Profit Là Gì? 3 Loại Lợi Nhuận Mà Các Nhà Đầu Tư Nên Quan Tâm

Trong kinh doanh, có một “chỉ số vàng” mà mọi nhà quản lý, nhà đầu tư đều hướng tới và khao khát, đó là Profit. Vậy profit là gì? Tại sao nó lại đóng vai trò quan trọng trong sự tồn tại và phát triển của một tổ chức? Hãy cùng tìm hiểu sâu hơn về khái niệm này để thấy được ý nghĩa thực sự của Profit trong bức tranh tài chính doanh nghiệp.

1. Profit Là Gì?

Lợi nhuận là chìa khóa cho sự phát triển bền vững của doanh nghiệp

Profit (lợi nhuận), hay còn gọi là lợi tức, là một thuật ngữ cơ bản trong kinh tế học và tài chính, dùng để chỉ khoản tiền chênh lệch dương giữa tổng doanh thu thu được từ hoạt động kinh doanh và tổng chi phí bỏ ra để tạo ra doanh thu đó. Nói cách khác, đó là số tiền còn lại sau khi doanh nghiệp đã bù đắp tất cả các chi phí liên quan đến sản xuất, bán hàng, quản lý và các hoạt động khác. Lợi nhuận là mục tiêu sống còn của hầu hết các doanh nghiệp tư nhân, là thước đo chính để đánh giá hiệu quả hoạt động và khả năng sinh lời.

Lợi nhuận không chỉ là con số tài chính mà còn phản ánh khả năng quản lý chi phí, tối ưu hóa hoạt động và định giá sản phẩm/dịch vụ của một doanh nghiệp. Một doanh nghiệp có lợi nhuận bền vững cho thấy họ đang hoạt động hiệu quả, tạo ra giá trị và có khả năng tái đầu tư để phát triển trong tương lai. Ngược lại, nếu không tạo ra lợi nhuận hoặc lợi nhuận âm (lỗ), doanh nghiệp sẽ gặp khó khăn trong việc duy trì hoạt động, mở rộng và cuối cùng có thể dẫn đến phá sản.

2. Tầm Quan Trọng Của Profit Đối Với Doanh Nghiệp Và Các Bên Liên Quan

Lợi nhuận luôn được coi là chỉ số sống còn của bất kỳ doanh nghiệp nào. Profit vừa là mục tiêu cuối cùng của quá trình kinh doanh vừa là yếu tố quan trọng để đánh giá sức khỏe tài chính và khả năng phát triển bền vững của công ty.

2.1. Là Thước Đo Thành Công Và Hiệu Suất

Profit là một trong những thước đo quan trọng nhất để đánh giá hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp. Một mức lợi nhuận cao hay sự tăng trưởng liên tục của Profit theo thời gian cho thấy hiệu quả trong việc quản lý doanh thu và chi phí.

Khi doanh nghiệp có khả năng duy trì mức Profit tốt, điều này khẳng định rằng hoạt động kinh doanh đang đi đúng hướng và các chiến lược tài chính được thực hiện một cách hiệu quả. Sự minh bạch trong công bố Profit còn giúp tạo lòng tin với nhà đầu tư và các bên liên quan khác.

2.2. Thúc Đẩy Doanh Nghiệp Phát Triển

Profit không chỉ là kết quả của quá trình kinh doanh mà còn là nguồn vốn chính để tái đầu tư vào các hoạt động mở rộng và cải tiến. Với lợi nhuận dồi dào, doanh nghiệp có thể nâng cấp công nghệ, cải thiện cơ sở hạ tầng và mở rộng quy mô nhằm phục vụ tốt hơn nhu cầu thị trường. Ngoài ra, việc đầu tư vào nghiên cứu và phát triển sản phẩm mới giúp doanh nghiệp luôn tiên phong và duy trì vị thế cạnh tranh trên thị trường.

