Bạn từng cảm thấy đầu óc như bị bao phủ bởi một lớp sương mù dày đặc, khiến suy nghĩ trở nên chậm chạp và khó tập trung? Đó chính là hiện tượng “brain fog” – một trạng thái mà nhiều người đang phải đối mặt. Hãy cùng tìm hiểu rõ hơn về nguyên nhân và cách khắc phục tình trạng này để lấy lại sự minh mẫn cho bộ não nhé!
Brain fog còn được gọi là sương mù não, là một tình trạng suy giảm nhận thức mà nhiều người trải qua. Đây không phải là một chẩn đoán y tế chính thức, mà là một thuật ngữ mô tả cảm giác mơ hồ, khó tập trung và kém minh mẫn trong suy nghĩ. Những người bị brain fog thường cảm thấy khó khăn trong việc tư duy rõ ràng, ghi nhớ thông tin và tập trung vào các nhiệm vụ, như thể có một màn sương mờ bao phủ lấy tâm trí.
Brain Fog Là Gì?
Nguyên nhân gây ra brain fog rất đa dạng, phức tạp, bao gồm stress, thiếu ngủ, chế độ ăn uống kém, rối loạn nội tiết tố hoặc các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn khác. Tình trạng này có thể ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, gây trở ngại trong công việc, học tập và các hoạt động hàng ngày. Mặc dù brain fog gây khó chịu, nhưng may mắn là có nhiều cách để cải thiện như thay đổi lối sống, cải thiện chế độ ăn uống, tăng cường tập thể dục, quản lý stress hiệu quả.
Brain fog là một tình trạng phức tạp với nhiều triệu chứng hay quên ở người trẻ. Dưới đây là các biển hiện chính:
2.1 Khó Tập Trung
Khó tập trung là một trong những dấu hiệu nổi bật nhất của brain fog. Bạn thường thấy mình dễ bị phân tâm bởi những kích thích nhỏ nhặt xung quanh, không thể duy trì sự chú ý vào một nhiệm vụ cụ thể trong thời gian dài. Bạn có thể bắt đầu làm 1 việc nào đó nhưng rồi nhanh chóng bị cuốn vào việc khác mà không hoàn thành công việc ban đầu.
2.2 Rối Loạn Giấc Ngủ
Giấc ngủ và trí não có mối quan hệ mật thiết với nhau. Khi giấc ngủ bị gián đoạn, não bộ không có cơ hội phục hồi, tái tạo. Điều này khiến bạn cảm thấy mệt mỏi, khó tập trung, dễ quên, rơi vào tình trạng “mờ não”. Nó cũng làm giảm chất lượng giấc ngủ, tạo thành một vòng luẩn quẩn khó thoát ra.
2.3 Suy Giảm Trí Nhớ
Brain fog đi kèm với nhiều biểu hiện khác nhau, trong đó suy giảm trí nhớ là một trong những dấu hiệu rõ rệt nhất. Bạn có thể quên những thông tin vừa mới tiếp nhận, khó nhớ tên người hoặc địa điểm, thậm chí quên mất những việc cần làm trong ngày, gây ra nhiều bất tiện trong cuộc sống hàng ngày và công việc.
2.4 Suy Nghĩ Chậm Chạp
Suy nghĩ chậm chạp khiến nhiều người cảm thấy như bị “đóng băng” tư duy. Bạn mất nhiều thời gian hơn bình thường để xử lý thông tin, đưa ra phản ứng hoặc trả lời câu hỏi. Cảm giác như có một màn sương mù bao phủ lấy tâm trí, khiến mọi quá trình tư duy trở nên chậm chạp và khó khăn.
2.5 Giảm Khả Năng Tư Duy, Phân Tích
Cùng với “mờ não”, bạn thường gặp khó khăn trong việc tư duy logic và phân tích thông tin. Bạn thấy mệt mỏi khi phải xử lý các vấn đề phức tạp, đưa ra các lập luận logic hoặc phân tích tình huống một cách sâu sắc. Điều này có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến hiệu suất công việc, đặc biệt trong các ngành nghề đòi hỏi tư duy sáng tạo và phân tích cao.
