Kỹ Sư Tự Động Hóa Là Gì? 4 Công Việc Chính Của Một Kỹ Sư Tự Động Hóa

Kỹ sư tự động hóa đang trở thành một trong những nghề hot nhất trong kỷ nguyên công nghiệp 4.0. Với vai trò thiết kế, lập trình và vận hành các hệ thống máy móc tự động, kỹ sư tự động hóa giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí, nâng cao hiệu suất và giảm thiểu sai sót. Bài viết dưới đây của JobsGO sẽ giúp bạn tìm hiểu chi tiết công việc này cũng như những yêu cầu thiết yếu và lộ trình phát triển của kỹ sư tự động hóa.

1. Kỹ Sư Tự Động Hóa Là Gì?

Kỹ Sư Tự Động Hóa Là Gì?

Kỹ sư tự động hóa là chuyên gia đảm nhiệm các công việc liên quan đến thiết kế, cài đặt, vận hành, giám sát và bảo trì các hệ thống điều khiển tự động. Công việc của họ bao gồm việc kết hợp kiến thức từ điện, điện tử, cơ khí và công nghệ thông tin để tạo ra các hệ thống điều khiển thông minh, giúp máy móc vận hành tự động và tối ưu hóa quá trình sản xuất. Nhờ vậy mà kỹ sư tự động hóa được coi là những người tiên phong trong việc chuyển giao công nghệ và thúc đẩy các ngành sản xuất hiện đại trong kỷ nguyên số.

2. Công Việc Của Kỹ Sư Tự Động Hóa

Công Việc Của Kỹ Sư Tự Động Hóa

Công việc của kỹ sư tự động hóa được chia thành nhiều phần, tùy theo quy mô và lĩnh vực hoạt động của từng công ty. Mỗi lĩnh vực đòi hỏi sự chuyên biệt và hiểu sâu về các khía cạnh kỹ thuật khác nhau.

2.1. Thiết Kế Và Lập Trình Hệ Thống Điều Khiển

Trong giai đoạn thiết kế, kỹ sư tự động hóa tham gia vào việc phân tích yêu cầu của khách hàng hoặc dự án, chuyển hóa những ý tưởng ban đầu thành các sơ đồ điện và hệ thống điều khiển chi tiết. Họ sử dụng các phần mềm thiết kế chuyên dụng như AutoCAD hoặc EPLAN để vẽ sơ đồ, đồng thời lựa chọn các thiết bị phần cứng phù hợp như PLC, HMI, SCADA, cảm biến, biến tần, Servo và Robot.

Qua đó, họ lập trình phần mềm điều khiển dựa trên các ngôn ngữ lập trình được sử dụng phổ biến trong ngành, thiết lập giao diện giám sát và điều khiển giúp người vận hành dễ dàng theo dõi và điều chỉnh quy trình sản xuất.

Việc lập trình không chỉ đơn thuần dừng lại ở mức cài đặt mà còn đòi hỏi sự hiểu biết sâu sắc về các giao thức truyền thông công nghiệp và khả năng xử lý sự cố trên hệ thống tự động. Khi mọi thứ được tính toán một cách tỉ mỉ, hệ thống điều khiển hoạt động một cách trơn tru, đảm bảo quy trình sản xuất diễn ra ổn định và hiệu quả vượt trội.

2.2. Lắp Đặt Và Triển Khai Hệ Thống Tại Công Trình/Nhà Máy

Sau khi hoàn thiện khâu thiết kế, các kỹ sư tự động hóa tiến hành triển khai hệ thống tại công trình hoặc nhà máy. Công việc này bao gồm giám sát thi công, lắp đặt các tủ điện và các thiết bị cần thiết, kết nối dây tín hiệu và dây động lực theo đúng tiêu chuẩn kỹ thuật. Một điểm quan trọng nữa là cần cấu hình mạng truyền thông công nghiệp với các giao thức như Ethernet/IP, Profinet, Modbus,… nhằm đảm bảo sự liên lạc và tương tác giữa các thành phần của hệ thống.

Việc lắp đặt không chỉ dừng lại ở quá trình cài đặt phần cứng mà còn yêu cầu kỹ sư tích hợp các phần mềm điều khiển, thực hiện chạy thử và hiệu chỉnh hệ thống nhằm phát hiện và khắc phục các lỗi tiềm ẩn. Bên cạnh đó, quy trình kiểm thử nghiêm ngặt là bước quan trọng giúp đảm bảo hệ thống hoạt động ổn định, đáp ứng đúng mục tiêu đề ra của dự án.

