Ngay bây giờ, chúng ta sẽ cùng giải đáp thắc mắc “ lương tháng 13 là gì” (hay thưởng lương tháng 13 là gì) – đây là một khoản thưởng dành cho người lao động được trao vào cuối năm, nhằm ghi nhận và động viên đóng góp của họ. Bài viết dưới đây sẽ trình bày chi tiết các khía cạnh về lương tháng 13, từ khái niệm đến cách tính và những điều kiện liên quan.
Xem nhanh nội dung
1. Lương Tháng 13 Là Gì?
Lương tháng 13 là gì?
Lương tháng 13 là một khái niệm quen thuộc đối với người lao động, mặc dù không được quy định trực tiếp bởi Bộ luật Lao động hay bất kỳ văn bản pháp lý cụ thể nào của Nhà nước. Thực chất, đây là khoản tiền thưởng bổ sung mà doanh nghiệp tự nguyện trả vào dịp cuối năm nhằm khen thưởng, động viên tinh thần làm việc và ghi nhận hiệu suất lao động của nhân viên trong năm qua.
Nó được hình thành dựa trên thỏa thuận giữa người lao động và doanh nghiệp, thường được thể hiện trong hợp đồng lao động, công đoàn hoặc các quy chế, đặc biệt là quy định lương tháng 13 của doanh nghiệp. Mặc dù không bắt buộc theo pháp luật, nhưng với những doanh nghiệp đã cam kết trao lương tháng 13, khoản tiền này thường được tính dựa trên mức lương cơ bản, hiệu quả công việc và thời gian làm việc của người lao động. Do đó, lương tháng 13 không chỉ đơn thuần là một khoản thưởng mà còn góp phần bảo đảm đời sống ổn định cho nhân viên.
Phiếu lương giúp người lao động kiểm chứng mức thưởng của mình một cách minh bạch, qua đó định hướng đàm phán và đảm bảo quyền lợi nếu có sai sót xảy ra. Chính vì vậy, việc hiểu rõ “lương tháng 13 là gì” và cách tính toán chính xác là rất cần thiết cho mỗi người lao động hiện nay.
>> Xem thêm: Lương cứng là gì?
2. Cách Tính Lương Tháng 13 Chi Tiết và Ví Dụ Minh Họa
Cách tính lương tháng 13 chi tiết
Vì không có quy định bắt buộc từ Nhà nước, hình thức cũng như cách tính lương tháng 13 hoàn toàn phụ thuộc vào quy chế của từng doanh nghiệp. Thông thường, phương pháp tính được chia làm hai cách chính: tính theo tiền lương trung bình 12 tháng và tính theo mức lương tháng 12. Mỗi cách tính đều có ưu điểm và phù hợp với từng mô hình doanh nghiệp cụ thể.
2.1. Cách Tính Lương Tháng 13 Theo Tiền Lương Trung Bình
Vậy cách tính lương tháng 13 như thế nào? Phương pháp tính này được áp dụng cho trường hợp người lao động làm việc đủ 12 tháng từ đầu năm đến cuối năm dương lịch. Mức lương tháng 13 sẽ được tính bằng mức lương trung bình của 12 tháng trong năm. Công thức tính như sau:
| Mức lương tháng 13 = (Tổng tiền lương của 12 tháng)/12 |
|---|
Ví dụ 1:
Anh A có mức lương như sau:
- Từ tháng 01/2023 đến tháng 10/2023: 10 triệu đồng/tháng
- Từ tháng 11/2023 đến tháng 12/2023: 12 triệu đồng/tháng
Tính mức lương trung bình:
[(10 triệu x 10 tháng) + (12 triệu x 2 tháng)]/12 = (100 triệu + 24 triệu)/12 = 124 triệu/12 ≈ 10,33 triệu đồng
Như vậy, anh A sẽ được nhận lương tháng 13 với số tiền xấp xỉ 10 triệu đồng.
Trong trường hợp người lao động làm không đủ 12 tháng kể từ đầu năm, doanh nghiệp sẽ áp dụng tỷ lệ tính lương tương ứng với số tháng làm việc. Công thức sẽ là:
| Lương tháng 13 = (Tiền lương trung bình của 12 tháng/12) x Số tháng làm việc |
|---|
Ví dụ 2:
Chị B vừa chính thức nhận việc tại công ty nên tính đến cuối năm chỉ có 5 tháng làm việc với mức lương 7 triệu đồng/tháng. Khi đó, mức lương tháng 13 của chị sẽ được tính như sau:
(7 triệu/12 x 5) ≈ 3 triệu đồng
Ngoài ra, nếu người lao động có thời gian nghỉ phép không lương trong năm, mức lương trung bình cũng cần được điều chỉnh theo số tháng thực tế làm việc để tính lương tháng 13 một cách công bằng.
2.2. Cách Tính Lương Tháng 13 Theo Lương Tháng 12
Một số doanh nghiệp chọn phương pháp đơn giản hơn là tính lương tháng 13 bằng mức lương nhận vào tháng 12. Phương pháp này thường được áp dụng khi doanh nghiệp muốn tạo điểm nhấn mạnh mẽ cho kết thúc năm làm việc.
Công thức:
| Mức lương tháng 13 = Mức lương tháng 12 |
|---|
Ví dụ:
Nếu trong tháng 12, chị C nhận được lương 8 triệu đồng thì mức lương tháng 13 của chị cũng sẽ tương đương 8 triệu đồng.
