Với sự phát triển nhanh chóng của công nghệ 4.0, ngành Kỹ thuật Điều khiển và Tự động hoá đang thu hút sự quan tâm lớn từ các sinh viên và doanh nghiệp, trở thành một trong những lựa chọn hàng đầu tại các trường đại học kỹ thuật. Hiểu rõ về ngành học này không chỉ giúp định hướng nghề nghiệp mà còn mở ra cái nhìn về xu hướng phát triển công nghệ trong tương lai. Cùng JobsGO tìm lời giải đáp cho câu hỏi “Ngành Kỹ thuật Điều khiển và Tự động hoá là gì?” thông qua bài viết dưới đây.
Ngành kỹ thuật điều khiển và tự động hóa (tiếng Anh là Control and Automation Engineering) là ngành học cung cấp những kiến thức, kỹ năng về các hệ thống, dây chuyền tự động. Khi học ngành học này, bạn sẽ được trang bị các nội dung kiến thức nghiên cứu, thiết kế, vận hành và cả chế tạo các hệ thống ấy.
Ngành Kỹ Thuật Điều Khiển Và Tự Động Hoá Là Gì?
Ngành kỹ thuật điều khiển & tự động hóa ứng dụng trong sản xuất dây chuyền và chế tạo, vận hành các bộ máy tự động. Có thể nói, ngành học này rất tiềm năng tại Việt Nam. Trên con đường công nghiệp hóa, ngành học này đóng vai trò rất quan trọng. Định hướng phát triển mạnh khả năng tự sản xuất, Việt Nam đang chú trọng đầu tư nhân lực chất lượng cao cho ngành học này. Đây là cơ hội rất tốt với những bạn trẻ đam mê kỹ thuật.
2. Mục Tiêu Đào Tạo Ngành Kỹ Thuật Điều Khiển Và Tự Động Hoá
Ngành học hướng đến mục tiêu đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao với đầy đủ kiến thức, kỹ năng, thái độ phù hợp. Mục tiêu của ngành Kỹ thuật Điều khiển & tự động hoá bao gồm những nội dung sau:
Sinh viên nắm vững được kiến thức nền tảng và chuyên môn về ngành học: Khung chương trình đào tạo của ngành cung cấp kiến thức từ cơ bản đến chuyên sâu về kỹ thuật điều khiển & tự động hoá. Chương trình học trang bị các kiến thức về các mảng như các loại mạch điện và phương pháp giải tích mạch điện, mạch điện tử, phương pháp giải tích mạch điện tử cơ bản, đo lường điện-điện tử, thiết bị đo, kỹ thuật số, vi xử lý, kỹ thuật robot, lý thuyết điều khiển tự động,…
Sinh viên được trang bị kỹ năng chuyên môn, ứng dụng tốt vào thực tiễn quá trình làm nghề: Các kỹ năng có thể kể đến bao gồm: thiết kế, vận hành hệ thống điều khiển tự động công nghiệp vừa và nhỏ, các hệ thống dịch vụ, công cộng: hệ thống PLC, vi xử lý, mini SCADA,…; đề xuất, triển khai các giải pháp quản lý năng lượng, tiết kiệm điện năng; sửa chữa, vận hành, kiểm tra các loại thiết bị điện, máy điện AC, máy điện DC, máy biến áp trong công nghiệp và dân dụng;…
Sinh viên được trang bị các kỹ năng mềm cần thiết cho công việc: Mục tiêu chương trình đào tạo ngành Kỹ thuật Điều khiển & Tự động hoá là sự kết hợp các phương pháp giảng dạy, học tập hiện đại nhằm đồng thời phát triển kỹ năng giao tiếp, ngoại ngữ, làm việc nhóm,…cho sinh viên, bên cạnh các kỹ năng chuyên môn.