2.6 Khó Khăn Trong Giao Tiếp
Khó khăn trong giao tiếp là một triệu chứng gây nhiều trở ngại trong các mối quan hệ xã hội. Bạn có thể gặp khó khăn khi diễn đạt ý tưởng, thường xuyên quên từ ngữ hoặc mất mạch trong khi nói chuyện. Việc hiểu và xử lý thông tin khi người khác nói chậm chạp hơn, dẫn đến những tình huống giao tiếp không suôn sẻ.
Biểu Hiện Của Triệu Chứng Brain Fog
2.7 Giảm Ý Chí, Khả Năng Ra Quyết Định
Bên cạnh khó khăn trong giao tiếp, người bệnh có thể cảm thấy do dự, thiếu quyết đoán trong việc đưa ra các lựa chọn, ngay cả với những quyết định nhỏ nhặt trong cuộc sống hàng ngày. Bạn sẽ thấy bất lực, mất kiểm soát đối với cuộc sống của chính mình.
2.8 Mất Nhiều Thời Gian Để Hoàn Thành Nhiệm Vụ
Mất nhiều thời gian để hoàn thành nhiệm vụ là hệ quả tất yếu của các triệu chứng trên. Những công việc mà trước đây có thể hoàn thành nhanh chóng giờ đây trở nên tốn nhiều thời gian, công sức hơn.
2.9 Khó Nhớ Lại Quá Khứ
Bạn thường có cảm giác như có một bức màn sương mù bao phủ, khó có thể nhớ lại các sự kiện, trải nghiệm hoặc thông tin từ quá khứ. Biểu hiện như vậy không chỉ ảnh hưởng đến việc ôn lại kiến thức cũ mà còn có thể gây ra cảm giác mất kết nối với chính bản thân và lịch sử cá nhân của mình.
2.10 Cảm Xúc Thất Thường, Khó Chịu
Bạn thường cảm thấy dễ cáu gắt và khó chịu. Những cảm xúc tiêu cực như lo lắng, buồn chán hay tức giận xuất hiện thường xuyên hơn, khiến bạn khó kiểm soát bản thân. Những biến đổi cảm xúc đột ngột như vậy sẽ ảnh hưởng đến các mối quan hệ xã hội và chất lượng cuộc sống của bạn, khiến bạn cảm thấy cô đơn và lạc lõng.
3. Nguyên Nhân Dẫn Đến Brain Fog
Thực tế, hiện nay có rất nhiều lời giải thích cho nguyên nhân dẫn tới hội chứng hay quên ở người trẻ. Dưới đây là một số nguyên nhân chính:
3.1 Sự Căng Thẳng
Căng thẳng kéo dài không chỉ gây ra những tác động tiêu cực đến cơ thể mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến tinh thần. Khi cơ thể liên tục trong trạng thái căng thẳng, huyết áp có xu hướng tăng cao, hệ miễn dịch bị suy yếu, nguy cơ mắc chứng trầm cảm cũng tăng lên. Đặc biệt, tình trạng căng thẳng còn khiến tâm trí rơi vào trạng thái mệt mỏi cùng cực. Hậu quả là các chức năng nhận thức như khả năng suy luận, tư duy và tập trung bị suy giảm nghiêm trọng, dẫn đến hiện tượng brain fog.
3.2 Thiếu Ngủ
Bên cạnh căng thẳng, thiếu ngủ cũng là một nguyên nhân gây ra brain fog. Giấc ngủ đóng vai trò then chốt trong việc duy trì hoạt động hiệu quả của não bộ. Khi không được nghỉ ngơi đầy đủ, não bộ không thể thực hiện tốt các chức năng cơ bản, dẫn đến tình trạng kém tập trung, suy nghĩ mơ hồ. Để đảm bảo não bộ hoạt động ở trạng thái tối ưu, mỗi người nên cố gắng duy trì thời lượng ngủ từ 8 – 9 tiếng/đêm.
