Bonus là gì? Các loại tiền bonus phổ biến hiện nay

​Hiện nay, hầu hết người lao động khi tìm việc làm ngoài tiền lương cơ bản thì còn quan tâm đến tiền bonus. Các doanh nghiệp cũng đưa ra nhiều loại bonus khác nhau nhằm tạo động lực, thúc đẩy tinh thần làm việc cho nhân viên của mình. Vậy bonus là gì? Cùng JobsGO tìm hiểu qua bài viết dưới đây bạn nhé.

1. Bonus là gì? Quy ước trong doanh nghiệp như thế nào?

Bonus là khoản tiền thưởng bổ sung mà công ty trao cho nhân viên, không nằm trong mức lương cơ bản hàng tháng. Mục đích của khoản thưởng này là để ghi nhận và khích lệ những thành tích xuất sắc, sự nỗ lực vượt trội, hoặc đóng góp tích cực của cá nhân/tập thể vào kết quả sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp.

Thực tế, không có quy định nào bắt buộc doanh nghiệp phải có bonus. Tuy nhiên, các doanh nghiệp vẫn chủ động đưa ra bonus như một cơ chế để tạo động lực, công nhận sự cố gắng của nhân viên, nhằm tối ưu hóa năng suất và giữ chân nhân tài. Từ việc chỉ là thỏa thuận kín, khoản thưởng này nay được quy định minh bạch và chi tiết (thường theo tỷ lệ phần trăm lương), thể hiện sự công bằng trong việc phân chia thành quả.

Bonus nghĩa là gì? Bonus được hiểu là khoản tiền thưởng dành cho nhân viên

2. Các loại tiền bonus phổ biến

Việc áp dụng các loại bonus khác nhau cho thấy sự linh hoạt và quan tâm của công ty đối với sự cống hiến của người lao động. Dưới đây là những loại phổ biến:

2.1. Tiền thưởng hiệu suất – Performance bonus

Đây là khoản thưởng được chi trả khi cá nhân/đội nhóm đạt được hoặc vượt mục tiêu công việc đã đề ra, thường gắn với các chỉ số đo lường hiệu suất (KPIs). Nó khuyến khích nhân viên nỗ lực hết mình để hoàn thành xuất sắc các nhiệm vụ, đồng thời là cách doanh nghiệp liên kết trực tiếp đóng góp cá nhân với phần thưởng tài chính. Khoản thưởng này thường được đánh giá và chi trả định kỳ (tháng, quý hoặc nửa năm).

>>> Xem thêm: 6 cách hiệu quả để nâng cao năng suất làm việc của bạn

2.2. Tiền thưởng hàng năm – Annual incentive bonus

Tiền thưởng hàng năm được tính dựa trên kết quả hoạt động kinh doanh tổng thể của công ty trong cả một năm tài chính. Đây là khoản chi lớn và quan trọng, nhằm chia sẻ lợi nhuận đạt được với toàn thể nhân viên, gắn kết họ với sự thành công chung của doanh nghiệp. Nó thường được chi trả vào cuối năm hoặc đầu năm sau ( khác với lương tháng 13), và có thể thay đổi tùy thuộc vào lợi nhuận.

2.3. Tiền thưởng đầu vào – Signing bonus

Signing bonus là khoản tiền một lần được trả cho nhân viên ngay khi họ ký hợp đồng làm việc với công ty, đặc biệt phổ biến với các vị trí cấp cao hoặc có tính cạnh tranh cao trên thị trường lao động. Mục đích là để thu hút nhân tài và bù đắp cho những thiệt thòi có thể phát sinh khi họ chuyển việc (như mất đi khoản thưởng cũ), giúp đảm bảo việc tuyển dụng thành công. Nhân viên nhận thưởng thường phải cam kết làm việc trong một thời gian nhất định.

2.4. Tiền thưởng giới thiệu – Referral bonus

Đây là khoản thưởng dành cho nhân viên hiện tại khi họ giới thiệu thành công một người quen hoặc ứng viên chất lượng vào làm việc tại công ty. Nó khuyến khích nhân viên tận dụng mạng lưới quan hệ để tìm kiếm nhân tài phù hợp, giúp công ty tiết kiệm chi phí và thời gian tuyển dụng. Khoản thưởng thường được chi trả sau khi người được giới thiệu hoàn thành thời gian thử việc.

Các loại tiền bonus phổ biến hiện nay

>>> Xem thêm: 20+ bí quyết tạo động lực sống mỗi ngày ai cũng làm được

2.5. Tiền thưởng Lễ, Tết – Holiday bonus

Khoản thưởng này được chi trả nhân dịp các ngày lễ lớn theo quy định của Nhà nước, các dịp kỷ niệm đặc biệt của công ty, mang tính chất động viên và chăm lo đời sống tinh thần cho người lao động. Nó thể hiện sự quan tâm của doanh nghiệp và thường có giá trị cố định hoặc dựa trên một tỷ lệ nhỏ của lương, giúp tạo không khí vui vẻ và gắn kết trong dịp lễ.