2.3. Profit Đảm Bảo Tính Bền Vững

Một doanh nghiệp duy trì được lợi nhuận ổn định và tăng trưởng bền vững sẽ có khả năng tồn tại và phát triển lâu dài trên thị trường. Ngược lại, mức profit biến động lớn hoặc thua lỗ liên tục là dấu hiệu cảnh báo về sự căng thẳng tài chính và tiềm ẩn rủi ro về khả năng duy trì hoạt động. Do vậy, việc theo dõi và duy trì mức lợi nhuận ổn định là một trong những yếu tố thiết yếu giúp doanh nghiệp tồn tại trong môi trường cạnh tranh khốc liệt.

2.4. Đối Với Các Bên Liên Quan (Nhà Đầu Tư, Nhân Viên, Khách Hàng)

• Đối với nhà đầu tư, lợi nhuận ổn định và tăng trưởng giúp gia tăng giá trị cổ phiếu và tạo ra cơ hội nhận cổ tức thường xuyên, đồng thời củng cố niềm tin vào chiến lược phát triển của doanh nghiệp.
• Nhân viên cũng hưởng lợi từ mức Profit tốt qua việc đảm bảo ổn định công việc, khả năng tăng lương thưởng và đầu tư vào các chương trình đào tạo, phúc lợi nhân sự nhằm tạo ra môi trường làm việc tích cực.
• Khách hàng được hưởng phần lợi ích khi doanh nghiệp có lợi nhuận cao, bởi đó cho phép đầu tư cải thiện chất lượng sản phẩm, nâng cao dịch vụ khách hàng, tạo ra trải nghiệm tốt hơn cho người sử dụng.

3. Công Thức Tính Profit

Công thức tính Profit

Hiểu rõ các công thức tính Profit sẽ giúp doanh nghiệp dễ dàng đánh giá hiệu quả hoạt động kinh doanh và quyết định những chiến lược tài chính phù hợp. Dưới đây là 2 phương pháp chính để tính toán lợi nhuận.

3.1. Tính Dựa Trên Tổng Doanh Thu Và Tổng Chi Phí

Làm thế nào để tính profit dựa trên tổng tổng doanh thu và tổng chi phí?

Công thức là:

Profit = Tổng doanh thu – Tổng chi phí Cách biểu diễn ký hiệu: Profit = TR(Q) – TC(Q)

Trong đó, TR(Q) là tổng doanh thu (Revenue) theo số lượng sản phẩm Q, còn TC(Q) là tổng chi phí theo số lượng sản phẩm đó. Cách tính này cho phép doanh nghiệp dễ dàng xác định được khoản lợi nhuận ròng thu được từ hoạt động kinh doanh.

3.2. Tính Dựa Trên Lợi Nhuận Đơn Vị Sản Phẩm

Một cách khác để đánh giá profit là tính trên mỗi đơn vị sản phẩm. Công thức tính như sau:

Profit = (P – ATC) x Q

Trong đó:

• P: Giá bán sản phẩm
• ATC: Tổng chi phí bình quân, được tính bằng công thức ATC = TC / Q. ATC (Average Total Cost) là tổng chi phí bình quân để sản xuất một đơn vị sản phẩm. Nó bao gồm cả chi phí cố định (ví dụ: chi phí thuê nhà xưởng) và chi phí biến đổi (ví dụ: chi phí nguyên vật liệu).
• Q: Số lượng sản phẩm tiêu thụ.

Phương pháp này giúp doanh nghiệp xác định rõ lợi nhuận thu được từ mỗi sản phẩm, từ đó có những điều chỉnh giá bán hoặc tối ưu hóa chi phí sản xuất phù hợp.

4. Các Loại Lợi Nhuận Quan Trọng Nhà Đầu Tư Cần Quan Tâm

Trong báo cáo tài chính, thường có 3 chỉ số lợi nhuận quan trọng giúp nhà đầu tư đánh giá hiệu quả và tiềm năng của doanh nghiệp. Mỗi loại lợi nhuận đều mang một ý nghĩa riêng và giúp thể hiện toàn diện sức khỏe tài chính của công ty.

