Học viện là gì? Học viện là một khái niệm không quá xa lạ với tất cả các bạn học viên, sinh viên khắp cả nước. Tuy nhiên, không nhiều người biết được sự khác biệt giữa Học viện và Đại học nên rất băn khoăn trước mỗi kỳ tuyển sinh. Học viện có những điểm khác biệt cơ bản nào so với Đại học, bạn hãy theo dõi bài viết dưới đây của JobsGO để dễ dàng đưa ra quyết định nhé.
Xem nhanh nội dung
1. Học Viện Là Gì?

Học viện là gì?
Học viện là gì? Khái niệm học viện trong Tiếng Anh là Academy. Đây là cụm từ chỉ cơ sở giáo dục cao hơn THPT và chuyên về nghiên cứu.
Bên nghiên cứu kiến thức trong mọi lĩnh vực, các học viện cũng đào tạo học viên thực sự có năng lực để phục vụ cho việc áp dụng kiến thức vào thực tiễn sau này. Trên thực tế, Học việc thuộc lĩnh vực nào sẽ đào tạo và nghiên cứu sâu về lĩnh vực đó.
Ví dụ, ở Học viện Quân sự, học viên không chỉ được học về Quân sự mà còn được nghiên cứu sâu hơn về lĩnh vực này. Đây là điều mà ít có ở các trường Đại học.
>>> Xem thêm: [Góc chia sẻ] Có nên học học viện hàng không hay không?
2. Cơ Cấu Tổ Chức Của Học Viện
Cơ cấu tổ chức của một học viện đóng vai trò quan trọng trong việc vận hành và quản lý hiệu quả các hoạt động đào tạo, nghiên cứu và phát triển. Dưới đây là mô hình cơ cấu tổ chức phổ biến của một học viện đào tạo:
- Ban Giám đốc / Ban Lãnh đạo
- Giám đốc học viện (Hiệu trưởng)
- Phó Giám đốc (Phó Hiệu trưởng)
- Các trưởng phòng chuyên môn
- Các Phòng ban Hành chính – Quản trị
- Phòng Tổ chức Hành chính
- Phòng Tài chính – Kế toán
- Phòng Quản lý Đào tạo
- Phòng Hợp tác Quốc tế
- Phòng Khoa học và Công nghệ
- Các Khoa / Bộ môn
- Khoa chuyên ngành (ví dụ: Khoa Công nghệ, Khoa Kinh tế, Khoa Ngoại ngữ…)
- Bộ môn trực thuộc các khoa, đảm nhận công tác giảng dạy và nghiên cứu
- Các Trung tâm hỗ trợ
- Trung tâm Thư viện
- Trung tâm Thông tin – Công nghệ
- Trung tâm Đào tạo và Bồi dưỡng
- Trung tâm Tư vấn và Hỗ trợ sinh viên
- Các Ban/Ủy ban
- Ban Đào tạo
- Ban Kiểm định chất lượng
- Ủy ban Kỷ luật, Ủy ban Đạo đức
3. Chức Năng Của Học Viện Là Gì?
Chức năng của học viện đóng vai trò then chốt trong việc xác định vai trò và trách nhiệm của tổ chức trong hệ thống giáo dục và phát triển xã hội.
- Đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao: Cung cấp các chương trình đào tạo đại học, sau đại học và đào tạo chuyên sâu nhằm phát triển kiến thức và kỹ năng cho sinh viên, đáp ứng nhu cầu xã hội.
- Nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ: Thực hiện các nghiên cứu đổi mới, sáng tạo, ứng dụng các thành tựu khoa học kỹ thuật vào thực tế, hỗ trợ phát triển kinh tế – xã hội.
- Hợp tác quốc tế: Kết nối với các tổ chức giáo dục, nghiên cứu trên thế giới để nâng cao chất lượng đào tạo, mở rộng cơ hội học tập và nghiên cứu cho sinh viên và giảng viên.
- Phục vụ cộng đồng: Cung cấp dịch vụ tư vấn chuyên môn, tổ chức các khóa bồi dưỡng và đào tạo lại cho đối tượng khác nhau, góp phần phát triển bền vững xã hội.
- Chuyển giao kiến thức và công nghệ: Đóng vai trò cầu nối giữa nghiên cứu và thực tiễn, giúp ứng dụng kết quả nghiên cứu vào đời sống và sản xuất.
