Trong tuyển dụng hiện đại, bên cạnh hồ sơ và phỏng vấn, nhiều doanh nghiệp còn quan tâm đến nhân tướng học như một yếu tố tham khảo để đánh giá ứng viên. Đây không chỉ là nghệ thuật quan sát diện mạo, cử chỉ, phong thái mà còn được coi là công cụ hỗ trợ để nhận diện tính cách, tiềm năng và khả năng phù hợp với vị trí công việc. Vậy nhân tướng học trong tuyển dụng có thực sự đáng tin cậy? Hãy cùng JobsGO khám phá trong bài viết dưới đây.
Xem nhanh nội dung
1. Nhân tướng học là gì?
Nhân tướng học là tinh hoa trí tuệ được đúc kết từ lịch sử sinh tồn của nhân loại, một môn khoa học nhân văn chứ không hề huyền bí hay siêu nhiên. Trọng tâm của nó là nghiên cứu mối quan hệ mật thiết giữa phẩm hạnh, tính nết, dáng vẻ và thái độ của mỗi người.
Nền tảng của nhân tướng học dựa trên phương pháp thực nghiệm: quan sát trực tiếp con người thông qua khuôn mặt, vóc dáng, đặc điểm cơ thể, phong thái, dáng đi – đứng – ngồi. Nó loại bỏ các lý luận huyền bí, trừu tượng để tập trung vào những biểu hiện cụ thể, hữu hình. Các nhà nghiên cứu, ứng dụng nhân tướng học hiện đại thường nhấn mạnh rằng môn học này bao gồm các yếu tố từ xã hội học, tâm lý học, thống kê học, và do đó được xem là một bộ môn khoa học mang tính kinh nghiệm, giúp chúng ta hiểu rõ hơn về bản chất con người thông qua những dấu hiệu bên ngoài. Để hiểu sâu hơn về một đặc điểm quan trọng trên khuôn mặt, bạn có thể tìm hiểu nhân trung là gì và ý nghĩa của nó trong nhân tướng học.
>>> Xem thêm: Điểm tên những tiêu chí kỳ lạ HR đang sử dụng để đánh giá ứng viên
Nhân tướng học trong quản trị nhân sự tiếng Anh là gì?
2. Tại sao nên ứng dụng nhân tướng học trong tuyển dụng nhân sự?
Trong bối cảnh tuyển dụng, nhân tướng học cung cấp một góc nhìn bổ sung, giúp nhà tuyển dụng có thể đưa ra đánh giá khách quan và công bằng hơn về tiềm năng của ứng viên, đôi khi không hoàn toàn phụ thuộc vào kinh nghiệm làm việc hay thành tích học tập trên giấy tờ.
Các lợi ích chính của việc ứng dụng nhân tướng học trong tuyển dụng bao gồm:
- Nhìn nhận tổng thể ứng viên nhanh chóng: Giúp nhà tuyển dụng có cái nhìn khái quát về tính cách, xu hướng của một người chỉ qua vài phút quan sát.
- Dự đoán tính cách và tiềm năng: Thông qua các đặc điểm ngoại hình, cử chỉ, có thể dự đoán được các nét tính cách ẩn sâu, khả năng thích nghi, tiềm năng phát triển của ứng viên.
- Hỗ trợ đưa ra quyết định tuyển dụng phù hợp: Bổ sung thông tin để đối chiếu với các yêu cầu của vị trí, giúp lựa chọn người có tố chất phù hợp với văn hóa, yêu cầu công việc.
- Giảm thiểu rủi ro chọn sai người: Khi có thêm dữ liệu từ nhân tướng học, nhà tuyển dụng có thể cẩn trọng hơn trong việc đánh giá, từ đó giảm tỷ lệ nghỉ việc sớm hoặc không phù hợp với công việc.
Tại sao nên ứng dụng nhân tướng học trong tuyển dụng?
3. Các yếu tố quan trọng khi xem nhân tướng học trong tuyển dụng
Nhân tướng học, về bản chất, là một hình thức quan sát, đánh giá con người qua vẻ bề ngoài, một hành động mà chúng ta vẫn thực hiện hàng ngày một cách vô thức. Tuy nhiên, để ứng dụng nó một cách có hệ thống, chuyên nghiệp trong tuyển dụng, đòi hỏi sự quan sát tổng quan và cặn kẽ các yếu tố chính sau đây nhằm đánh giá nội tâm, tiềm năng của ứng viên.
