“Chúng ta phải có cái nhìn khách quan trong vấn đề này”; “Bạn phải đưa ra lý do khách quan cho chúng tôi”. Có lẽ bạn sẽ thường xuyên được nghe, được nhắc đến hai từ “khách quan”. Vậy bạn có hiểu tính khách quan là gì? Cái nhìn này đem lại những lợi ích gì trong công việc của bạn? Hãy cùng JobsGO giải đáp ở nội dung bài viết sau.
Xem nhanh nội dung
1. Khách Quan Là Gì?
Khách quan được định nghĩa là khả năng nhận thức các sự vật, hiện tượng dựa trên thực tế, thông tin xác thực và bằng chứng cụ thể. Không giống như quan điểm chủ quan – mang tính cảm tính, phụ thuộc vào suy nghĩ, kinh nghiệm cá nhân – khách quan hướng đến sự công bằng trong quá trình phân tích và đánh giá. Điều này trái ngược với những quyết định dựa trên trực giác là gì, vốn mang nặng tính cá nhân và cảm tính.
Ví dụ, trong báo chí, khi đưa tin về một vụ tai nạn giao thông, người nhà báo cần thu thập thông tin từ nhiều nguồn tin cậy, xác thực sự việc dựa trên bằng chứng và lời kiến từ nhân chứng. Điều này không chỉ đảm bảo thông tin được công bố chính xác mà còn tạo dựng niềm tin từ độc giả.
Xem thêm: Người INFP có tính khách quan không?
2. Đặc Điểm Của Khách Quan
Để phân tích chi tiết hơn, khách quan được thể hiện qua các đặc điểm nổi bật:
2.1 Độc Lập Với Chủ Thể
Tính khách quan đòi hỏi sự “độc lập” hoàn toàn với người đánh giá. Điều này có nghĩa là các sự vật, hiện tượng khi được xem xét theo góc nhìn khách quan phải tồn tại và diễn ra mà không chịu ảnh hưởng bởi cảm xúc, kỳ vọng hay định kiến của người quan sát.
Ví dụ, trong lĩnh vực pháp lý, một thẩm phán cần dựa trên chứng cứ, lời khai và các yếu tố khách quan khác để đưa ra phán quyết, mà không để những cảm xúc cá nhân hay quan hệ xã hội ảnh hưởng đến quyết định của mình.
2.2 Nhận Thức Công Bằng
Một đặc điểm khác của tính khách quan là khả năng “nhận thức công bằng”. Điều này được thể hiện qua sự minh bạch và trung thực trong việc phân tích, đánh giá các tình huống.
Ví dụ, trong môi trường làm việc, khi đánh giá hiệu suất của nhân viên, người quản lý cần sử dụng các tiêu chí đo lường định lượng thay vì dựa trên cảm tính cá nhân. Khi một quyết định về thăng tiến hay thưởng được đưa ra, nó phải dựa trên kết quả công việc thực tiễn, số liệu cụ thể, phản hồi khách quan từ đồng nghiệp. Để đạt được sự công bằng tuyệt đối trong đánh giá và ra quyết định, việc rèn luyện khả năng thấu cảm và kiểm soát cảm xúc là vô cùng cần thiết, bởi đây là những yếu tố then chốt thuộc về 6 đặc điểm chỉ người sở hữu EQ cao mới có.
3. Sự Khác Biệt Giữa Chủ Quan Và Khách Quan
Để phân biệt rõ ràng giữa hai khái niệm khách quan và chủ quan là gì, bảng so sánh dưới đây sẽ giúp làm sáng tỏ sự khác biệt:
| Tiêu chí | Khách quan | Chủ quan |
| Bản chất | Dựa trên dữ liệu, thông tin có thật, minh bạch, có thể kiểm chứng. | Dựa trên cảm nhận, kinh nghiệm cá nhân và quan điểm riêng. |
| Tính chất | Đảm bảo tính chính xác, công bằng và trung thực. | Mang tính cảm tính, có thể thiên lệch theo ý kiến riêng. |
| Đánh giá | Được xem là tiêu chuẩn cộng đồng và có tính phổ dụng cao. | Thường mang màu sắc cá nhân, không thể áp dụng được một cách tổng quát. |
| Ví dụ | Báo chí thu thập thông tin từ nhiều nguồn, kế toán ghi chép số liệu một cách cẩn thận. | Một người tự đánh giá khả năng bản thân dựa trên trải nghiệm cá nhân mà không tham khảo ý kiến khách quan. |
