Cả nể là gì? Biểu hiện và cách khắc phục tính cả nể

Môi trường công sở không chỉ có những drama, thói hư, tật xấu,… mà còn có cả rất nhiều căn bệnh gây ảnh hưởng đến công việc, sự nghiệp của các bạn. Nổi bật trong số đó phải kể đến chính là bệnh “cả nể”. Vậy cả nể là gì? Nó mang lại những mối nguy hại nào và làm sao để đánh bại căn bệnh này? Toàn bộ thắc mắc sẽ được JobsGO giải đáp ngay sau đây.

1. Tính cả nể là gì?

Cả nể là một trạng thái tâm lý và hành vi khi một người thiếu quyết đoán, ngại từ chối yêu cầu, lời đề nghị của người khác, ngay cả khi điều đó đi ngược lại mong muốn, lợi ích hoặc nguyên tắc của bản thân mình.

Hiện nay, trong môi trường công sở xuất hiện rất nhiều người mắc bệnh cả nể. Họ thường tỏ ra ngại ngùng, không biết làm sao để làm trái ý đồng nghiệp, cấp trên. Bất kỳ ai nhờ gì họ cũng sẽ nghe và làm theo, tuy nhiên trong thâm tâm, chưa chắc họ đã muốn thế. Thậm chí, người cả nể tại nơi làm việc còn cố để nhường nhịn, dành mọi công sức để làm vừa lòng các đồng nghiệp khác. Điều này khiến họ ít khi nhận được sự tôn trọng.

Người hay cả nể là gì?

>>> Xem thêm: 10 căn bệnh “mãn tính” phổ biến chốn công sở hiện nay

2. Biểu hiện của tính cả nể

Sau đây là 10 biểu hiện điển hình của người có tính cả nể mà chúng tôi đã tổng hợp. Cùng tìm hiểu và kiểm tra xem bạn có mắc phải biểu hiện nào không nhé.

2.1. Giả vờ đồng ý với mọi người

Việc lắng nghe ý kiến của người khác là một kỹ năng xã hội thiết yếu, mang đến nhiều lợi ích cho chúng ta. Tuy nhiên, người cả nể lại có xu hướng ép bản thân phải đồng tình, ủng hộ mọi thứ mà người khác đưa ra ngay cả khi gặp một ý kiến trái ngược lại với quan điểm của họ. Mục đích của hành vi này là vì họ muốn giữ mối quan hệ hoà hợp với mọi người xung quanh.

>>> Xem thêm: Bất mãn là gì?

2.2. Cảm thấy có trách nhiệm với cảm giác của người khác

Sống có trách nhiệm với bản thân và mọi người xung quanh là điều được xã hội khuyến khích. Tuy nhiên, người cả nể thường rất quan tâm đến cảm nhận của người khác và luôn trong trạng thái lo lắng khi bạn bè, đồng nghiệp của họ đang buồn hoặc gặp vấn đề gì đó. Họ cho rằng bản thân phải có trách nhiệm với tâm trạng, cảm xúc của mọi người.

>>> Đọc thêm: Lòng tự trọng là gì?

2.3. Không thừa nhận khi cảm xúc của mình bị tổn thương

Người cả nể thường rất hay để tâm đến suy nghĩ và lời nói của người khác. Họ rất sợ bị đánh giá hoặc nhận xét không tốt về bản thân. Do đó, họ thường phủ nhận những cảm xúc và suy nghĩ của mình ngay cả khi đang gặp tổn thương.

2.4. Không biết cách từ chối

Dấu hiệu điển hình nhất của người có tính cả nể đó là không bao giờ biết nói lời từ chối. Với mọi lời mời hay đề nghị họ đều cảm thấy rất ngại và day dứt khi từ chối bởi sợ làm người khác buồn hoặc nghĩ họ là người ích kỷ, thiếu hoà đồng.

Một ví dụ tiêu biểu ở xã hội chúng ta hiện nay đó là những người cả nể luôn bị ép uống bia rượu hay đi tiếp bia rượu. Thậm chí cả khi ngoài sức chịu đựng của cơ thể, họ vẫn không dám nói từ chối.

Sống cả nể là gì? Biểu hiện của cả nể như thế nào?

2.5. Xin lỗi thường xuyên

Việc đổ lỗi cho bản thân và nói xin lỗi thường xuyên cũng là một dấu hiệu tiêu biểu của người có tính cả nể. Người cả nể sẽ luôn luôn cảm thấy có lỗi bởi tất cả những sai lầm lớn nhỏ mà họ gây ra.

>>> Xem thêm: Điều gì khiến bạn trở thành người ôm đồm công việc?

