Doanh nghiệp EPE là gì? Trình tự và thủ tục thành lập doanh nghiệp chế xuất

Trong thời đại hội nhập quốc tế hiện nay, hình thức EPE đang ngày càng được nhiều chủ đầu tư và doanh nghiệp quan tâm. Đây là loại hình kinh doanh đặc thù với những ưu đãi về thuế, hải quan và chính sách quản lý nhằm thúc đẩy xuất khẩu, sản xuất hàng hóa phục vụ thị trường quốc tế. Vậy doanh nghiệp EPE là gì và thủ tục thành lập ra sao? Cùng JobsGO tìm hiểu trong bài viết dưới đây nhé!

1. Doanh nghiệp EPE là gì?

Theo Điều 2 Nghị định 35/2022/NĐ-CP, doanh nghiệp EPE (EPE – Export Processing Enterprise) được hiểu là doanh nghiệp chế xuất. Đây là doanh nghiệp chuyên sản xuất hàng hóa xuất khẩu, cung ứng dịch vụ cho quá trình này và hoạt động xuất khẩu, được thành lập trong khu chế xuất, khu công nghiệp hoặc khu kinh tế.

Điểm đặc biệt của doanh nghiệp EPE là nằm dưới sự giám sát chặt chẽ của cơ quan hải quan và việc giao dịch với thị trường nội địa chỉ được thực hiện khi pháp luật cho phép. Bên cạnh đó về mặt pháp lý, doanh nghiệp EPE được coi như nằm ngoài lãnh thổ hải quan Việt Nam nên hàng hóa xuất nhập khẩu vẫn phải chịu kiểm soát riêng.

Công ty EPE là gì?

2. Tại sao nên thành lập doanh nghiệp EPE?

Không chỉ đáp ứng định hướng phát triển sản xuất hàng xuất khẩu, EPE còn mang lại nhiều ưu đãi và cơ hội mở rộng thị trường. Cụ thể đó là:

• Ưu đãi thuế vượt trội: Miễn thuế nhập khẩu đối với nguyên liệu, vật tư, máy móc phục vụ sản xuất và áp dụng thuế VAT 0% cho hàng hóa xuất khẩu.
• Hạ tầng thuận lợi: Hoạt động trong khu chế xuất hoặc khu công nghiệp với hệ thống logistics, kho bãi, giao thông đồng bộ, thuận tiện cho sản xuất và xuất khẩu.
• Kiểm soát hải quan chuyên biệt: Được coi như nằm ngoài lãnh thổ hải quan Việt Nam, giúp thủ tục xuất nhập khẩu minh bạch, dễ kiểm soát và phù hợp chuẩn mực quốc tế.
• Thu hút lao động: Dễ dàng tiếp cận nguồn nhân lực dồi dào, đặc biệt là lao động phổ thông, kỹ thuật trong các khu công nghiệp.
• Hưởng lợi từ FTA: Tận dụng ưu đãi từ các hiệp định thương mại tự do (FTA) mà Việt Nam tham gia, từ đó mở rộng thị trường xuất khẩu.
• Môi trường đầu tư ổn định: Nhận được sự hỗ trợ và ưu tiên từ Nhà nước nhằm khuyến khích phát triển sản xuất hướng về xuất khẩu.

Lợi ích khi thành lập doanh nghiệp EPE là gì?

3. Điều kiện chuyển đổi thành doanh nghiệp EPE

Để được công nhận là doanh nghiệp EPE và hưởng các chính sách ưu đãi về đầu tư, thuế thì cần đáp ứng đầy đủ các điều kiện theo quy định pháp luật như sau:

• Lĩnh vực hoạt động: Theo Khoản 20 Điều 2 Nghị định 35/2022/NĐ-CP, doanh nghiệp phải chuyên về sản xuất sản phẩm xuất khẩu, cung ứng dịch vụ cho sản xuất hàng xuất khẩu hoặc hoạt động xuất khẩu trực tiếp.
• Địa bàn hoạt động: Doanh nghiệp bắt buộc phải đặt tại khu chế xuất, khu công nghiệp hoặc khu kinh tế theo Khoản 21 Điều 2 Nghị định 35/2022/NĐ-CP.
• Điều kiện kiểm tra, giám sát hải quan: Theo Khoản 2 Điều 26 Nghị định 35/2022/NĐ-CP và Điều 28a Nghị định 18/2021/NĐ-CP, doanh nghiệp phải đáp ứng những yêu cầu sau của cơ quan hải quan:

• Hệ thống bảo mật vật lý: Có hàng rào cứng, cổng/cửa kiểm soát hàng hóa.
• Hệ thống giám sát điện tử: Camera 24/24, kết nối trực tuyến với hải quan, lưu trữ dữ liệu ≥ 12 tháng.
• Phần mềm quản lý: Quản lý hàng hóa nhập khẩu không chịu thuế, báo cáo quyết toán nhập – xuất – tồn.