3. Ngành Kỹ Thuật Điều Khiển Và Tự Động Hoá Học Những Gì?
Khi theo đuổi ngành Kỹ thuật Điều khiển & Tự động hoá, bạn sẽ được tìm hiểu nhiều nhóm nội dung liên quan đến kỹ thuật, phương pháp ứng dụng lý thuyết vào thực tiễn. Chương trình học của ngành đi từ các kiến thức cơ sở về toán học và các môn khoa học tự nhiên; kiến thức cơ sở cốt lõi của ngành kỹ thuật điện – điện tử cũng như các lĩnh vực khác có liên quan.
Ở cấp độ cao hơn, bạn sẽ được học các kiến thức sâu về chuyên ngành bao gồm các nội dung về thiết kế, lắp đặt, hiệu chỉnh, sửa chữa và vận hành các hệ thống đo lường, điều khiển các quá trình sản xuất công nghiệp (các quá trình nhiệt, áp suất, lưu lượng, mức, nồng độ v.v). Những kiến thức này sẽ giúp bạn giải đáp câu hỏi như kỹ thuật điều khiển là gì? Tự động hoá là gì? Công nghệ điều khiển và Tự động hoá là gì?
Từ đó, bạn được thực hành ứng dụng lý thuyết vào nghiên cứu một cách logic, giải quyết các vấn đề kỹ thuật một cách sáng tạo và chắc chắn thông qua sử dụng các phương pháp: phân tích, tính toán, thiết kế, thử nghiệm cùng với các công cụ kỹ thuật hỗ trợ,…Bạn cũng sẽ được đào tạo để có khả năng đưa các giải pháp điều khiển hiện đại nhằm áp dụng, cải tiến các hệ thống điều khiển các quá trình sản xuất công nghiệp.
Ngành Kỹ Thuật Điều Khiển Và Tự Động Hoá Học Những Gì?
Cụ thể, chương trình đào tạo ngành Kỹ thuật Điều khiển & Tự động hoá bao gồm các nhóm nội dung dưới đây:
Mạch điện tử tương tự và số, mạch điện tử công suất, các thiết bị biến đổi điện năng dùng trong công nghiệp.
Nguyên lý và tính năng (cơ, nhiệt, điện) của các thiết bị điện trong công nghiệp.
Phân tích hoạt động của hệ thống điều khiển tự động điện công nghiệp quy mô vừa và nhỏ, đặc biệt là các hệ thống truyền động điện tự động chất lượng cao.
Phân tích hoạt động các dây chuyền sản xuất tự động trong công nghiệp.
Phân tích hoạt động các hệ thống cung cấp điện cho xí nghiệp công nghiệp; hệ thống chiếu sáng; hệ thống chống sét; hệ thống an ninh, an toàn điện.
Phân tích, đánh giá mối quan hệ kinh tế – kỹ thuật cơ bản trong tổ chức sản xuất công nghiệp để xây dựng, tổ chức, điều hành, quản lý các dự án về điện trong công nghiệp và dân dụng.
4. Ngành Kỹ Thuật Điều Khiển Và Tự Động Hoá Thi Khối Gì?
Ngành Công nghệ Kỹ thuật điều khiển & tự động hóa có mã ngành là 7520216 hoặc 7510303 ở một số trường khác.
Các tổ hợp môn thi để xét tuyển ngành Kỹ thuật điều khiển & Tự động hoá bao gồm:
A00 (Toán, Vật Lý, Hóa Học).
A01 (Toán, Vật Lý, Tiếng Anh).
B00 (Toán, Hóa Học, Sinh Học).
C01 (Ngữ Văn, Toán, Vật Lý).
D01 (Ngữ Văn, Toán, Tiếng Anh).
D07 (Toán, Hóa Học, Tiếng Anh).
D10 (Toán, Địa Lý, Tiếng Anh).