2.6. Cảm thấy quá tải vì những việc mình phải làm

Người cả nể có thể thường xuyên rơi vào tình trạng quá tải bởi phần lớn lịch trình của họ là những công việc mà người khác nhờ vả. Họ đồng ý làm những công việc đó chỉ vì mong muốn làm hài lòng mọi người.

2.7. Cảm thấy khó chịu nếu làm ai đó giận

Khi thấy một ai đó nổi giận, người cả nể thường sẽ cảm thấy không thể chịu đựng được và muốn tìm mọi cách để xoa dịu cơn nóng giận của họ. Bởi hay để ý đến cảm nhận và tâm trạng của người khác nên họ cũng thường thấy khó chịu khi làm ai đó tức giận.

>>> Đọc thêm: Hoài nghi nghĩa là gì?

2.8. Bắt chước hành động của những người xung quanh

Con người thể hiện quan điểm sống của bản thân qua tính cách hoặc hành động trong mọi khía cạnh của cuộc sống thường ngày. Tuy nhiên, những người cả nể thường có xu hướng đi lệch lại với những quan điểm sống của bản thân. Vì muốn làm cho mọi người xung quanh cảm thấy hài lòng và thoải mái nên họ thường bắt chước hành động, suy nghĩ của người xung quanh và không dám thể hiện quan điểm của mình.

2.9. Cần khen ngợi để xác nhận

Các nhà nghiên cứu chỉ ra rằng những người có tính cả nể thường coi lời khen ngợi của người khác như một sự xác nhận về bản thân mình. Họ đặt giá trị của bản thân phụ thuộc vào những suy nghĩ và lời nói của người khác. Khi được khen ngợi thì cảm thấy hài lòng. Nhưng ngược lại, khi nhận những lời chê bai họ lại rơi vào trạng thái hoang mang và ủ dột.

>>> Xem thêm: Lời khuyên cho người nhạy cảm hiệu quả nhất

2.10. “Đi đường vòng” để tránh xung đột

Xung đột là điều khó tránh khỏi trong cuộc sống. Nhưng trong mỗi cuộc tranh luận, người cả nể thường không muốn và thậm chí không dám thể hiện quan điểm của mình. Họ có suy nghĩ “dĩ hoà vi quý” để mọi chuyện bớt rắc rối.

>>> Xem thêm: Dấu hiệu bạn đang bị lợi dụng tại nơi làm việc và cách giải quyết

3. Nguyên nhân của tính cả nể

Việc một người có tính cả nể thường xuất phát từ những nỗi sợ hãi và mong muốn tiềm ẩn trong tâm lý xã hội. Dưới đây là các nguyên nhân chính dẫn đến hành vi này:

• Sợ hãi bị đánh giá hoặc bị từ chối: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất. Người cả nể lo sợ rằng việc từ chối sẽ khiến người khác nghĩ mình là người ích kỷ, khó gần, hoặc sẽ làm tổn hại đến hình ảnh của bản thân trong mắt họ.
• Mong muốn làm hài lòng người khác: Họ có nhu cầu mạnh mẽ muốn được người khác chấp nhận, yêu mến và công nhận. Việc đồng ý với mọi yêu cầu được xem như một cách để củng cố mối quan hệ và đảm bảo sự hòa hợp.
• Thiếu kỹ năng và sự tự tin để từ chối: Nhiều người cảm thấy lúng túng, không biết phải diễn đạt lời từ chối như thế nào cho khéo léo và lịch sự. Sự thiếu quyết đoán này khiến họ chọn cách đồng ý cho dễ.
• Nhầm lẫn giữa “tốt bụng” và “cả nể”: Họ tin rằng việc luôn giúp đỡ và không bao giờ nói “không” là biểu hiện của lòng tốt, sự hào phóng, trong khi thực tế đó là sự hy sinh lợi ích cá nhân một cách không cần thiết.
• Sợ xung đột và muốn né tránh đối đầu: Người cả nể thường né tránh mọi tình huống có thể dẫn đến tranh cãi hoặc bất đồng ý kiến, do đó họ chấp nhận yêu cầu để giữ không khí yên bình.

Sự cả nể là gì? Nguyên nhân đến từ đâu?

4. Cả nể nơi công sở có tác hại như thế nào?

Mang trong mình căn bệnh cả nể, nhất là ở nơi làm việc, các bạn sẽ phải chịu rất nhiều thiệt thòi, thậm chí là ảnh hưởng đến quá trình phát triển, thăng tiến trong sự nghiệp.