4. Quy trình thành lập doanh nghiệp EPE

Quy trình thành lập EPE không đơn giản như đăng ký doanh nghiệp thông thường vì chuyên xuất khẩu và chịu sự theo dõi đặc biệt của cơ quan hải quan. Bởi vậy, doanh nghiệp muốn kinh doanh chế xuất phải làm thêm một số thủ tục như giấy chứng nhận đầu tư, xác nhận điều kiện hải quan và đăng ký chế độ quản lý riêng.

Căn cứ khoản 1 Điều 26 Nghị định 35/2022/NĐ-CP, để thành lập doanh nghiệp EPE, nhà đầu tư cần chuẩn bị hồ sơ và làm thủ tục với 4 bước cơ bản.

4.1. Hồ sơ thành lập doanh nghiệp EPE

Tùy vào trường hợp của dự án mà doanh nghiệp có thể tiến hành thủ tục cùng lúc với việc xin Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư (IRC), sau khi đã có IRC hoặc đi theo quy trình chấp thuận chủ trương đầu tư. Mỗi trường hợp sẽ có yêu cầu hồ sơ, cơ quan xử lý và thời hạn giải quyết khác nhau. Theo khoản 1 Điều 26 Nghị định 35/2022/NĐ-CP, 3 trường hợp thành lập doanh nghiệp EPE cùng những yêu cầu đi kèm là:

4.2. Trình tự thành lập doanh nghiệp EPE

Cụ thể, một doanh nghiệp muốn kinh doanh theo mô hình EPE cần tuân thủ 4 bước sau:

• Xin cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư:

• Nộp hồ sơ tại Sở Kế hoạch và Đầu tư hoặc Ban quản lý khu công nghiệp/khu chế xuất nơi đặt dự án.
• Thời hạn xử lý: 15 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp lệ.

• Đăng ký thành lập doanh nghiệp:

• Sau khi có Giấy chứng nhận đầu tư, nộp hồ sơ đăng ký doanh nghiệp tại Sở Kế hoạch và Đầu tư.
• Nhận Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp (ERC) đồng thời với mã số thuế và mã số doanh nghiệp trong 3 – 5 ngày làm việc.

• Xin xác nhận doanh nghiệp chế xuất (EPE):

• Doanh nghiệp gửi văn bản đến Ban quản lý khu công nghiệp/khu chế xuất để được xác nhận là EPE.
• Bắt buộc cần có tường rào ngăn cách với bên ngoài, cổng ra vào riêng biệt, hệ thống camera và phần mềm quản lý hàng hóa xuất nhập khẩu phục vụ giám sát hải quan.
• Cơ quan đăng ký đầu tư cấp Giấy xác nhận đăng ký doanh nghiệp chế xuất trong vòng 03 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp lệ.

• Thủ tục hải quan và quản lý EPE:

• Sau khi được xác nhận, doanh nghiệp EPE phải đăng ký hoạt động với cơ quan hải quan để được áp dụng chế độ quản lý riêng biệt.
• Yêu cầu thực hiện khai báo hải quan với toàn bộ hàng hóa xuất nhập khẩu, quản lý nguyên vật liệu và sản phẩm theo đúng quy định.

5. Nghĩa vụ đóng thuế GTGT của doanh nghiệp EPE

Theo quy định tại Luật Thuế giá trị gia tăng 2008 (sửa đổi, bổ sung 2013, 2016, 2022) và hướng dẫn tại Thông tư 219/2013/TT-BTC của Bộ Tài chính, nghĩa vụ thuế GTGT của doanh nghiệp EPE được xác định như sau:

• Hàng hóa, dịch vụ xuất khẩu:

• Áp dụng thuế suất GTGT 0% (Khoản 1, Điều 9, Thông tư 219/2013/TT-BTC).
• Đây là ưu đãi dành cho hoạt động xuất khẩu nhằm khuyến khích doanh nghiệp chế xuất.