4.1. Lợi Nhuận Gộp (Gross Profit)

Lợi nhuận gộp phản ánh phần chênh lệch giữa doanh thu và chi phí sản xuất trực tiếp với công thức tính như sau:

Lợi nhuận Gộp = Tổng doanh số – Giá vốn bán hàng

Để đánh giá hiệu quả kinh doanh cốt lõi, tỷ suất lợi nhuận gộp cũng được tính bằng công thức:

Tỷ suất Lợi nhuận Gộp = Lợi nhuận Gộp / Tổng doanh số

Ví dụ: Nếu doanh số đạt 100 triệu và COGS là 40 triệu, lợi nhuận gộp sẽ là 60 triệu, tạo ra tỷ suất lợi nhuận gộp là 60%. Chỉ số này giúp đánh giá mức độ hiệu quả của hoạt động sản xuất và bán hàng trước khi trừ các khoản chi phí khác.

4.2. Lợi Nhuận Hoạt Động (Operating Profit)

Lợi nhuận hoạt động là khoản lợi nhuận còn lại sau khi đã trừ chi phí hoạt động khỏi lợi nhuận gộp. Công thức tính như sau:

Lợi nhuận Hoạt động = Lợi nhuận Gộp – Chi phí hoạt động

Trong đó, chi phí hoạt động bao gồm các khoản chi phí bán hàng, quản lý doanh nghiệp và chi phí chung. Tỷ suất lợi nhuận hoạt động được tính bằng:

Tỷ suất lợi nhuận Hoạt động = Lợi nhuận Hoạt động / Tổng doanh số

Ví dụ: Với lợi nhuận gộp 60 triệu và chi phí hoạt động là 30 triệu, lợi nhuận hoạt động sẽ là 30 triệu, tạo ra tỷ suất 30%. Đây là chỉ số đánh giá khả năng sinh lời từ hoạt động kinh doanh chính của doanh nghiệp.

4.3. Lợi Nhuận Ròng (Net Profit)

Lợi nhuận ròng được coi là chỉ số quan trọng nhất vì nó thể hiện số tiền lời cuối cùng, sau khi đã trừ hết mọi loại chi phí, bao gồm thuế và lãi suất. Công thức tính như sau:

Lợi nhuận ròng = Lợi nhuận Hoạt động – Thuế và Lãi suất

Tỷ suất lợi nhuận ròng được xác định bằng công thức:

Tỷ suất lợi nhuận ròng = Lợi nhuận Ròng / Tổng doanh số

Ví dụ: Nếu lợi nhuận hoạt động là 30 triệu, trừ đi lãi suất 10 triệu và thuế 5 triệu sẽ còn lại lợi nhuận ròng là 15 triệu, tương đương với tỷ suất 15%. Chỉ số này phản ánh khả năng sinh lời thực tế của doanh nghiệp sau khi đã xử lý mọi chi phí liên quan.

Ngoài ra, một số công ty phi lợi nhuận (non-profit) hoạt động nhằm mục đích xã hội hoặc cộng đồng có cấu trúc tài chính khác, tập trung vào việc tái đầu tư vào sứ mệnh thay vì phân phối cổ tức cho chủ sở hữu.

5. Các Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Lợi Nhuận

Lợi nhuận giúp các doanh nghiệp nhỏ phát triển và phục vụ cộng đồng

Profit không phải là kết quả của một yếu tố duy nhất mà bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố bên trong và bên ngoài doanh nghiệp. Việc hiểu rõ các nhân tố này giúp doanh nghiệp có chiến lược quản lý tối ưu nhằm đảm bảo lợi nhuận tốt nhất. Vậy, những yếu tố nào thực sự ảnh hưởng đến lợi nhuận của một doanh nghiệp? Hãy cùng xem xét kỹ hơn.

