dài.
5.7. Mua Bán Sáp Nhập
Trong trường hợp có những đối thủ cạnh tranh mới tham gia thị trường hoặc các đối thủ có thị phần nhỏ hơn, doanh nghiệp có thể cân nhắc thâu tóm, sáp nhập. Bằng việc mua lại những công ty có quy mô nhỏ hơn, doanh nghiệp không chỉ nhanh chóng chiếm lĩnh thêm thị phần mà còn được kế thừa ngay lập tức lượng khách hàng hiện có của đối thủ.
5.8. Hiểu Rõ Nhu Cầu Khách Hàng
Để giữ chân khách hàng và duy trì nguồn doanh thu ổn định lâu dài, điều quan trọng nhất là doanh nghiệp phải thấu hiểu sâu sắc những nhu cầu, mong muốn và hành vi của người tiêu dùng.
Cho dù doanh nghiệp hoạt động ở bất cứ thị trường nào, thu về doanh số đầu tư lớn đến đâu, nếu sản phẩm của mình không đáp ứng được những yêu cầu thực sự của khách hàng, không gây được thiện cảm và lòng trung thành, thì mọi nỗ lực marketing và hoạch định chiến lược kinh doanh rồi cũng đều vô nghĩa.
Xem thêm: Chiến lược tiếp thị là gì? Làm sao để triển khai chiến lược tiếp thị?
Trên đây là một số chia sẻ về thị phần là gì, cách gia tăng thị phần nhanh chóng cũng như cách thức tính thị phần,… Mong rằng những thông tin này sẽ giúp doanh nghiệp xây dựng được những chiến lược chiếm lĩnh thị trường chất lượng.
Câu hỏi thường gặp
1. Các Yếu Tố Nào Ảnh Hưởng Tới Thị Phần?
Có nhiều yếu tố ảnh hưởng tới thị trường, bao gồm:
- Sản phẩm, dịch vụ
- Hoạt động tiếp thị
- Cạnh tranh
- Yếu tố kinh tế,...
2. Làm Thế Nào Để Theo Dõi Thị Phần?
Một số cách theo dõi thị phần bao gồm:
- Nghiên cứu thị trường
- Dữ liệu của bên thứ ba
- Báo cáo tài chính,...
(Theo JobsGO - Nền tảng tìm việc làm, tuyển dụng, tạo CV xin việc)