4.1. Khó thăng tiến

Tính cả nể khiến bạn ôm đồm quá nhiều việc không thuộc phạm vi trách nhiệm hoặc không có giá trị cao, làm giảm thời gian và năng lượng tập trung vào các nhiệm vụ quan trọng, mang tính chiến lược để chứng minh năng lực. Bạn cũng dễ bị đồng nghiệp lợi dụng, không dám đề xuất ý kiến đột phá hoặc đấu tranh cho thành quả của mình, từ đó hạn chế cơ hội được sếp công nhận và khó lòng thăng tiến.

4.2. Không kiểm soát được cảm xúc, không tự tin vào bản thân

Sự cả nể sẽ khiến cho bạn không thể xác định được điều mà bản thân mong muốn là gì. Từ đó, bạn sẽ trở nên thiếu tự tin với những điều mình thực hiện, luôn bận lòng vì những suy nghĩ của mọi người. Thêm vào đó, bạn cũng khó kiểm soát được cảm xúc, thường xuyên không thoải mái, stress, bực tức vì quá tải nhưng vẫn phải đè nén lại để chiều lòng người khác. Chưa kể khi bạn “sống hộ” cho người khác, đảm nhiệm quá nhiều việc còn khiến bạn bỏ quên cả vấn đề của mình trong cuộc sống. Không kiểm soát được cảm xúc, không tự tin vào bản thân.

4.3. Mất đi sự độc lập, tính cá nhân

Việc liên tục chiều theo ý muốn của người khác, không dám từ chối, chính là cách bạn tự xóa mờ ranh giới cá nhân và làm suy yếu chính kiến của mình. Khi cả nể, bạn dần mất đi thói quen và khả năng phân tích độc lập trước một vấn đề, vì ưu tiên hàng đầu là sự đồng thuận từ người khác chứ không phải sự thật hay lợi ích bản thân. Nó biến bạn thành một người dễ bị thao túng, phụ thuộc vào ý kiến tập thể và khó lòng đưa ra những quyết định sáng suốt hoặc theo đuổi những mục tiêu cá nhân khác biệt tại nơi làm việc.

4.4. Mất cân bằng công việc – cuộc sống

Do không dám từ chối lời nhờ vả, bạn dễ dàng nhận thêm việc ngoài giờ hoặc làm việc cho người khác, khiến khối lượng công việc cá nhân bị quá tải. Điều này dẫn đến việc bạn phải hy sinh thời gian cá nhân, gia đình để hoàn thành công việc không tên. Về lâu dài, ranh giới giữa công việc và cuộc sống bị xóa mờ, khiến bạn không có thời gian nghỉ ngơi, tái tạo năng lượng và tận hưởng cuộc sống riêng.

4.5. Căng thẳng, mệt mỏi

Khi luôn nói “có” với mọi yêu cầu, bạn sẽ liên tục phải gánh vác trách nhiệm vượt quá khả năng hoặc giới hạn thời gian của bản thân. Áp lực phải hoàn thành tất cả mọi việc một cách hoàn hảo, cùng với nỗi sợ làm người khác thất vọng, sẽ tích tụ thành stress mãn tính, gây ra tình trạng kiệt sức. Cơ thể và tinh thần bạn luôn ở trạng thái căng thẳng, mệt mỏi, làm giảm hiệu suất và sự tập trung.

Tác hại của cả nể nơi công sở

4.6. Khó thiết lập mối quan hệ

Việc luôn đồng ý và chiều theo ý kiến người khác khiến bạn mất đi tiếng nói cá nhân và dễ bị nhìn nhận là người không có chính kiến. Những mối quan hệ được xây dựng trên sự cả nể thường không bền vững và thiếu sự tôn trọng lẫn nhau, vì người khác sẽ chỉ tìm đến bạn khi cần nhờ vả. Điều này cản trở bạn thiết lập những mối quan hệ đồng nghiệp chân thành, tin cậy, nơi mọi người cùng nhau phát triển.

4.7. Dễ bị người khác lợi dụng, sai khiến

Người cả nể sẽ ngại phải từ chối, thậm chí là không biết cách từ chối. Vậy nên, vô hình chung, bạn sẽ bị người khác dễ dàng lợi dụng, sai khiến trong mọi trường hợp. Điều này cũng khiến bạn bị đánh giá thấp là không có chính kiến, yếu đuối, ai nói gì cũng nghe theo,…

Thực tế, nếu bạn cứ mãi vì người khác, không màng đến lợi ích, cuộc sống của bản thân, nếu gặp người hiểu chuyện, họ sẽ rất trân trọng, tôn trọng bạn. Nhưng ngược lại, nếu gặp người không biết điều, họ sẽ chẳng quan tâm mà nghĩ rằng đó chính là bổn phận, trách nhiệm bạn cần làm. Dần dần, họ sẽ không coi trọng bạn.