2.3. Vận Hành, Bảo Trì Và Khắc Phục Sự Cố

Một trong những vai trò then chốt của kỹ sư tự động hóa là đảm bảo hệ thống luôn hoạt động với hiệu suất cao thông qua việc vận hành, bảo trì định kỳ và xử lý kịp thời các sự cố kỹ thuật. Công việc này bao gồm việc thực hiện các bài kiểm tra vận hành thử nghiệm, theo dõi hiệu suất của hệ thống theo thời gian cũng như lên kế hoạch thực hiện bảo trì thường kỳ. Khi có sự cố xảy ra, kỹ sư sẽ tiếp cận bằng việc chẩn đoán nhanh chóng và xử lý các lỗi về phần cứng, phần mềm hay tín hiệu, nhằm đưa hệ thống trở lại trạng thái hoạt động bình thường.

Sản phẩm lao động của kỹ sư tự động hóa nhằm nỗ lực nâng cấp và cải tiến hệ thống, giúp tối ưu hóa hiệu quả sản xuất, tăng độ chính xác của hệ thống và giảm thiểu được chi phí vận hành trong dài hạn. Quá trình này đòi hỏi sự tập trung cao độ và khả năng đánh giá tình hình một cách chính xác để có những quyết định đúng đắn nhất.

2.4. Các Công Việc Khác

Bên cạnh những nhiệm vụ chính kể trên, công việc của một kỹ sư tự động hóa còn bao gồm một số nhiệm vụ hỗ trợ khác nhằm đảm bảo toàn bộ hệ thống vận hành trơn tru. Các nhiệm vụ này có thể gồm có: xây dựng tài liệu kỹ thuật và hướng dẫn vận hành chi tiết, đào tạo nhân viên vận hành và kỹ thuật viên bảo trì, tham gia tích cực vào các dự án nghiên cứu và phát triển công nghệ mới, hỗ trợ kỹ thuật cho bộ phận bán hàng và khách hàng, cũng như lập báo cáo kỹ thuật và tiến độ dự án. Các công việc phụ này góp phần làm tăng tính toàn diện và chuyên nghiệp trong quá trình triển khai dự án, đồng thời giúp doanh nghiệp đạt được hiệu quả sản xuất cao nhất.

3. Yêu Cầu Công Việc Đối Với Kỹ Sư Tự Động Hóa

Yêu Cầu Công Việc Đối Với Kỹ Sư Tự Động Hóa

Để trở thành một kỹ sư tự động hóa, bạn cần đáp ứng một số yêu cầu tuyển dụng kỹ sư tự động hóa tại Hà Nội, TP.HCM,… bao gồm các tiêu chí chuyên môn và kỹ năng mềm cơ bản.

3.1. Yêu Cầu Về Chuyên Môn

Để đảm nhận vai trò kỹ sư tự động hóa, ứng viên cần có nền tảng kiến thức vững chắc và kinh nghiệm thực tế trong lĩnh vực. Cụ thể, điều này bao gồm:

• Tốt nghiệp đại học trở lên ở các ngành liên quan như Điều khiển & Tự động hóa, Kỹ thuật Điện, Kỹ thuật Điện tử
• Kiến thức chuyên sâu về nguyên lý điều khiển, kỹ thuật điện/điện tử công nghiệp và cơ khí cơ bản
• Thành thạo ít nhất một số ngôn ngữ lập trình dành cho PLC, HMI, SCADA (ví dụ: Siemens, Rockwell, Omron, Mitsubishi…)
• Khả năng sử dụng phần mềm thiết kế như AutoCAD Electrical hay EPLAN
• Hiểu biết về các loại cảm biến, cơ cấu chấp hành như động cơ, van, xy lanh và các tiêu chuẩn kỹ thuật, cũng như quy định an toàn trong công nghiệp

3.2. Yêu Cầu Về Kỹ Năng Mềm Và Tố Chất

Ngoài kiến thức chuyên môn, kỹ sư tự động hóa cần trang bị một số kỹ năng mềm thiết yếu để làm việc hiệu quả trong môi trường hiện đại, đặc biệt là trong các dự án đòi hỏi sự phối hợp liên phòng ban. Một số kỹ năng quan trọng bao gồm:

• Kỹ năng giải quyết vấn đề và tư duy Logic: Khả năng phân tích và tìm ra nguyên nhân các lỗi kỹ thuật, từ đó áp dụng giải pháp khắc phục một cách nhanh chóng và hiệu quả.
• Kỹ năng làm việc độc lập và theo nhóm: Khả năng tự quản lý công việc cũng như phối hợp nhịp nhàng với các bộ phận khác để đảm bảo tiến độ và chất lượng dự án.
• Kỹ năng giao tiếp: Việc truyền đạt thông tin và hướng dẫn các kỹ thuật viên, đồng nghiệp một cách rõ ràng và mạch lạc là vô cùng cần thiết để đạt được hiệu quả công việc.
• Khả năng học hỏi và cập nhật công nghệ: Trong bối cảnh ngành tự động hóa luôn thay đổi nhanh, một kỹ sư cần luôn chủ động tìm tòi, nghiên cứu và áp dụng các công nghệ mới vào công việc cụ thể của mình.
• Khả năng sử dụng tiếng Anh: Đọc hiểu tài liệu kỹ thuật quốc tế và sử dụng phần mềm chuyên dụng giúp mở rộng kiến thức và nâng cao trình độ chuyên môn.
• Tính cẩn thận và tỉ mỉ: Khi làm việc với những hệ thống phức tạp, tính cẩn thận, chính xác và kiên nhẫn chính là chìa khóa giúp đảm bảo an toàn và hiệu quả sản xuất.
• Sự sáng tạo và chủ động: Luôn đề xuất những giải pháp mới giúp tối ưu hóa quy trình, giảm thiểu chi phí và nâng cao hiệu quả sản xuất.

4. Mức Lương Của Kỹ Sư Tự Động Hóa

Kỹ sư tự động hóa lương bao nhiêu? Mức lương của kỹ sư tự động hóa tại Việt Nam rất hấp dẫn, dao động tùy theo kinh nghiệm và vị trí, với các mức lương được phân chia theo kinh nghiệm như sau:

Kinh nghiệm	Mức lương ước tính (VNĐ/tháng)
Mới tốt nghiệp	12 – 15 triệu đồng/tháng
Nhân viên (1-3 năm)	18 – 25 triệu đồng/tháng
Chuyên viên (3-5 năm)	25 – 35 triệu đồng/tháng
Quản lý (5-10 năm)	45 – 60 triệu đồng/tháng
Chuyên gia (>10 năm)	60 – 80 triệu đồng/tháng

5. Học Ngành Tự Động Hóa Ở Đâu? Thi Khối Nào?

Học Ngành Tự Động Hóa Ở Đâu? Thi Khối Nào?

Đối với các học sinh trung học phổ thông có đam mê và mong muốn theo đuổi ngành tự động hóa, việc lựa chọn trường đại học uy tín là một bước đi quan trọng giúp mở ra cơ hội nghề nghiệp sau này. Kỹ sư tự động hóa cần học những gì và học ở đâu? Ở Việt Nam, có nhiều trường đại học danh tiếng trên cả nước đào tạo ngành Kỹ thuật Điều khiển và Tự động hóa cũng như các ngành liên quan như Điện, Điện tử hay Cơ điện tử.

• Khu vực Miền Bắc: Những trường đại học hàng đầu như Đại học Bách Khoa, Đại học Công nghệ thường có chương trình đào tạo chuyên sâu giúp học viên nắm vững kiến thức cơ bản và ứng dụng.
• Khu vực Miền Trung: Các trường đại học như Đại học Bách khoa Đà Nẵng, Đại học Sư phạm Kỹ thuật, Đại học Nha Trang cũng chú trọng đến đào tạo ngành tự động hóa.
• Khu vực Miền Nam: Những cơ sở đào tạo tiêu chuẩn cao như các trường Đại học Bách khoa – Đại học Quốc gia TP. HCM, Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP. HCM, Đại học Giao thông Vận tải TP. HCM,… không chỉ đào tạo kiến thức mà còn liên kết với doanh nghiệp để tạo ra môi trường làm việc của kỹ sư tự động hóa thực tập và nâng cao kỹ năng cho sinh viên.

Để trở thành kỹ sư tự động hóa em có thể học tập tại các trường nêu trên. Những tổ hợp thi thường gặp khi xét tuyển vào các chương trình này bao gồm A00, A01, D01, và một số tổ hợp môn khác tùy thuộc vào yêu cầu riêng của từng trường. Đây là bước khởi đầu quan trọng để sinh viên nắm bắt cơ hội cho tương lai.