3.1. Ánh mắt và thần thái
Đôi mắt từ lâu đã được mệnh danh là “cửa sổ tâm hồn”, trong nhân tướng học, chúng cung cấp một lượng dữ liệu khổng lồ về tình cảm, tính cách, nội tâm, thể trạng, cách ứng xử của một người. Một ánh mắt sáng, có thần thường cho thấy người đó có trí tuệ minh mẫn, khả năng học hỏi nhanh và sự nhạy bén trong suy nghĩ. Ánh mắt sâu lắng có thể biểu thị sự chín chắn, kinh nghiệm, khả năng tư duy sâu sắc. Ngược lại, một ánh mắt lanh lợi, sắc sảo có thể chỉ ra người thông minh, hoạt bát nhưng đôi khi cũng có thể thiếu sự ổn định. Ánh mắt u buồn, thiếu sức sống có thể gợi ý về sự mệt mỏi, thiếu tự tin hoặc gặp vấn đề về sức khỏe.
3.2. Tướng mặt tổng thể
Nghệ thuật xem tướng mặt truyền thống là một phần quan trọng của nhân tướng học. Khuôn mặt được chia thành nhiều phần chính như hình dáng khuôn mặt, tam đình, ngũ nhạc, mỗi phần mang ý nghĩa riêng về tính cách, thói quen, điểm mạnh, điểm yếu.
Người sở hữu khuôn mặt góc cạnh lại nổi bật bởi sự quyết đoán, ý chí mạnh mẽ, phù hợp với những lĩnh vực đòi hỏi khả năng lãnh đạo hoặc ra quyết định nhanh. Trong khi đó, khuôn mặt đầy đặn thường cho thấy tính cách hiền hòa, bao dung, dễ hợp tác và xây dựng các mối quan hệ bền vững trong môi trường tập thể. Nhờ đó, xem tướng mặt có thể được coi như một cách để hiểu rõ hơn về phong cách làm việc, khả năng hợp tác cũng như định hướng nghề nghiệp phù hợp cho mỗi người.
3.3. Ngũ quan và lục phủ
Để có cái nhìn toàn diện hơn về tướng mặt, nhân tướng học không chỉ dừng lại ở hình dáng khuôn mặt mà còn đặc biệt chú trọng đến Ngũ quan và Lục phủ, bởi đây là những yếu tố then chốt phản ánh cách con người hành xử trong cuộc sống và công việc. Ngũ quan gồm mắt, tai, mũi, miệng, lông mày. Mỗi bộ phận đại diện cho một phương diện khác nhau như trí tuệ, tài lộc, khả năng giao tiếp hay tinh thần hợp tác:
- Người có đôi mắt sáng thường thông minh, quan sát tốt và nhanh nhạy trong xử lý công việc. Tai đầy đặn, cao thường biểu thị sự thính nhạy và khả năng tiếp thu, giúp họ dễ thích ứng trong môi trường mới.
- Mũi thẳng, sống cao gắn liền với sự bản lĩnh, tự tin và khả năng quản lý tài chính.
- Miệng hài hòa cho thấy khả năng ăn nói, thuyết phục, phù hợp với công việc cần giao tiếp nhiều.
- Trong khi đó, lông mày rõ nét biểu thị sự quyết đoán, khả năng gắn kết trong quan hệ đồng nghiệp.
Song song với Ngũ quan, Lục phủ như xương hàm, lưỡng quyền và xương trán đóng vai trò nền tảng, thể hiện sức mạnh nội tại và phong cách làm việc:
- Xương hàm vững chắc thường gắn với sự kiên trì, bền bỉ, giúp cá nhân theo đuổi mục tiêu đến cùng.
- Lưỡng quyền cân đối biểu thị khả năng lãnh đạo, sức ảnh hưởng trong tập thể.
- Xương trán rộng, cao thường gắn với tư duy logic, chiến lược, phù hợp với các công việc đòi hỏi tầm nhìn dài hạn.
Như vậy, sự kết hợp hài hòa giữa Ngũ quan và Lục phủ không chỉ quyết định diện mạo mà còn phản ánh tính cách, thế mạnh nghề nghiệp cũng như cách thức một người tiếp cận, xử lý công việc trong thực tế.