3. Các Nguyên Tắc Khách Quan Là Gì?
Tính khách quan được đảm bảo thông qua 4 nguyên tắc sau đây:
3.1. Nguyên Tắc Khách Quan Trong Triết Học
Trong lĩnh vực triết học, tính khách quan giữ vai trò đặc biệt quan trọng, thể hiện rõ ràng ở triết học khoa học và triết học tri thức:
- Triết học khoa học: Các lập luận đưa ra trong triết học để được công nhận phải đảm bảo tính phổ quát và kiểm chứng được trên thực tế. Kết luận sẽ được đưa ra bởi bằng chứng, chứng cứ thay vì suy đoán, giả thiết hay quan điểm của một cá nhân nào đó.
- Triết học tri thức: Kiến thức sử dụng trong triết học tri thức phải được xây dựng dựa trên bằng chứng, dữ liệu khách quan có căn cứ, nguồn gốc rõ ràng. Việc này không những đảm bảo tính khách quan mà còn khẳng định mức độ tin cậy, làm cơ sở vững vàng cho tiến bộ trong triết học, khoa học.
3.2. Nguyên Tắc Khách Quan Trong Xây Dựng Pháp Luật
Từ khâu lập dự thảo, xây dựng đến thực thi, các quy định pháp luật phải đảm bảo:
- Sự độc lập, trung lập: Toàn bộ quy định của pháp luật phải được xây dựng dựa trên sự độc lập, trung lập và không bị chi phối, ảnh hưởng bởi bất kỳ yếu tố bên ngoài nào.
- Công bằng: Quy định pháp luật phải đảm bảo được sự bao quát, công bằng, bình đẳng với tất cả các đối tượng thuộc phạm vi điều chỉnh.
- Chính xác, minh bạch: Quy định pháp luật cần đảm bảo tính chính xác tuyệt đối trong quá trình xây dựng. Trong khi đó, quá trình thực thi, áp dụng phải đảm bảo đủ hai nguyên tắc là công khai và minh bạch.
- Độc lập và kiểm soát: Quy định pháp luật bị chi phối, kiểm soát bởi yếu tố bên ngoài sẽ không có giá trị sử dụng trên thực tế.
3.3. Nguyên Tắc Khách Quan Trong Kế Toán
Đối với lĩnh vực đòi hỏi sự chuẩn xác tuyệt đối như kế toán, nguyên tắc khách quan thể hiện ở:
- Tính chính xác: Tính chính xác là nguyên tắc quan trọng nhất trong kế toán. Tính chính xác vừa đảm bảo sự chuẩn chỉnh, đầy đủ, vừa chứng minh được tính hợp lệ của tài liệu kế toán.
- Tính độc lập: Nguyên tắc được đảm bảo khi các chuyên gia, kế toán viên làm việc độc lập, đúng quy trình và không bị tác động bởi một yếu tố bên ngoài nào.
- Tính bảo mật: Thông tin kế toán phải được bảo mật tuyệt đối để đảm bảo uy tín, bí mật kinh doanh của doanh nghiệp. Tính bảo mật cũng đồng thời thể hiện sự tôn trọng các quy định pháp luật, phòng tránh rủi ro an ninh mạng.
3.4. Nguyên Tắc Khách Quan Trong Nghiên Cứu Khoa Học
Trong quá trình nghiên cứu khoa học, người thực hiện phải đảm bảo các nguyên tắc sau:
- Nguyên tắc phản biện: Kiểm tra và chứng minh giải định bằng chứng cứ hoặc phương pháp khoa học phù hợp.
- Nguyên tắc độc lập: Tôn trọng sự thật, không bị ảnh hưởng bởi bất kỳ quan điểm, lợi ích của bên nào.
Xem thêm: Tư duy là gì?
4. Ứng Dụng Khách Quan Trong Tuyển Dụng
Trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt về nguồn nhân lực chất lượng, việc áp dụng tính khách quan trong quy trình tuyển dụng, đánh giá nhân viên trở thành một yếu tố sống còn. Nhà tuyển dụng cần đảm bảo rằng mọi quyết định về tuyển chọn đều dựa trên dữ liệu có thật, các chỉ số đánh giá định lượng và quy trình kiểm tra rõ ràng.