2.6. Tiền thưởng thâm niên – Longevity bonus

Longevity bonus được trao cho nhân viên đã làm việc liên tục tại công ty trong một khoảng thời gian dài nhất định (ví dụ: 2 năm, 5 năm,…), nhằm mục đích ghi nhận lòng trung thành và sự cống hiến lâu dài của họ. Nó giúp tăng cường sự gắn bó của nhân viên và giảm tỷ lệ nghỉ việc, đặc biệt với những người có nhiều kinh nghiệm. Khoản thưởng này thường tăng theo số năm thâm niên.

2.7. Cổ phiếu thưởng – Bonus shares

Đây là hình thức thưởng phi tiền mặt, trong đó công ty trao cho nhân viên một số lượng cổ phiếu nhất định, khiến họ trở thành cổ đông của doanh nghiệp. Cổ phiếu thưởng giúp gắn kết lợi ích lâu dài của nhân viên với sự phát triển và giá trị thị trường của công ty. Nó thường đi kèm với điều kiện về thời gian nắm giữ và là hình thức đãi ngộ hấp dẫn trong các công ty đại chúng hoặc công ty khởi nghiệp.

2.8. Tiền thưởng tại chỗ – Spot bonus

Spot bonus là khoản thưởng nhỏ, chi trả một cách bất ngờ để ghi nhận một hành động, nỗ lực hoặc thành tích xuất sắc vừa xảy ra trong công việc hàng ngày. Nó mang tính chất kịp thời và động viên tức thời, không cần phải chờ đợi chu kỳ đánh giá chính thức. Khoản thưởng này giúp tạo ra một môi trường làm việc tích cực, nơi những đóng góp nhỏ cũng được công nhận nhanh chóng.

Hiện nay có 8 loại bonus phổ biến trong doanh nghiệp

>>> Xem thêm: Incentive là gì?

3. Bonus và commission có khác nhau không?

Mặc dù cả bonus và commission (hoa hồng) đều là khoản chi trả bổ sung ngoài lương cơ bản, nhưng chúng có sự khác biệt về mục đích, cơ sở tính toán và tính chất bắt buộc.

4. Tại sao doanh nghiệp nên có bonus cho nhân viên?

Việc có chế độ bonus không chỉ là đãi ngộ mà còn là chiến lược kinh doanh thông minh, mang lại nhiều lợi ích cho doanh nghiệp:

• Tăng động lực và hiệu suất: Bonus trực tiếp khích lệ nhân viên nỗ lực vượt qua mục tiêu, dẫn đến tăng năng suất và hiệu quả công việc rõ rệt.
• Thu hút và giữ chân nhân tài: Một chính sách thưởng hấp dẫn giúp công ty nổi bật hơn so với đối thủ, thu hút các ứng viên giỏi và giữ chân những người có đóng góp lâu dài.
• Gắn kết lợi ích: Bonus, đặc biệt là thưởng hàng năm và cổ phiếu thưởng, giúp nhân viên cảm thấy mình là một phần của thành công chung, từ đó tăng sự gắn bó và trách nhiệm với mục tiêu công ty.
• Linh hoạt về chi phí: Bonus là khoản chi phí linh hoạt, chỉ phát sinh khi công ty đạt kết quả kinh doanh tốt, giúp kiểm soát chi phí lương cơ bản trong các giai đoạn khó khăn.

Doanh nghiệp nên có cơ chế bonus để tạo động lực làm việc cho nhân viên

Hy vọng rằng những chia sẻ trong bài viết này đã giúp bạn hiểu rõ bonus là gì cũng như các loại tiền bonus trong doanh nghiệp. Đây là cơ chế đãi ngộ không thể thiếu, thể hiện sự công nhận xứng đáng cho nỗ lực vượt trội và sự gắn bó dài lâu của bạn với công ty. Nắm vững các quy ước về thưởng sẽ giúp bạn chủ động hơn trong việc đàm phán quyền lợi. Đừng quên theo dõi JobsGO để cập nhật những thông tin hữu ích khác nhé.

>>> Xem thêm: Cách tính thưởng Tết chính xác nhất

Câu hỏi thường gặp

1. Tiền bonus có thực sự quan trọng?

Rất quan trọng, vì nó là công cụ tài chính mạnh mẽ để khích lệ hiệu suất vượt trội, ghi nhận sự đóng góp của nhân viên, và là yếu tố then chốt giúp doanh nghiệp thu hút, giữ chân nhân tài.

2. Nhân viên có thể thương lượng tiền bonus không?

Có thể, đặc biệt là signing bonus (thưởng đầu vào) hoặc bonus hiệu suất cá nhân cho các vị trí cấp cao, tuy nhiên, điều này phụ thuộc vào chính sách và kết quả đàm phán với công ty.

3. Tiền bonus có phải chịu thuế không?

Có, tiền bonus (ngoài lương cơ bản) được coi là thu nhập chịu thuế và sẽ bị khấu trừ thuế thu nhập cá nhân theo quy định của pháp luật hiện hành tại Việt Nam.

4. Lương tháng 13 có phải là bonus không?

Thường được coi là một loại bonus (thưởng hàng năm), không phải là khoản lương bắt buộc theo Luật Lao động.

(Theo JobsGO - Nền tảng tìm việc làm, tuyển dụng, tạo CV xin việc)