5. Ngành Kỹ Thuật Điều Khiển Và Tự Động Hoá Học Trường Nào? Điểm Chuẩn Bao Nhiêu?
Với sự phát triển vượt bậc của công nghệ thông tin và trí tuệ nhân tạo, ngành Kỹ thuật Điều khiển & Tự động hoá không chỉ đáp ứng nhu cầu về tự động hóa trong sản xuất, mà còn mở ra nhiều cơ hội nghề nghiệp phong phú trong các lĩnh vực như robot học, hệ thống điều khiển thông minh, Internet of Things (IoT),… Đó là những lý do vì sao đây là ngành học thường đứng top đầu của nhiều trường Đại học công lập chuyên về kỹ thuật, công nghệ tại Việt Nam. Ngành học này có mức điểm chuẩn khá cao, dao động khoảng 23 – 27 điểm, điển hình như ngành Kỹ thuật Điều khiển và Tự động hóa Bách khoa với 27,57 điểm hay Kỹ thuật Điều khiển và Tự động hóa CTU (Đại học Cần Thơ) với 23,3 điểm (trên thang 30):
Trường Đại học
Điểm chuẩn năm 2023
Đại học Tôn Đức Thắng
31
(thang điểm 40)
Đại học Bách khoa Hà Nội
27.57
Trường Đại học Công nghệ – Đại học Quốc gia Hà Nội
27,1
Đại Học Thủy Lợi
25,41
Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông (phía Bắc)
25,4
Đại học Bách Khoa – Đại học Đà Nẵng
25,3
Đại học Giao thông Vận tải ( Cơ sở Phía Bắc )
25,19
Đại học Giao thông vận tải TP HCM
25
Đại học Công nghiệp Hà Nội
24,47
Đại học Mỏ – Địa chất
23,5
Đại Học Kinh Tế Kỹ Thuật Công Nghiệp
23,3
Đại học Cần Thơ
23,3
Đại học Giao thông Vận tải ( Cơ sở Phía Nam)
23,25
Đại học Mở Hà Nội
22,45
Đại học Nông Lâm TP HCM
22
Đại học Quốc tế – Đại học Quốc gia TP HCM
21
Đại học Kỹ Thuật Công Nghiệp – Đại học Thái Nguyên
19
Đại học Vinh
19
Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông (phía Nam)
18
Khoa Kỹ thuật và Công Nghệ – ĐH Huế
17,5
6. Ngành Kỹ Thuật Điều Khiển Và Tự Động Hoá Có Được Ưa Chuộng?
Với mức điểm chuẩn cao cùng các cơ hội hấp dẫn trên thị trường việc làm, Kỹ thuật Điều khiển & Tự động hoá là ngành học thu hút được nhiều bạn trẻ yêu khoa học, kỹ thuật quan tâm. Đây luôn là ngành hot của nhiều trường top đầu như Đại học Bách khoa Hà Nội, Đại học Công nghiệp Hà Nội, Đại học Công nghệ – Đại học Quốc gia Hà Nội,…
Ngành kỹ thuật điều khiển & tự động hóa ngày càng chứng tỏ được sức hút mạnh mẽ trên thị trường lao động nhờ vào nhu cầu ngày càng cao về tự động hóa trong các lĩnh vực công nghiệp và dịch vụ. Các công ty, tổ chức đang không ngừng tìm kiếm những kỹ sư có khả năng thiết kế, triển khai, tối ưu hóa các hệ thống tự động để nâng cao hiệu quả sản xuất và giảm chi phí.
Tiềm năng của ngành này là rất lớn, với cơ hội việc làm trải rộng từ các nhà máy sản xuất, ngành chế tạo, đến lĩnh vực công nghệ cao như trí tuệ nhân tạo và Internet of Things (IoT). Đây cũng được coi là ngành học có tính ứng dụng cao trong thực tiễn, bao gồm việc phát triển các hệ thống điều khiển cho robot, quản lý, giám sát quy trình sản xuất tự động, cải tiến hệ thống năng lượng thông minh. Vì thế, ngành kỹ thuật điều khiển & tự động hóa trở thành một lựa chọn hấp dẫn cho các sinh viên, người lao động mong muốn xây dựng sự nghiệp bền vững và đầy triển vọng trong thế giới công nghệ ngày nay.