5.1. Quy Mô Sản Xuất

Quy mô sản xuất có ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng đáp ứng nhu cầu thị trường. Khi muốn tăng lợi nhuận, doanh nghiệp cần cân nhắc mối quan hệ giữa sản xuất và nhu cầu thị trường. Sản xuất theo cầu cao giúp tối ưu hóa lượng hàng bán ra, còn trường hợp sản xuất vượt quá nhu cầu có thể dẫn đến tồn kho, lãng phí tài nguyên và giảm giá trị sản phẩm trên thị trường.

5.2. Chi Phí Đầu Vào

Chi phí đầu vào, bao gồm nguyên vật liệu, lao động và công nghệ, là yếu tố quyết định chi phí sản xuất. Việc quản lý hiệu quả các chi phí này sẽ giúp giảm bớt tổng chi phí sản xuất và từ đó tăng khả năng tạo ra lợi nhuận. Ví dụ, một công ty sản xuất đồ gỗ đã giảm 15% chi phí nguyên vật liệu bằng cách chuyển sang sử dụng gỗ từ các nhà cung cấp địa phương trong năm 2025, giúp tăng lợi nhuận gộp lên 8%.

Doanh nghiệp cần liên tục kiểm soát giá cả, chất lượng cũng như hiệu quả sử dụng các nguồn lực đầu vào nhằm đảm bảo biên lợi nhuận đạt mục tiêu kinh doanh.

5.3. Giá Bán Hàng Hóa/Dịch Vụ

Giá bán hàng hóa hoặc dịch vụ là yếu tố quyết định doanh thu – thành phần chính tạo ra lợi nhuận. Một chiến lược định giá hợp lý phải đủ cao để bù đắp chi phí sản xuất đồng thời phải cạnh tranh trên thị trường. Việc điều chỉnh giá bán – tăng hoặc giảm tùy thuộc vào vị thế thị trường, mức cầu và chiến lược kinh doanh – sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến số lượng hàng bán ra cũng như lợi nhuận trên mỗi đơn vị sản phẩm.

6. Các Chiến Lược Tăng Lợi Nhuận Hiệu Quả

Vậy doanh nghiệp có thể làm gì để tăng lợi nhuận? Dưới đây là một số chiến lược hiệu quả.

6.1. Tăng Doanh Thu

Để tăng Profit, doanh nghiệp cần liên tục tìm kiếm cách tăng doanh thu. Điều này có thể đạt được bằng cách tăng giá bán nếu thị trường chấp nhận, tăng số lượng sản phẩm/dịch vụ bán ra thông qua mở rộng kênh phân phối và tiếp cận khách hàng mới hoặc phát triển các chiến dịch Marketing hiệu quả nhằm thu hút khách hàng tiềm năng. Mỗi chiến lược đều nhằm mục đích tạo ra nguồn doanh thu cao hơn, từ đó cải thiện lợi nhuận ròng.

6.2. Cắt Giảm Chi Phí

Việc tối ưu hóa phí tổn cũng đóng góp quan trọng vào việc tăng profit. Các biện pháp cắt giảm chi phí bao gồm: rà soát và tối ưu hóa các chi phí trực tiếp liên quan trực tiếp đến sản xuất như nguyên liệu và nhân công; cắt giảm chi phí gián tiếp như chi phí quản lý, chi phí marketing hoặc chi phí thuê văn phòng. Tuy nhiên, cần cân nhắc cẩn thận để không gây ảnh hưởng tiêu cực đến năng suất và tinh thần của nhân viên.

6.3. Loại Bỏ Sản Phẩm/Dịch Vụ Kém Hiệu Quả

Doanh nghiệp cần thường xuyên phân tích hiệu quả của các sản phẩm hoặc dịch vụ hiện có. Những sản phẩm không đạt được biên lợi nhuận mong muốn hoặc không có doanh số bán ra ổn định nên được loại bỏ để tập trung nguồn lực vào các mặt hàng chủ lực. Quyết định này giúp tối ưu hóa danh mục sản phẩm, giảm lãng phí và tối đa hóa nguồn lực đầu tư.