Xem thêm: trung vị là gì
Các yếu tố quan trọng khi xem nhân tướng học trong tuyển dụng
3.4. Vóc dáng, cử chỉ và phong thái
Vóc dáng tổng thể, dáng đi, dáng đứng, cử chỉ của một người cũng là những yếu tố quan trọng tiết lộ tính cách, cách họ đối diện với cuộc sống. Một người có dáng đi thẳng lưng, vững chãi, bước đi dứt khoát thường thể hiện sự tự tin, chủ động, có trách nhiệm trong công việc. Ngược lại, người có dáng đi lom khom, rụt rè, cử chỉ thiếu tự nhiên có thể thiếu tự tin, thụ động hoặc e ngại.
Phong thái khi di chuyển không chỉ thể hiện sự tự tin mà còn liên quan đến cách một người xử lý công việc hàng ngày. Người nhanh nhẹn, linh hoạt trong cử chỉ thường là người có khả năng thích nghi tốt, giải quyết vấn đề hiệu quả. Trong khi đó, người có phong thái chậm rãi, từ tốn có thể là người cẩn trọng, tỉ mỉ nhưng đôi khi lại thiếu sự nhanh nhạy. Việc quan sát những đặc điểm này trong quá trình phỏng vấn hoặc trong các hoạt động nhóm có thể cung cấp thêm cái nhìn sâu sắc về năng lượng, sự nhiệt tình và mức độ hòa nhập của ứng viên.
3.5. Tiếng nói và âm điệu
Giọng nói, âm điệu là một yếu tố thường bị bỏ qua nhưng lại cực kỳ quan trọng trong nhân tướng học ứng dụng vào tuyển dụng. Giọng nói không chỉ là phương tiện truyền đạt thông tin mà còn tiết lộ về tính cách, sự tự tin và mức độ phù hợp với môi trường làm việc. Một giọng nói trầm ấm, rõ ràng, có độ vang thường cho thấy người đó có sự tự tin, cương trực, đáng tin cậy, có khả năng thuyết phục. Giọng nói trong trẻo, nhẹ nhàng có thể biểu thị tính cách hiền lành, nhạy cảm, dễ gần.
Ngược lại, giọng nói the thé, đứt quãng hoặc quá nhỏ có thể gợi ý về sự thiếu tự tin, e dè hoặc gặp vấn đề về giao tiếp. Giọng nói quá lớn, hùng hổ có thể thể hiện tính cách mạnh mẽ, đôi khi có phần áp đặt. Trong tuyển dụng, giọng nói đáng tin cậy, truyền cảm đặc biệt phù hợp cho các vị trí liên quan đến giao tiếp, bán hàng, chăm sóc khách hàng. Ngược lại, một giọng nói thể hiện sự yếu đuối hay thiếu rõ ràng có thể là điểm trừ cho các vị trí này.
3.6. Tướng tay, tướng chân
Mặc dù chân tay là những bộ phận khó quan sát hơn khuôn mặt trong quá trình tuyển dụng, nhưng chúng vẫn có thể cung cấp thông tin quý giá nếu được quan sát tinh tế. Bàn tay tổng thể từ hình dáng ngón tay, lòng bàn tay đến các đường vân tay có thể giúp suy đoán về sự chăm chỉ, năng lượng, khả năng chịu đựng, tính cách tiềm ẩn của một người.
Tương tự, dáng đi, kích thước của bàn chân cũng có thể phản ánh phần nào tính cách. Chân vững chãi, bước đi mạnh mẽ thường liên quan đến người có ý chí kiên cường, sức chịu đựng tốt. Tuy nhiên, việc đánh giá tướng tay, tướng chân cần phải được thực hiện trong nhiều tình huống, từ nhiều góc độ khác nhau, đồng thời giữ thái độ khách quan và tôn trọng, tránh đưa ra kết luận vội vàng.
>>> Xem thêm: Bài học tuyển dụng nhân tài từ Lưu Bị trong 3 lần đi “phỏng vấn” Gia Cát Lượng
Tướng tay, chân là yếu tố quan trọng trong đánh giá nhân sự
4. Lưu ý quan trọng khi ứng dụng nhân tướng học trong tuyển dụng
Việc ứng dụng nhân tướng học trong tuyển dụng là một công cụ hỗ trợ giá trị, nhưng điều quan trọng là nhà tuyển dụng cần nhìn nhận nó một cách khoa học, không phải là một phương pháp tuyệt đối. Để đạt hiệu quả cao nhất, đưa ra quyết định chính xác, cần phải kết hợp linh hoạt với các phương pháp đánh giá khác.