4. Học Viện Với Đại Học Khác Gì Nhau?
Học viện có phải là Đại học không? Cùng là bậc học được nhiều người hướng đến sau khi hoàn thành chương trình THPT nhưng Đại học và Học viện cũng có rất nhiều những điểm khác biệt. Bên cạnh đó, việc tìm hiểu cao đẳng khác gì đại học cũng là một câu hỏi được nhiều thí sinh quan tâm để đưa ra lựa chọn phù hợp. Có thể điểm qua một vài điểm nổi bật như sau:
Tiêu chí
|
Học Viện
|
Đại Học
|
---|---|---|
Quy mô đào tạo
|
Thường nhỏ hơn, chuyên sâu vào một hoặc vài ngành nghề cụ thể
|
Quy mô lớn, đa ngành với nhiều khoa, chuyên ngành đa dạng
|
Phạm vi hoạt động
|
Tập trung vào lĩnh vực chuyên môn nhất định như công nghệ, y tế, tài chính, quân sự, …
|
Phạm vi rộng, đào tạo đa ngành đa lĩnh vực trong nhiều lĩnh vực khác nhau
|
Chương trình đào tạo
|
Thường đào tạo chuyên sâu và thực hành nhiều hơn
|
Đào tạo đa dạng, kết hợp giữa nghiên cứu và thực hành
|
Mục tiêu đào tạo
|
Hướng đến đào tạo chuyên gia kỹ thuật và thực hành chuyên ngành cụ thể
|
Đào tạo nhân lực chất lượng cao cho nhiều lĩnh vực khác nhau của xã hội
|
Cơ cấu tổ chức
|
Thường có cấu trúc đơn giản, tập trung vào các khoa chuyên ngành liên quan
|
Cấu trúc phức tạp, gồm nhiều khoa, viện nghiên cứu, trung tâm đa dạng
|
Uy tín và phạm vi ảnh hưởng
|
Thường có uy tín trong lĩnh vực chuyên môn cụ thể
|
Uy tín rộng, ảnh hưởng trong nhiều lĩnh vực và quy mô lớn hơn
|
Đặc điểm khác biệt
|
Có thể là học viện quân sự, học viện công nghệ,… với sự tập trung cao độ
|
Đa dạng về ngành nghề, phù hợp với sinh viên muốn lựa chọn nhiều chuyên ngành
|
>>> Xem thêm: Đại học & trường nghề: Đâu mới là lựa chọn đúng?
5. Nên Học Học Viện Hay Đại Học?
Sau khi hoàn thành chương trình THPT, bên cạnh điểm số, chúng ta cũng phải đối mặt với áp lực lớn không kém là chọn trường. Theo đó, chọn giữa các trường cùng hệ đào tạo khó một thì chọn giữa Đại học và Học viện khó hơn gấp đôi. Nói như vậy bởi khi đó, thứ bạn cần quan tâm không phải chất lượng giảng dạy thông thường mà còn là kiến thức chuyên môn và con đường sau này.
Trên thực tế, mọi sự so sánh đều khập khiễng nên chúng tôi không thể trả lời chính xác nên học Đại học hay Học viện hơn. Vì vậy, bạn có thể tham khảo một trong hai hướng dưới đây để dễ dàng hơn trong việc đưa ra quyết định:

Nên học Đại học hay Học viện?
5.1 Khi Nào Nên Lựa Chọn Đại Học?
N Nếu bạn là một người yêu thích cả kiến thức chuyên môn và các kỹ năng thì Đại học chính là môi trường hoàn hảo dành cho bạn. Tại đây, kiến thức giảng dạy được nghiên cứu và chọn lọc sao cho phù hợp nhất với mọi học viên. Cùng với đó, các trường trình thực hành, rèn luyện cũng được áp dụng song song nhằm mục đích giúp sinh viên vững vàng hơn khi ra nghề. Để đưa ra quyết định sáng suốt về con đường học vấn, việc cân nhắc liệu đại học & trường nghề: đâu mới là lựa chọn đúng là vô cùng quan trọng.
Nhờ vậy, nếu chăm chỉ rèn luyện, không quá khó để bạn có thể có được một công việc tốt ngay sau khi tốt nghiệp Tuy vậy, khung chương trình đào tạo của Đại học mang tính chất khái quát nên nếu muốn thực sự giỏi trong một lĩnh vực, bạn cần đầu tư tương đối nhiều thời gian cho việc đọc, tìm hiểu, nghiên cứu,…
>>> Xem thêm: Bàn luận về vấn đề: Bằng đại học có quan trọng không?