• Mua hàng hóa, dịch vụ từ thị trường nội địa: Doanh nghiệp EPE khi mua nguyên vật liệu, hàng hóa, dịch vụ từ doanh nghiệp trong nước phải trả thuế GTGT theo mức thuế suất hiện hành (8% hoặc 10%) do bên bán xuất hóa đơn và kê khai (Điều 3, Luật Thuế GTGT 2008).
• Bán hàng vào thị trường nội địa: Nếu EPE được phép bán hàng vào thị trường Việt Nam thì phải kê khai và nộp thuế GTGT như doanh nghiệp trong nước (Điều 5, Khoản 2, Thông tư 219/2013/TT-BTC).
• Giao dịch giữa các EPE:

• Trường hợp trao đổi hàng hóa, dịch vụ giữa các EPE với nhau, không phải kê khai nộp thuế GTGT, nhưng bắt buộc phải làm thủ tục hải quan (Khoản 20, Điều 4, Thông tư 219/2013/TT-BTC).Hóa đơn và chứng từ
• Doanh nghiệp EPE phải xuất hóa đơn, kê khai, nộp thuế GTGT đúng quy định theo Luật Quản lý thuế 2019 và các văn bản hướng dẫn thi hành.

Doanh nghiệp EPE có phải đóng thuế GTGT không?

6. Doanh nghiệp EPE và FDI khác nhau như thế nào?

Mặc dù cũng được coi là một loại hình của doanh nghiệp FDI, nhưng doanh nghiệp EPE vẫn có những điểm khác biệt nhất định. Trong khi doanh nghiệp FDI có vốn đầu tư trực tiếp từ nước ngoài, thì EPE nhấn mạnh đến mục đích sản xuất hàng hóa để xuất khẩu và chịu sự quản lý hải quan đặc thù. Để phân biệt sự khác nhau giữa doanh nghiệp EPE và doanh nghiệp FDI thông thường, JobsGO đã tổng hợp bảng sau:

Doanh nghiệp EPE khác gì FDI?

7. Một số khu EPE nổi bật tại Việt Nam

Hiện nay, Việt Nam đang sở hữu nhiều khu EPE và khu công nghiệp trọng điểm của cả trong nước lẫn quốc tế. Những khu này đóng vai trò quan trọng trong việc thu hút vốn đầu tư nước ngoài (FDI), thúc đẩy xuất khẩu và tạo động lực phát triển kinh tế – xã hội cho Việt Nam. Dưới đây là một số khu EPE tiêu biểu trên cả nước:

Tóm lại, doanh nghiệp EPE là doanh nghiệp chủ yếu sản xuất hàng hóa xuất khẩu và không phục vụ thị trường nội địa, chịu sự quản lý chặt chẽ từ hải quan mặc dù nhà máy đặt trên lãnh thổ trong nước. Mô hình doanh nghiệp này vừa mang lại nhiều ưu đãi thuế, hải quan, vừa là cơ hội để mở rộng thị trường quốc tế. Nếu bạn đang tìm kiếm mô hình kinh doanh tối ưu để tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu, EPE chính là lựa chọn tiềm năng trong thời gian sắp tới. Tìm hiểu thêm những kiến thức xoay quanh ngành công nghiệp xuất khẩu và chuỗi cung ứng toàn cầu tại JobsGO!

Câu hỏi thường gặp

1. Doanh nghiệp EPE có được thuê đất ngoài khu công nghiệp không?

Không, theo khoản 10 Điều 2 Nghị định 35/2022/NĐ-CP, doanh nghiệp EPE chỉ được đặt trong khu chế xuất, khu công nghiệp hoặc khu kinh tế, không được thuê đất bên ngoài các khu này.

2. Giao dịch giữa các EPE có phải chịu thuế GTGT không?

Theo khoản 20 Điều 4 Thông tư 219/2013/TT-BTC, giao dịch hàng hóa, dịch vụ giữa các doanh nghiệp EPE không phải kê khai, nộp thuế GTGT nhưng vẫn phải làm thủ tục hải quan.

(Theo JobsGO - Nền tảng tìm việc làm, tuyển dụng, tạo CV xin việc)