7. Tố Chất Cần Có Để Theo Đuổi Ngành Kỹ Thuật Điều Khiển Và Tự Động Hoá
Để thành công trong ngành Kỹ thuật Điều khiển & Tự động hóa, bạn cần những tố chất và kỹ năng dưới đây:
Tố Chất Cần Có Để Theo Đuổi Ngành Kỹ Thuật Điều Khiển Và Tự Động Hoá
7.1 Đam Mê Với Ngành Kỹ Thuật
Đam mê với ngành kỹ thuật là nền tảng quan trọng cho sự thành công trong lĩnh vực điều khiển & tự động hoá. Sự yêu thích đối với ngành nghề là động lực mạnh mẽ để bạn vượt qua những thách thức trong quá trình học tập và làm việc. Niềm đam mê sẽ thúc đẩy bạn luôn tìm tòi, học hỏi những công nghệ mới và không ngừng cập nhật kiến thức. Đam mê còn giúp bạn duy trì sự nhiệt huyết trong công việc, đặc biệt khi đối mặt với các dự án phức tạp hoặc kéo dài.
7.2 Tư Duy Logic Và Sức Sáng Tạo Dồi Dào
Tư duy logic giúp bạn phân tích, giải quyết các vấn đề kỹ thuật một cách có hệ thống, trong khi sức sáng tạo cho phép bạn đưa ra những giải pháp mới và độc đáo. Sự kết hợp này giúp bạn không chỉ hiểu và áp dụng các nguyên lý kỹ thuật cơ bản, mà còn có khả năng đổi mới, cải tiến các hệ thống hiện có. Trong môi trường làm việc, những người có tư duy logic cùng sự sáng tạo thường là những người đi đầu trong việc phát triển các giải pháp tự động hoá tiên tiến và hiệu quả.
7.3 Cẩn Thận, Tỉ Mỉ
Các hệ thống tự động đòi hỏi độ chính xác cao, vì thế một sai sót nhỏ cũng có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng. Người có tố chất này sẽ có khả năng thiết kế, lập trình và bảo trì các hệ thống phức tạp với độ tin cậy cao. Trong môi trường làm việc, sự cẩn thận, tỉ mỉ giúp bạn giảm thiểu tối đa lỗi, tăng hiệu suất cũng như độ an toàn của hệ thống, đồng thời xây dựng uy tín chuyên môn cho bản thân và tổ chức.
7.4 Kỹ Năng Làm Việc Nhóm Tốt
Kỹ năng làm việc nhóm tốt là yếu tố quan trọng trong ngành kỹ thuật điều khiển & tự động hoá, nơi các dự án thường đòi hỏi sự hợp tác của nhiều chuyên gia từ các lĩnh vực khác nhau. Nếu có kỹ năng này, bạn sẽ dễ dàng kết hợp được với mọi người ở các nhóm dự án, chia sẻ ý tưởng và kiến thức, đồng thời học hỏi từ đồng nghiệp. Trong môi trường làm việc, khả năng làm việc nhóm hiệu quả giúp tối ưu hoá quá trình triển khai các hệ thống tự động hóa, đồng thời tạo ra một môi trường làm việc tích cực và năng suất.
7.5 Khả Năng Phân Tích Và Xử Lý Vấn Đề Linh Hoạt
Người có khả năng phân tích và xử lý vấn đề linh hoạt sẽ có thể nhanh chóng nhận diện, giải quyết các vấn đề phát sinh trong quá trình thiết kế, triển khai, vận hành hệ thống. Bạn có thể đánh giá nhiều phương án khác nhau và chọn ra giải pháp tối ưu nhất. Trong môi trường làm việc, kỹ năng này giúp bạn đối phó hiệu quả với các tình huống bất ngờ, tối ưu hoá hiệu suất hệ thống và đưa ra các quyết định sáng suốt trong điều kiện áp lực cao.