6.4. Giảm Hàng Tồn Kho

Chi phí liên quan đến việc giữ hàng tồn kho có thể gây áp lực lớn lên lợi nhuận. Các khoản chi phí như lưu trữ, bảo quản, hao hụt kỹ thuật số và chi phí quản lý có thể gây ra sự mất cân đối trong dòng tiền. Giảm lượng hàng tồn kho không cần thiết sẽ giúp giải phóng vốn lưu động và giảm thiểu các chi phí phụ liên quan, từ đó cải thiện lợi nhuận ròng.

7. Phân Biệt Lợi Nhuận (Profit) Và Tăng Trưởng (Growth)

Khi đánh giá thành công của doanh nghiệp, việc phân biệt giữa khả năng sinh lời (Profitability) và tăng trưởng (Growth) rất quan trọng. Mặc dù 2 chỉ số này có mối liên hệ chặt chẽ, nhưng chúng phản ánh những khía cạnh khác nhau của hoạt động kinh doanh.

Tiêu chí	Profit	Growth
Định nghĩa	Khả năng tạo ra lợi nhuận dương từ doanh thu	Sự mở rộng về doanh thu, số lượng nhân viên, và thị phần
Mục tiêu	Tối đa hóa lợi nhuận ròng	Mở rộng quy mô và tăng thị phần
Cách đo lường	Tỷ suất lợi nhuận, lợi nhuận ròng so với tổng doanh thu	Tốc độ tăng trưởng doanh thu, số lượng nhân viên, thị trường
Ý nghĩa	Bảo đảm hoạt động kinh doanh bền vững	Thể hiện tiềm năng và khả năng thu hút đầu tư

Hiểu rõ Profit là gì và các yếu tố ảnh hưởng đến lợi nhuận là bước nền quan trọng giúp doanh nghiệp vận hành hiệu quả và bền vững. Dù bạn là nhà quản lý, sinh viên kinh tế hay người mới khởi nghiệp, việc nắm bắt kiến thức về lợi nhuận sẽ hỗ trợ bạn đưa ra quyết định chính xác hơn trong kinh doanh. Để theo dõi các cơ hội nghề nghiệp trong lĩnh vực tài chính – kế toán hoặc mở rộng kiến thức chuyên môn, bạn có thể truy cập JobsGO nhé!

Câu hỏi thường gặp

1. Lợi Nhuận Và Doanh Thu Có Phải Là Một Không?

Không, doanh thu là tổng số tiền thu được, trong khi lợi nhuận là phần còn lại sau khi trừ mọi chi phí liên quan.

2. Doanh Nghiệp Không Có Lợi Nhuận Có Tồn Tại Được Không?

Một doanh nghiệp không có lợi nhuận thường gặp khó khăn trong việc duy trì hoạt động và thu hút đầu tư.

3. Tỷ Suất Lợi Nhuận Bao Nhiêu Là Tốt?

Tỷ suất lợi nhuận tốt thường phụ thuộc vào ngành nghề nhưng thường từ 10-15% trở lên được xem là khả quan.

4. Lợi Nhuận Của Doanh Nghiệp Có Ảnh Hưởng Đến Lương Nhân Viên Không?

Lợi nhuận tốt giúp doanh nghiệp có thể đầu tư vào tăng lương thưởng, đào tạo và các phúc lợi khác cho nhân viên.

5. Non-Profit Là Gì?

Non-Profit (tổ chức phi lợi nhuận) là tổ chức hoạt động không vì mục tiêu tạo ra lợi nhuận, mà nhằm phục vụ cộng đồng, xã hội hoặc một sứ mệnh cụ thể.

(Theo JobsGO - Nền tảng tìm việc làm, tuyển dụng, tạo CV xin việc)