Đầu tiên, khi xem xét hồ sơ, tiến hành phỏng vấn, người tuyển dụng cần sử dụng các tiêu chí đánh giá đồng nhất và minh bạch. Ví dụ, thay vì chỉ dựa vào ấn tượng ban đầu hay cảm tính cá nhân của người phỏng vấn, công ty có thể thiết lập một bộ tiêu chí cụ thể về kỹ năng chuyên môn, khả năng giải quyết vấn đề, thái độ làm việc. Qua đó, mỗi ứng viên sẽ được đánh giá một cách khách quan, từ đó giảm thiểu sự thiên vị và đảm bảo tính công bằng trong quá trình tuyển chọn.
Thứ hai, trong đánh giá hiệu suất sau khi tuyển dụng, các tổ chức nên áp dụng hệ thống quản trị hiệu quả dựa trên kết quả công việc cụ thể. Việc thường xuyên thu thập phản hồi từ đồng nghiệp, sử dụng các chỉ số đo lường hiệu suất và tiến hành các buổi đánh giá định kỳ sẽ giúp nhà quản lý nắm bắt chính xác năng lực thực sự của từng nhân viên. Điều này không chỉ giúp khuyến khích tinh thần lao động mà còn tạo ra một môi trường làm việc chuyên nghiệp, nơi mọi cá nhân đều được đánh giá dựa trên thành tích thật sự.
Quan trọng không kém là việc áp dụng công nghệ trong tuyển dụng, chẳng hạn như hệ thống quản lý nhân sự được tích hợp các thuật toán phân tích dữ liệu để hỗ trợ quá trình sàng lọc hồ sơ. Nhờ đó, các yếu tố chủ quan như cảm tính cá nhân sẽ được hạn chế tối đa, đảm bảo mỗi quyết định đều dựa trên cơ sở dữ liệu khách quan và các mô hình đánh giá đã được kiểm chứng.
5. Xu Hướng Tuyển Dụng Hiện Tại
Cùng với sự phát triển của công nghệ thông tin và nhu cầu hội nhập toàn cầu, xu hướng tuyển dụng hiện nay đang đặt nặng vấn đề khách quan, tính minh bạch trong quá trình đánh giá ứng viên. Theo thống kê từ các nghiên cứu ngành nhân sự, hơn 65% các doanh nghiệp lớn cho biết họ ưu tiên sử dụng các hệ thống đánh giá tự động và các công cụ phân tích dữ liệu để loại bỏ các yếu tố thiên vị trong tuyển dụng.
Nhiều công ty hiện đang triển khai các phần mềm AI để xử lý hồ sơ, sắp xếp và đánh giá các kỹ năng kỹ thuật của ứng viên, từ đó đảm bảo quá trình tuyển chọn khách quan, công bằng, tiết kiệm thời gian. Những công cụ này không những giúp tối ưu hóa quy trình làm việc mà còn mang lại cái nhìn sâu sắc và chính xác về năng lực thực sự của mỗi ứng viên. Các nhà quản lý nhân sự nhận định rằng khi đánh giá ứng viên dựa trên các chỉ số số liệu, doanh nghiệp sẽ có cơ hội xây dựng đội ngũ chất lượng cao, giảm thiểu rủi ro, tăng cường hiệu quả làm việc.
Bên cạnh đó, xu hướng tuyển dụng hiện nay còn chú trọng đến yếu tố công bằng và khách quan, trong đó chỉ số EQ – EQ là gì – ngày càng được quan tâm như một tiêu chí quan trọng giúp đánh giá khả năng thích nghi, làm việc nhóm và giải quyết vấn đề hiệu quả của ứng viên trong môi trường đa dạng.
Bài viết trên đây JobsGO đã giúp bạn hiểu tính khách quan là gì và những thông tin có liên quan đến vấn đề này. Rất mong rằng nội dung này sẽ có ích với bạn.
Câu hỏi thường gặp
1. Yếu Tố Khách Quan Là Gì?
Yếu tố khách quan là tập hợp các bộ phận, hợp phần cấu thành nên phạm trù khách quan của chủ thể.
2. Ý Kiến Khách Quan Là Gì?
Là việc đưa ra quan điểm một cách thực tế, công bằng, không bị chi phối bởi bất kỳ yếu tố nào.
3. Tồn Tại Khách Quan Là Gì?
Là sự tồn tại nằm ngoài tầm kiểm soát của con người đối với một sự vật hay hiện tượng nào đó.
4. Nguyên Nhân Khách Quan Là Gì?
Nguyên nhân khách quan là yếu tố tác động đến một sự kiện, hiện tượng hay quá trình nào đó mà không phụ thuộc vào ý chí, cảm xúc của con người.
(Theo JobsGO - Nền tảng tìm việc làm, tuyển dụng, tạo CV xin việc)