Nguyên Nhân Dẫn Đến Brain Fog
3.3 Sự Thay Đổi Nội Tiết Tố
Sự thay đổi nội tiết tố trong cơ thể có thể đóng vai trò quan trọng trong việc gây ra hiện tượng sương mù não. Điều này đặc biệt rõ rệt ở phụ nữ trong các giai đoạn sinh lý đặc biệt. Ví dụ, trong thời kỳ mang thai, sự gia tăng đột biến của progesterone và estrogen có thể làm suy giảm khả năng ghi nhớ, nhận thức ngắn hạn. Tương tự, khi phụ nữ bước vào giai đoạn mãn kinh, sự sụt giảm của estrogen thường kéo theo các triệu chứng như đãng trí, khó tập trung, suy nghĩ lan man. Những biến động hormone không chỉ ảnh hưởng đến cảm xúc mà còn tác động trực tiếp đến khả năng nhận thức, xử lý thông tin của não bộ.
3.4 Chế Độ Ăn Uống
Chế độ dinh dưỡng cũng ảnh hưởng tới việc duy trì sức khỏe não bộ và ngăn ngừa sương mù não. Đặc biệt, vitamin B12 được coi là chất dinh dưỡng thiết yếu cho hoạt động của não, sự thiếu hụt vitamin có thể dẫn đến tình trạng sương mù não. Ngoài ra, một số người có thể nhạy cảm với các thành phần thực phẩm nhất định như bột ngọt, đậu phộng, sản phẩm từ sữa hay chất tạo ngọt nhân tạo aspartame. Việc tiêu thụ những thực phẩm có thể kích hoạt phản ứng dị ứng và gây ra các triệu chứng của sương mù não. Do đó, việc xác định, loại bỏ các thực phẩm gây kích ứng khỏi chế độ ăn có thể là một biện pháp hiệu quả để cải thiện.
3.5 Sử Dụng Một Số Loại Thuốc
Hiện tượng brain fog có thể xuất hiện như một hệ quả không mong muốn của quá trình điều trị y tế. Trong trường hợp này, việc tham khảo ý kiến bác sĩ là vô cùng cần thiết. Nhiều loại thuốc có khả năng gây ra tình trạng brain fog như một tác dụng phụ và việc điều chỉnh liều lượng hoặc thay đổi phương pháp điều trị có thể giúp cải thiện đáng kể các triệu chứng. Ngoài ra, những bệnh nhân trải qua quá trình hóa trị ung thư thường gặp phải một dạng đặc biệt của sương mù não, được gọi là “não hóa trị”. Đây là một hiện tượng phổ biến mà nhiều người phải đối mặt sau khi kết thúc liệu trình điều trị ung thư.
3.6 Đa Xơ Cứng
Nhiều bệnh lý liên quan đến hệ thần kinh trung ương có thể gây ra những biến đổi trong cách não bộ tương tác với các bộ phận khác của cơ thể. Một ví dụ điển hình là bệnh xơ cứng teo cơ (MS), nơi khoảng 50% bệnh nhân gặp khó khăn trong việc ghi nhớ, tập trung, hoạch định hoặc sử dụng ngôn ngữ. Để đối phó, các chuyên gia y tế thường đề xuất các bài luyện tập trí nhớ, kỹ năng nhận thức. Bên cạnh đó, các nhà vật lý trị liệu có thể hướng dẫn người bệnh những phương pháp mới để vượt qua những trở ngại trong công việc hàng ngày. Tuy nhiên, việc liên tục quên thông tin hoặc gặp khó khăn trong suy nghĩ có thể dẫn đến cảm giác kiệt sức và mất động lực.
3.7 Trầm Cảm
Trầm cảm là một tình trạng tâm lý có thể tác động sâu sắc đến chức năng não bộ, tạo ra hiệu ứng tương tự như “sương mù” bao phủ tâm trí. Khi đó, người bệnh thường cảm thấy khó khăn trong việc tư duy rõ ràng và xử lý thông tin. May mắn thay, có nhiều phương pháp điều trị hiệu quả cho chứng trầm cảm.