7.6 Kỹ Năng Quản Lý Tốt
Kỹ năng quản lý tốt là một lợi thế khi bạn quyết định theo đuổi ngành Kỹ thuật Điều khiển & Tự động hoá. Nhờ vào kỹ năng này, bạn sẽ có khả năng lập kế hoạch, tổ chức, điều phối các dự án phức tạp một cách hiệu quả. Bạn cũng có thể quản lý thời gian, nguồn lực và con người để đạt được mục tiêu đề ra. Trong môi trường làm việc, kỹ năng quản lý giúp bạn nhanh chóng thăng tiến lên vị trí lãnh đạo, quản lý các dự án lớn và đội ngũ kỹ thuật. Điều này không chỉ giúp bạn mở rộng cơ hội nghề nghiệp mà còn khiến bạn có tầm ảnh hưởng lớn hơn trong việc định hướng và phát triển các giải pháp tự động hoá tiên tiến.
8. Học Ngành Kỹ Thuật Điều Khiển Và Tự Động Hoá Ra Làm Gì?
Thời đại bùng nổ của kỹ thuật và công nghệ cao đã tạo điều kiện cho các ngành về kỹ thuật điều khiển & tự động hoá phát triển mạnh mẽ. Sau khi lấy được bằng cử nhân, kỹ sư ngành này, sinh viên có thể làm ở các vị trí sau đây:
Học Ngành Kỹ Thuật Điều Khiển Và Tự Động Hoá Ra Làm Gì?
8.1 Kỹ Sư Thiết Kế, Vận Hành, Phát Triển Sản Phẩm
Sau khi tốt nghiệp, sinh viên ngành Kỹ thuật Điều khiển & Tự động hóa sẽ có cơ hội trở thành Kỹ sư thiết kế, vận hành, phát triển sản phẩm tại các tập đoàn có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) trong lĩnh vực Điện – Tự động hóa. Đây là ngành rất có triển vọng, đặc biệt là trong bối cảnh toàn cầu hóa và chuyển giao công nghệ. Các tập đoàn FDI thường đầu tư mạnh mẽ vào nghiên cứu và phát triển (R&D), do đó, nhu cầu về kỹ sư có khả năng thiết kế, phát triển sản phẩm tiên tiến rất cao.
Kỹ sư có thể làm việc tại các tập đoàn lớn như Siemens, Schneider Electric, ABB, hoặc các công ty đa quốc gia khác có hoạt động trong lĩnh vực điện và tự động hóa. Họ cũng có thể làm việc tại các trung tâm R&D của các công ty công nghệ cao.
Khi đảm nhận vị trí này, những công việc cần làm của kỹ sư thiết kế, vận hành, phát triển sản phẩm bao gồm:
Thiết kế, phát triển các hệ thống tự động hóa và thiết bị điện.
Đảm bảo các sản phẩm đáp ứng yêu cầu kỹ thuật và tiêu chuẩn chất lượng quốc tế.
Thực hiện thử nghiệm và cải tiến sản phẩm.
Hợp tác với các bộ phận khác để triển khai sản phẩm và giải quyết các vấn đề kỹ thuật.
8.2 Kỹ Sư Vận Hành Tại Các Nhà Máy Điện
Sau khi có bằng kỹ sư, sinh viên ngành Kỹ thuật Điều khiển & Tự động hoá cũng có thể làm việc tại các nhà máy điện như:
Nhà máy nhiệt điện, thủy điện, điện gió, điện mặt trời.
Các nhà máy sản xuất công nghiệp: dầu khí, hóa chất, xi măng, thép, giấy, chế biến thực phẩm.
Các nhà máy chế tạo thiết bị điện-tự động hóa
Các cơ quan thuộc tổng cục, chi cục kiểm định thiết bị đo lường chất lượng thuộc các tỉnh và thành phố
Nhiệm vụ của các kỹ sư vận hành là vận hành, giám sát các hệ thống và thiết bị trong nhà máy; đảm bảo hoạt động của các hệ thống điện – tự động hóa ổn định, hiệu quả; phân tích, xử lý sự cố kỹ thuật; thực hiện bảo trì, bảo dưỡng định kỳ cho các thiết bị.