4.8. Có thể xuất hiện những hiện tượng tiêu cực

Hiện nay, trong môi trường công sở xuất hiện không ít thành phần “đi cửa sau”. Đây cũng là một nguyên nhân gây nên bệnh cả nể của nhiều người. Nhất là trong công việc, bạn hay cả nể nên sẽ không dám từ chối các nhiệm vụ từ “COCC”, sợ bị tai tiếng. Do đó, bạn thường chọn cách giải quyết không đúng với quy chuẩn nhưng làm vừa lòng người khác. Bạn chấp nhận lời nhờ vả của người quen, người có cấp bậc cao hơn,… dù nó có là tiêu cực đi chăng nữa, bạn cũng sẽ làm. Vậy chẳng phải, chính bạn là người đã tạo nên một môi trường độc hại, những hiện tượng tiêu cực tại môi trường công sở hay sao?

5. Làm sao để khắc phục tính cả nể?

Để thoát khỏi “căn bệnh” cả nể và bảo vệ lợi ích cá nhân, bạn cần thực hiện một sự thay đổi từ tâm lý đến hành vi, tập trung vào học kỹ năng từ chối một cách khéo léo. Việc này không chỉ giúp bạn giảm căng thẳng mà còn gia tăng sự tôn trọng từ đồng nghiệp và cấp trên.

• Nhận diện và xác định ranh giới cá nhân: Hãy tự hỏi bản thân những việc nào là ưu tiên, không thể thỏa hiệp để xác định rõ giới hạn chấp nhận và từ chối, tạo cơ sở vững chắc cho các quyết định sau này.
• Không cần trả lời ngay lập tức: Luôn dành cho mình một khoảng thời gian đệm để cân nhắc bằng cách nói: “Để mình xem lại lịch/khối lượng công việc hiện tại rồi trả lời lại bạn sau nhé.”
• Học kỹ năng nói “không” dứt khoát nhưng lịch sự: Bắt đầu bằng lời cảm ơn hoặc sự thông cảm, sau đó trình bày việc từ chối một cách ngắn gọn, không cần bào chữa dài dòng, như: “Cảm ơn bạn đã tin tưởng, nhưng hiện tại mình đã có quá nhiều việc ưu tiên cần hoàn thành đúng hạn rồi.”
• Đề xuất giải pháp thay thế (nếu có thể): Để giữ mối quan hệ, bạn có thể gợi ý người khác hoặc hướng giải quyết khác: “Mình không giúp được, nhưng bạn có thể hỏi A hoặc tham khảo tài liệu B.”
• Tăng cường sự tự tin và giá trị bản thân: Hãy nhắc nhở bản thân rằng bạn có quyền được từ chối và bảo vệ thời gian của mình, việc nói “Không” không làm giảm giá trị hay làm hỏng mối quan hệ.
• Thực hành từng bước nhỏ: Bắt đầu nói “không” với những yêu cầu nhỏ, ít quan trọng để luyện tập và làm quen với cảm giác tự tin sau khi từ chối thành công.

Sống đừng cả nể, hãy biết từ chối khi cần thiết

Qua bài viết bày bạn đã biết cả nể là gì chưa? Sống thật với cảm xúc của bản thân là điều rất cần thiết, đặc biệt là trong môi trường công sở. Tuy nhiên, tùy vào từng trường hợp cụ thể mà các bạn hãy đưa ra cách để ứng xử phù hợp nhất. Cả nể đôi khi sẽ giúp bạn có được những mối quan hệ đồng nghiệp tốt, thế nhưng, đôi khi nó cũng sẽ là con dao 2 lưỡi khiến sự nghiệp của các bạn bị ảnh hưởng nghiêm trọng đó nhé. Bạn hãy theo dõi JobsGO để nhận được thêm thông báo về những bài viết mới nhé.

>>> Xem thêm: Chuyện công sở: Nên làm gì khi sếp gây khó dễ để đuổi việc?

Câu hỏi thường gặp

1. Tính cả nể có phải là tính xấu không?

Cả nể không hẳn là tính xấu, nhưng khi ở mức độ cao, nó gây hại cho bạn và mối quan hệ vì khiến bạn bị lợi dụng.

2. Từ chối có làm hỏng mối quan hệ không?

Không. Mối quan hệ lành mạnh được xây dựng trên sự tôn trọng lẫn nhau, và một lời từ chối khéo léo sẽ củng cố sự tôn trọng đó.

3. Cần bao lâu để khắc phục được tính cả nể?

Quá trình này tùy thuộc vào mỗi người, nhưng cần sự kiên trì và thực hành việc từ chối thường xuyên, bắt đầu từ những việc nhỏ.

(Theo JobsGO - Nền tảng tìm việc làm, tuyển dụng, tạo CV xin việc)