5.2 Khi Nào Nên Lựa Chọn Học Viện?
Ngược lại, nếu bạn cảm thấy bản thân vô cùng yêu thích và muốn nghiên cứu sâu một lĩnh vực nào đó là Học viện sẽ là lựa chọn phù hợp nhất. Tại đây, bạn sẽ được hướng dẫn, nghiên cứu sâu về bất kỳ lĩnh vực nào từ Kinh tế, Quân sự, Ngoại giao, Nghệ thuật,…
Theo đó những gì bạn nhận được là điều không phải cơ sở đào tạo nào hiện nay cũng có được. Với khối lượng kiến thức khổng lồ và chuyên sâu từ học viện, bạn sẽ dễ dàng phát triển theo nhiều hướng khác nhau mà không gò bó theo khuôn khổ. Bạn có thể lựa chọn tiếp tục nghiên cứu cao hơn, giảng dạy hoặc tìm kiếm công việc phù hợp với đam mê.

Khi nào nên lựa chọn Học viện?
Tuy nhiên, bạn cần chú ý rằng kiến thức ở Học viện tương đối nặng về học thuật nên khó áp dụng trên thực tế. Vì vậy, bạn sẽ cần tự trau dồi và rèn luyện thêm về các kỹ năng phục vụ cho công việc sau này.
>>> Xem thêm: Trường công lập là gì?
6. Những Ai Nên Đăng Ký Học Học Viện?
Việc lựa chọn học viện để theo học phù hợp với những bạn có định hướng nghề nghiệp rõ ràng và mong muốn đào tạo chuyên sâu trong một lĩnh vực cụ thể. Dưới đây là nhóm đối tượng thích hợp nên đăng ký học tại học viện.
- Sinh viên mong muốn chuyên môn sâu: Những bạn muốn tập trung học tập và phát triển kỹ năng chuyên ngành cụ thể như công nghệ thông tin, y dược, nghệ thuật, quân sự,…
- Người muốn thực hành nhiều: Học viên thường chú trọng đào tạo thực hành, phù hợp với người thích môi trường học tập ứng dụng và thực tế.
- Người có định hướng nghề nghiệp rõ ràng: Những ai đã xác định rõ lĩnh vực nghề nghiệp và muốn phát triển kỹ năng chuyên môn ngay từ đầu.
- Người muốn tham gia vào ngành nghề đặc thù: Ví dụ như học viện quân sự, học viện cảnh sát, học viện tài chính, phù hợp với các ngành nghề yêu cầu đào tạo chuyên biệt.
- Người cần bằng cấp có giá trị chuyên môn cao: Học viện thường cấp bằng có giá trị và được xã hội công nhận trong lĩnh vực chuyên ngành đào tạo.
7. Danh Sách Các Học Viện Ở Việt Nam Uy Tín, Chất Lượng
Việt Nam có nhiều học viện danh tiếng, nổi bật với chất lượng đào tạo chuyên sâu và môi trường học tập chuyên nghiệp. Dưới đây là một số học viện được đánh giá cao, thu hút đông đảo thí sinh đăng ký mỗi năm:
7.1. Học Viện Kỹ Thuật Quân Sự
Học Viện Kỹ Thuật Quân Sự là trung tâm đào tạo hàng đầu về kỹ thuật, công nghệ dành cho quân đội Việt Nam. Trường không chỉ cung cấp kiến thức chuyên sâu về kỹ thuật quân sự mà còn đào tạo các kỹ sư công nghệ cao phục vụ trong các lĩnh vực quốc phòng và dân sự. Học viện có trang thiết bị hiện đại, đội ngũ giảng viên giàu kinh nghiệm, giúp sinh viên phát triển toàn diện cả về lý thuyết lẫn thực hành.
7.2. Học Viện Cảnh Sát
Học Viện Cảnh Sát chuyên đào tạo các ngành liên quan đến bảo vệ an ninh quốc gia, giữ gìn trật tự xã hội và thực thi pháp luật. Sinh viên tại đây được trang bị kiến thức luật pháp, kỹ năng điều tra, xử lý tình huống cũng như các kỹ thuật nghiệp vụ cảnh sát hiện đại. Trường đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao cho ngành công an.
7.3. Học Viện An Ninh
Học Viện An Ninh tập trung đào tạo cán bộ, chuyên gia trong lĩnh vực an ninh quốc gia và tình báo. Sinh viên sẽ được học các kỹ năng thu thập, phân tích thông tin, phòng chống tội phạm, bảo vệ an ninh nội địa. Đây là môi trường đào tạo đòi hỏi sự nghiêm túc, kỷ luật cao và trang bị kiến thức sâu rộng về an ninh quốc phòng.