Kết hợp giữa dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ, tham gia các buổi tư vấn tâm lý có thể giúp bạn dần lấy lại sự cân bằng và quay trở lại với nhịp sống thường nhật. Điều quan trọng là nhận biết sớm các dấu hiệu, tìm kiếm sự hỗ trợ chuyên môn kịp thời để đạt được kết quả điều trị tốt nhất.
3.8 Một Số Tình Trạng Y Tế Khác
Brain fog còn có mối liên hệ mật thiết với nhiều tình trạng sức khỏe khác. Các bệnh lý gây viêm nhiễm hoặc rối loạn đường huyết có thể dẫn đến tình trạng kiệt quệ tinh thần, một biểu hiện của sương mù não. Đặc biệt, triệu chứng thường xuất hiện ở những người mắc hội chứng mệt mỏi mãn tính – một tình trạng được đặc trưng bởi cảm giác mệt mỏi kéo dài trên 6 tháng. Thêm vào đó, bệnh nhân mắc chứng đau cơ xơ hóa cũng thường xuyên phải đối mặt với các vấn đề về nhận thức và tập trung, những biểu hiện điển hình của brain fog.
Một số điều kiện khác cũng được coi là nguyên nhân dẫn tới brain fog như:
Thiếu máu.
Bệnh tiểu đường.
Phiền muộn.
Hội chứng Sjögren.
Suy giáp.
Chứng đau nửa đầu.
Bệnh Alzheimer.
Mất nước.
Các bệnh từ miễn như: viêm khớp, lupus và bệnh đa xơ cứng.
4. Làm Sao Để Chẩn Đoán Brain Fog?
Chẩn đoán brain fog là một quá trình phức tạp, đòi hỏi sự kết hợp giữa đánh giá lâm sàng và loại trừ các nguyên nhân tiềm ẩn khác. Khi đến gặp bác sĩ với các triệu chứng như khó tập trung, mất trí nhớ ngắn hạn hoặc cảm giác “sương mù” trong đầu, bác sĩ thường bắt đầu bằng việc thu thập tiền sử bệnh chi tiết. Thông thường quá trình bao gồm tìm hiểu về thói quen sinh hoạt, chế độ ăn uống, mức độ stress, các vấn đề sức khỏe khác mà bệnh nhân đang gặp phải. Sau đó, bác sĩ có thể tiến hành kiểm tra thể chất, thần kinh cơ bản để đánh giá các chức năng nhận thức.
Trong nhiều trường hợp, các xét nghiệm máu có thể được yêu cầu để kiểm tra các chỉ số như hormone tuyến giáp, vitamin B12 hoặc các dấu hiệu của viêm nhiễm. Đôi khi, các phương pháp chẩn đoán hình ảnh như MRI não cũng được sử dụng để loại trừ các vấn đề về cấu trúc não.
Làm Sao Để Chẩn Đoán Brain Fog?
Nếu không tìm thấy nguyên nhân cụ thể, bác sĩ có thể đề nghị theo dõi các triệu chứng trong một khoảng thời gian, thử nghiệm các biện pháp cải thiện lối sống.
Quan trọng là phải nhận thức rằng brain fog không phải là một chẩn đoán y khoa chính thức, mà là một tập hợp các triệu chứng có thể liên quan đến nhiều tình trạng sức khỏe khác nhau. Do đó, việc chẩn đoán chính xác đòi hỏi sự kiên nhẫn, hợp tác chặt chẽ giữa bệnh nhân và các chuyên gia y tế.
5. Cách Giảm Triệu Chứng Brain Fog
Brain fog là triệu chứng gây ra nhiều tác động tiêu cực tới cuộc sống của người bệnh. Tuy nhiên hiện nay, có rất nhiều cách để giảm triệu chứng này bao gồm:
5.1 Thư Giãn Và Nghỉ Ngơi Hợp Lý
Cuộc sống hiện đại đặt ra nhiều thách thức cho thế hệ trẻ, từ áp lực học tập, công việc đến các mối quan hệ xã hội. Khi phải đối mặt với stress kéo dài, cơ thể và tâm trí có thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Hệ miễn dịch suy yếu, nguy cơ trầm cảm, tăng huyết áp tăng cao. Nhiều người tìm đến các biện pháp giải tỏa stress không lành mạnh như lạm dụng rượu, thuốc lá, mạng xã hội hay game online. Tuy nhiên, những thói quen này lại càng làm trầm trọng thêm tình trạng mệt mỏi tinh thần, dẫn đến hiện tượng sương mù não. Do đó, việc tìm ra phương pháp thư giãn và nghỉ ngơi phù hợp là vô cùng cần thiết để cải thiện tình trạng brain fog.