4.1. Nhân tướng học là công cụ hỗ trợ, không phải tuyệt đối
Nhân tướng học chỉ là một nguồn tham khảo bổ sung, một lăng kính để nhìn nhận con người, chứ không có nghiên cứu khoa học hiện đại nào chứng minh độ chính xác tuyệt đối của nó trong mọi trường hợp. Nhà tuyển dụng không nên phụ thuộc hoàn toàn vào nhân tướng học để đưa ra quyết định cuối cùng. Các yếu tố bên ngoài có thể thay đổi theo thời gian, tuổi tác, sức khỏe hoặc thậm chí là phẫu thuật thẩm mỹ, do đó việc chỉ dựa vào tướng mạo có thể dẫn đến những đánh giá sai lệch.
4.2. Kết hợp với các phương pháp đánh giá khác
Để có cái nhìn đa chiều, toàn diện về ứng viên, nhà tuyển dụng nên kết hợp nhân tướng học với các phương pháp đánh giá khách quan và đã được kiểm chứng khoa học khác. Điều này bao gồm:
- Phỏng vấn chuyên sâu để hiểu rõ hơn về kinh nghiệm, kỹ năng, thái độ.
- Kiểm tra năng lực (như test chuyên môn, IQ/EQ) để đánh giá khả năng giải quyết vấn đề.
- Tham chiếu thông tin từ các nhà tuyển dụng cũ.
- Các bài đánh giá tâm lý uy tín (như DISC, MBTI) để hiểu về phong cách làm việc và tính cách.
Sự kết hợp này sẽ tạo nên một bức tranh hoàn chỉnh, giúp đưa ra lựa chọn nhân sự tối ưu nhất.
Lưu ý quan trọng khi ứng dụng nhân tướng học trong tuyển dụng
4.3. Tránh định kiến và luôn giữ thái độ khách quan
Một lưu ý cực kỳ quan trọng là cần quan sát ứng viên trong nhiều tình huống và từ nhiều góc độ khác nhau, đồng thời luôn giữ thái độ khách quan, tôn trọng. Nhà tuyển dụng cần tránh đưa ra kết luận vội vàng dựa trên một đặc điểm duy nhất hoặc định kiến cá nhân. Ví dụ, một ánh mắt hơi buồn có thể do mệt mỏi nhất thời chứ không phải là bản chất con người đó. Nhà tuyển dụng hãy xem xét sự thay đổi biểu cảm, ánh mắt trong suốt quá trình đối thoại và hành vi tổng thể của ứng viên. Nhà tuyển dụng cần tỉnh táo để không bị những yếu tố bề ngoài chi phối quá mức, mà phải nhìn nhận con người một cách toàn diện, tập trung vào tiềm năng và khả năng cống hiến thực sự của họ.
>>> Xem thêm: [Bật mí] Cách bói sự nghiệp bằng đường chỉ tay
Nhân tướng học trong tuyển dụng nhân sự, khi được tiếp cận một cách khoa học, khách quan, không phải là mê tín mà là một mảnh ghép quan trọng trong nghệ thuật “đọc người”. Hy vọng bài viết trên của JobsGO sẽ hữu ích, giúp các nhà quản lý có thể áp dụng và tuyển chọn nhân sự phù hợp.
Câu hỏi thường gặp
1. Nhân tướng học có thể áp dụng cho mọi loại công việc không?
Nhân tướng học có thể được áp dụng rộng rãi trong nhiều loại công việc, đặc biệt hữu ích trong các ngành đòi hỏi tương tác xã hội cao như kinh doanh, dịch vụ, quản lý.
2. Độ chính xác của nhân tướng học trong tuyển dụng có cao không?
Độ chính xác của nhân tướng học là một vấn đề còn gây tranh cãi và chưa có nghiên cứu khoa học nào chứng minh tuyệt đối. Nó được coi là một môn khoa học kinh nghiệm dựa trên quan sát và thống kê qua nhiều thế hệ. Do đó, nhân tướng học nên được sử dụng như một công cụ hỗ trợ, một nguồn tham khảo bổ sung để có cái nhìn tổng quan, chứ không nên là yếu tố duy nhất quyết định trong tuyển dụng.
(Theo JobsGO - Nền tảng tìm việc làm, tuyển dụng, tạo CV xin việc)