7.4. Học Viện Quốc Phòng

Học viện Quốc Phòng
Học Viện Quốc Phòng là đơn vị trọng yếu trong việc đào tạo cán bộ cấp cao cho quân đội Việt Nam. Trường chú trọng giảng dạy về chiến lược quốc phòng, quản lý quân sự và các kỹ năng lãnh đạo, chỉ huy. Học viên sau khi tốt nghiệp có thể đảm nhận những vị trí quan trọng trong Bộ Quốc Phòng và các lực lượng vũ trang.
7.5. Học Viện Ngoại Giao Việt Nam
Học Viện Ngoại Giao là trung tâm đào tạo hàng đầu về quan hệ quốc tế và ngoại giao. Sinh viên được trang bị kiến thức về chính trị quốc tế, ngoại giao đa phương và kỹ năng đàm phán, thương lượng. Trường tạo nền tảng vững chắc cho những ai muốn làm việc trong các cơ quan ngoại giao, tổ chức quốc tế hoặc các doanh nghiệp đa quốc gia.
7.6. Học Viện Ngân Hàng

Học viện Ngân Hàng
Học Viện Ngân Hàng chuyên đào tạo các chuyên ngành liên quan đến tài chính, ngân hàng và kinh tế. Sinh viên được học về quản trị ngân hàng, tín dụng, đầu tư và các kỹ năng phân tích tài chính. Đây là địa chỉ đào tạo uy tín giúp học viên phát triển sự nghiệp trong các ngân hàng, tổ chức tài chính và doanh nghiệp.
7.7. Học Viện Tài Chính
Học Viện Tài Chính tập trung vào đào tạo các chuyên ngành kế toán, kiểm toán, tài chính công và quản lý ngân sách nhà nước. Trường có chương trình giảng dạy thực tiễn, gắn liền với yêu cầu của thị trường lao động, giúp sinh viên sẵn sàng làm việc trong các cơ quan tài chính, kế toán doanh nghiệp và các tổ chức kiểm toán.
Hy vọng các thông tin chia sẻ trong bài viết có thể hữu ích và giúp bạn trả lời được câu hỏi: “Học viện là gì?” để dễ dàng hơn trong việc đưa ra quyết định. Đừng quên chia sẻ bài viết cũng như theo dõi JobsGO để không bỏ lỡ các bài viết bổ ích tiếp theo nhé.
Câu hỏi thường gặp
1. Có Cần Thi Riêng Để Vào Học Viện Không?
Thông thường, học viện có phương thức xét tuyển riêng hoặc thi tuyển theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo.
2. Học Viện Có Bằng Cấp Được Công Nhận Không?
Các bằng cấp của học viện được công nhận như bằng đại học thông thường và có giá trị trong thị trường lao động.
3. Học Viện Có Đào Tạo Sau Đại Học Không?
Nhiều học viện có các chương trình thạc sĩ và tiến sĩ phục vụ nhu cầu nghiên cứu và nâng cao trình độ.
4. Học Viện Có Mức Học Phí Như Thế Nào?
Mức học phí tùy thuộc vào từng học viện và ngành học, thường tương đương hoặc thấp hơn đại học công lập.
5. Học Viện Với Đại Học Cái Nào Cao Hơn?
Không thể khẳng định học viện hay đại học cao hơn, quan trọng là chương trình đào tạo, ngành học và mục tiêu nghề nghiệp của người học.
6. Các Học Viện Ở Hà Nội Nào Được Nhiều Sinh Viên Theo Học?
Một số học viện thu hút đông sinh viên ở Hà Nội gồm: Học viện Ngân hàng, Học viện Tài chính, Học viện Báo chí & Tuyên truyền, Học viện Ngoại giao.
7. Học Viên Và Sinh Viên Khác Nhau Như Thế Nào?
“Học viên” thường dùng cho người học tại học viện, trung tâm, hoặc chương trình ngắn hạn; “sinh viên” là người học tại đại học, cao đẳng.
8. Khi Nào Gọi Là Học Viện?
Khi một cơ sở đào tạo có chức năng chuyên sâu trong một lĩnh vực hoặc thuộc quản lý đặc thù (quân sự, ngoại giao, tài chính...) thì được gọi là học viện.
9. Đứng Đầu Học Viện Gọi Là Gì?
Người đứng đầu học viện thường được gọi là Giám đốc Học viện.
10. Tốt Nghiệp Học Viện Gọi Là Gì?
Người tốt nghiệp học viện vẫn gọi là cử nhân, kỹ sư, thạc sĩ... tùy trình độ và ngành học, giống như tốt nghiệp Đại học.
(Theo JobsGO - Nền tảng tìm việc làm, tuyển dụng, tạo CV xin việc)