5.2 Ngủ Đủ
Giấc ngủ giúp duy trì sức khỏe thể chất và tinh thần. Tuy nhiên, lối sống hiện đại với thói quen thức khuya, sử dụng thiết bị điện tử trước khi ngủ đang gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng giấc ngủ của nhiều người. Ánh sáng xanh từ màn hình điện tử có thể ức chế quá trình sản xuất melatonin – hormone điều tiết giấc ngủ, khiến giấc ngủ trở nên nông, khó đi vào giấc. Hậu quả của việc thiếu ngủ kéo dài có thể dẫn đến rối loạn chức năng não bộ, trong đó có hiện tượng brain fog. Do đó, người trẻ nên ngủ từ 8 – 9 tiếng/ngày.
5.3 Tập Thể Dục Thường Xuyên
Hoạt động thể chất đều đặn không chỉ tốt cho sức khỏe thể chất mà còn mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe tinh thần. Các bài tập aerobic ngoài trời như chạy bộ, bơi lội, đạp xe hay thậm chí là các môn thể thao đòi hỏi sự tập trung cao độ như bắn súng đều có thể giúp cải thiện tình trạng brain fog.
Cách Giảm Triệu Chứng Brain Fog
5.4 Bổ Sung Dinh Dưỡng Hợp Lý
Khi cơ thể bị đói, lượng đường trong máu giảm xuống, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng hoạt động của não và các cơ quan khác. Nếu tình trạng này kéo dài, cơ thể sẽ buộc phải sử dụng các nguồn dự trữ như glycogen, chất béo, protein, dẫn đến các triệu chứng như mệt mỏi, chóng mặt, tim đập nhanh. Đây cũng là lúc các dấu hiệu của brain fog xuất hiện. Vì vậy, một chế độ ăn đa dạng, cung cấp đầy đủ các nhóm chất dinh dưỡng như tinh bột, protein, chất béo, vitamin và khoáng chất là cần thiết.
5.5 Uống Đủ Nước
Nước cung cấp năng lượng cho mọi hoạt động của cơ thể, đặc biệt là đối với não bộ. Nó không chỉ cung cấp năng lượng cho quá trình tư duy, ghi nhớ mà còn tham gia vào nhiều quá trình sinh lý quan trọng khác như tiêu hóa, nội tiết và trao đổi chất.
Khi cơ thể bị mất nước, dù chỉ trong thời gian ngắn, có thể dẫn đến tình trạng suy giảm trí nhớ ngắn hạn – một biểu hiện điển hình của brain fog. Do đó, việc duy trì đủ nước cho cơ thể là một biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả để bảo vệ sức khỏe não bộ và ngăn ngừa hiện tượng sương mù não.
Chắc hẳn bạn đọc đã biết được brain fog là gì cũng như những biểu hiện thường gặp của triệu chứng này rồi đúng không? Để phòng tránh triệu chứng này, JobsGO khuyên bạn hãy nghỉ ngơi đúng cách, ăn uống hợp lý, tập thể dục thường xuyên,… nhé!
Câu hỏi thường gặp
1. Brain Fog Thường Kéo Dài Bao Lâu?
Thời gian của brain fog tùy thuộc vào nguyên nhân và tình trạng sức khỏe của từng người. Ví dụ như, với một số người, brain fog chỉ kéo dài vài giờ.
2. Caffeine Có Tác Dụng Gì Đối Với Brain Fog?
Có. Caffeine giúp tăng cường khả năng tập trung, giảm thiểu căng thẳng tạm thời, cải thiện tâm trạng,...
Linh Lê