6. Cơ Hội Nghề Nghiệp Cho Kỹ Sư Tự Động Hóa

Cơ Hội Nghề Nghiệp Cho Kỹ Sư Tự Động Hóa

Ngành tự động hóa không chỉ mang lại những thách thức về mặt kỹ thuật mà còn mở ra vô số cơ hội nghề nghiệp đa dạng cho những kỹ sư có năng lực. Với nhu cầu nhân lực ngày càng tăng trong bối cảnh công nghiệp hiện đại, các kỹ sư tự động hóa có thể mong đợi một sự phát triển mạnh mẽ trong sự nghiệp.

6.1. Các Lĩnh Vực Làm Việc Đa Dạng

Kỹ sư tự động hóa có cơ hội làm việc ở nhiều loại hình doanh nghiệp và tổ chức khác nhau, bao gồm:

• Các công ty cung cấp giải pháp và tích hợp hệ thống tự động hóa: Là nơi ứng dụng nhiều công nghệ tiên tiến trong xây dựng các hệ thống điều khiển hiện đại.
• Nhà máy sản xuất: Bao gồm các ngành như ô tô, điện tử, thực phẩm, dệt may, hóa chất, xi măng và nhiều lĩnh vực sản xuất khác, nơi hệ thống tự động hóa được áp dụng để tối ưu hóa quy trình sản xuất.
• Công ty sản xuất thiết bị tự động hóa: Tập trung vào nghiên cứu, phát triển và cung cấp các giải pháp tự động hóa cho khách hàng.
• Các công ty hoạt động trong lĩnh vực năng lượng, môi trường và xử lý nước: Nơi các hệ thống điều khiển tự động đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý tài nguyên và duy trì hiệu suất hoạt động.
• Các trung tâm nghiên cứu và viện ứng dụng công nghệ: Nơi hình thành và tích lũy các giải pháp mới, giúp cải tiến quy trình sản xuất.
• Các cơ sở giáo dục: Đại học, cao đẳng thường có nhu cầu tuyển dụng giảng viên và nghiên cứu viên chuyên sâu về tự động hóa.

6.2. Cơ Hội Phát Triển Và Thăng Tiến

Lộ trình phát triển nghề nghiệp cho kỹ sư tự động hóa bắt đầu từ vị trí kỹ sư Junior, tiến dần lên các vị trí Middle và Senior. Một khi đã tích lũy đủ kinh nghiệm, các chuyên gia có thể bước vào các vị trí cao hơn như trưởng nhóm kỹ thuật, quản lý dự án, giám đốc kỹ thuật hay chuyên gia tư vấn giải pháp tự động hóa.

Ngoài ra, có khả năng chuyển đổi sang các vị trí liên quan như kỹ sư R&D, kỹ sư lập trình nhúng, kỹ sư bảo trì, kỹ sư điện công nghiệp, hoặc kỹ sư cơ điện tử. Điều này tạo ra nhiều cơ hội phát triển liên tục trong cả sự nghiệp chuyên môn lẫn quản lý, mang lại thu nhập ổn định và nhiều chế độ phúc lợi hấp dẫn..

Như vậy, kỹ sư tự động hóa ngày càng khẳng định tầm quan trọng của mình trong mọi quy trình sản xuất hiện đại. Họ có vai trò quan trọng trong việc thiết kế, triển khai đến bảo trì hệ thống, các chuyên gia luôn được trao cơ hội thể hiện năng lực và đạt được mức thu nhập cạnh tranh. Hãy truy cập ngay JobsGO để tìm kiếm cơ hội việc làm kỹ sư tự động hóa ngay hôm nay!

Câu hỏi thường gặp

1. Kỹ Sư Tự Động Hóa Tiếng Anh Là Gì?

Kỹ sư tự động hóa trong tiếng Anh gọi là Automation Engineer. Họ chuyên thiết kế và vận hành các hệ thống tự động trong sản xuất và công nghiệp.

2. Ngành Kỹ Thuật Điều Khiển Và Tự Động Hóa Khác Gì So Với Kỹ Thuật Điện?

Sự khác biệt nằm ở mức độ chuyên sâu về hệ thống điều khiển tự động và ứng dụng công nghệ số, dù có sự giao thoa trong kiến thức cơ bản.

3. Vì Sao Kỹ Sư Tự Động Hóa Có Thể “Làm Chủ” Cả Một Dây Chuyền Sản Xuất?

Bởi họ hiểu sâu cách từng thiết bị vận hành và cách chúng phối hợp trong hệ thống. Nhờ đó, họ có thể thiết kế, kiểm soát và tối ưu toàn bộ quy trình sản xuất.

(Theo JobsGO - Nền tảng tìm việc làm, tuyển dụng, tạo CV xin việc)