Đây là ngành nghề khá ổn định và có cơ hội việc làm rộng rãi vì sự cần thiết phải vận hành, duy trì các cơ sở sản xuất và nhà máy là không thể thiếu trong mọi nền kinh tế. Các ngành công nghiệp như năng lượng, sản xuất công nghiệp và chế tạo thiết bị đều có nhu cầu cao về kỹ sư vận hành.
8.3 Khởi Nghiệp, Thành Lập Công Ty Trong Lĩnh Vực Điện – Tự Động Hóa
Các kỹ sư trong ngành cũng có thể tự thành lập các công ty cung cấp giải pháp công nghệ và dịch vụ tự động hóa cho nhiều ngành công nghiệp khác nhau. Trong nhiều năm, các ngành nghề trong lĩnh vực điện – tự động hóa có triển vọng tốt, đặc biệt với sự phát triển nhanh chóng của công nghệ và nhu cầu ngày càng cao về các giải pháp tự động hóa. Tuy nhiên, lựa chọn khởi nghiệp cũng đi kèm với rủi ro và yêu cầu sự chuẩn bị kỹ lưỡng.
Để thành công khi tự khởi nghiệp trong lĩnh vực này, người làm chủ cần có một số tố chất như: kỹ năng quản lý, lãnh đạo; kỹ năng kinh doanh, tiếp thị; kỹ năng thiết kế, phát triển sản phẩm trong lĩnh vực điện – tự động hóa; kỹ năng giao tiếp và đàm phán.
8.4 Cán Bộ Nghiên Cứu, Giảng Dạy Tại Các Trường Đại Học, Viện Nghiên Cứu
Với kiến thức chuyên sâu và kỹ năng phân tích nghiên cứu, giảng dạy, sinh viên sau khi tốt nghiệp cũng có thể theo đuổi các cấp học cao hơn như Thạc sĩ, Tiến sĩ, sau đó làm việc ở lĩnh vực giảng dạy, nghiên cứu.
Các giảng viên, nghiên cứu viên có thể công tác tại:
Các trường đại học kỹ thuật và công nghệ.
Các viện nghiên cứu khoa học và công nghệ.
Các trung tâm nghiên cứu và phát triển thuộc các tổ chức công lập hoặc tư nhân.
Khi thế giới ngày càng tiến gần hơn đến kỷ nguyên của tự động hóa và trí tuệ nhân tạo, vai trò của các kỹ sư trong lĩnh vực này sẽ ngày càng trở nên quan trọng. Vì vậy, việc hiểu được “ngành Kỹ thuật Điều khiển và Tự động hoá là gì?” là sự chuẩn bị cho bước đi chiến lược để đón đầu xu hướng công nghệ, đóng góp tích cực vào sự phát triển của xã hội trong tương lai.
Câu hỏi thường gặp
1. Mức Lương Trong Ngành Kỹ Thuật Điều Khiển Và Tự Động Hoá Là Bao Nhiêu?
Đối với những người mới vào nghề hoặc có ít kinh nghiệm, mức lương cho nhân sự ngành Kỹ thuật Điều khiển và Tự động hoá thường dao động trong khoảng 7 - 15 triệu đồng mỗi tháng. Ở trình độ cao hơn, nhân sự trong ngành có thể kiếm được từ 30 - 45 triệu đồng mỗi tháng.
2. Xu Hướng Phát Triển Của Ngành Kỹ Thuật Điều Khiển Và Tự Động Hoá Như Thế Nào?
Ngành Kỹ thuật điều khiển & tự động hóa dự kiến sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ nhờ vào sự tiến bộ của công nghệ và nhu cầu ngày càng cao về tự động hóa trong nhiều lĩnh vực. Các xu hướng như Internet vạn vật (IoT), trí tuệ nhân tạo (AI) hay hệ thống tự động hóa thông minh sẽ tạo ra nhiều cơ hội mới và thách thức cho ngành này.
Linh Lê