Dù theo cách tính nào, việc thực hiện chính xác các phép tính dựa trên thông tin từ payslips của từng nhân viên là vô cùng quan trọng. Doanh nghiệp cần minh bạch trong quy định để người lao động hoàn toàn nắm được quyền lợi của mình.
3. Một Số Điều Kiện Hưởng Lương Tháng 13
Một số điều kiện hưởng lương tháng 13
Để được hưởng lương tháng 13, người lao động cần đáp ứng các điều kiện sau:
- Có hợp đồng lao động chính thức: Người lao động phải có hợp đồng lao động được công nhận chính thức.
- Hợp đồng lao động còn hiệu lực: Đến thời điểm thanh toán, hợp đồng lao động vẫn cần còn hiệu lực.
- Có ít nhất 01 tháng làm việc (không tính thời gian thử việc): Người lao động cần hoàn thành tối thiểu 01 tháng làm việc chính thức tại doanh nghiệp.
Việc đáp ứng đầy đủ các điều kiện này không chỉ giúp doanh nghiệp tạo sự công bằng mà còn bảo vệ quyền lợi của người lao động. Đồng thời, các điều khoản cụ thể về lương tháng 13 cũng cần được ghi rõ trong hợp đồng và các văn bản liên quan (bao gồm cả quy định lương thưởng tháng 13), tránh những hiểu lầm sau này.
4. Lương Tháng 13 Và Thưởng Tết Giống Hay Khác Nhau?
Trong thực tiễn, không phải lúc nào người lao động cũng nhận thấy sự khác biệt rõ rệt giữa lương tháng 13 và thưởng Tết. Theo Điều 104 của Bộ luật Lao động 2019, thưởng là khoản tiền hoặc tài sản mà doanh nghiệp trao cho người lao động dựa trên kết quả kinh doanh hoặc hiệu suất làm việc, trong khi đó lương tháng 13 lại được cam kết và thể hiện rõ trong hợp đồng lao động.
Dưới đây là bảng so sánh ngắn gọn về sự khác biệt giữa lương tháng 13 và thưởng Tết:
| Tiêu chí | Lương Tháng 13 | Thưởng Tết |
|---|---|---|
| Tính bắt buộc | Được quy định rõ trong hợp đồng và quy chế | Mang tính khuyến khích, linh động |
| Cách tính | Dựa trên công thức: tiền lương trung bình hoặc lương tháng 12 | Không có công thức chuẩn, phụ thuộc vào hiệu quả kinh doanh và quyết định của lãnh đạo |
| Phong cách trả thưởng | Nhằm đảm bảo quyền lợi và ổn định thu nhập cuối năm | Hướng đến việc tạo động lực, khích lệ tinh thần |
Thưởng Tết đóng vai trò đặc biệt trong văn hóa Việt Nam, khi người lao động thường dùng số tiền thưởng này để mua sắm Tết, lì xì cho người thân hoặc về quê sum họp. Điều này không chỉ tạo nên không khí ấm áp mà còn là biểu hiện của sự tri ân từ doanh nghiệp đến người lao động.
5. Quyền Lợi Của Người Lao Động Khi Không Được Trả Lương Tháng 13
Ở Việt Nam, lương tháng 13 không phải là khoản bắt buộc theo luật lao động, mà tùy thuộc vào thỏa thuận giữa người lao động và công ty. Tuy nhiên, nếu công ty đã có cam kết hoặc quy định trong hợp đồng lao động, thỏa ước lao động tập thể hoặc chính sách công ty, thì người lao động có các quyền lợi sau nếu không được trả lương tháng 13:
5.1 Kiểm Tra Hợp Đồng Lao Động Và Thỏa Thuận
- Nếu hợp đồng lao động có điều khoản về lương tháng 13, công ty bắt buộc phải chi trả.
- Nếu công ty có chính sách trả lương tháng 13 theo quy chế nội bộ, nhưng không thực hiện, thì có thể bị coi là vi phạm cam kết với nhân viên.
5.2 Khiếu Nại Với Công Ty
Người lao động có thể khiếu nại trực tiếp với phòng Nhân sự hoặc Công đoàn (nếu có) để yêu cầu công ty giải thích và thực hiện đúng cam kết.
5.3 Yêu Cầu Hỗ Trợ Từ Cơ Quan Chức Năng
Nếu công ty cố tình không trả lương tháng 13 dù đã cam kết, người lao động có thể gửi đơn khiếu nại lên Phòng Lao động – Thương binh & Xã hội hoặc Thanh tra Sở Lao động nơi công ty đặt trụ sở.
5.4 Khởi kiện Ra Tòa Án
Nếu không thể giải quyết bằng khiếu nại, người lao động có quyền khởi kiện tại Tòa án Lao động để yêu cầu công ty thực hiện nghĩa vụ trả lương tháng 13 (nếu có cam kết hợp pháp).
5.5 Thương Lượng Hoặc Đàm Phán
Trong trường hợp không có quy định rõ ràng về lương tháng 13, người lao động có thể đàm phán với công ty để yêu cầu các hình thức hỗ trợ khác như thưởng hiệu suất, trợ cấp Tết hoặc các quyền lợi khác.
Câu hỏi thường gặp
1. Nếu Doanh Nghiệp Không Trả Lương Tháng 13, Người Lao Động Phải Làm Gì?
Người lao động có thể khiếu nại hoặc khởi kiện theo quy định của pháp luật để đòi lại quyền lợi.
2. Người Lao Động Trong Cùng Doanh Nghiệp Có Cùng Mức Lương Tháng 13 Không?
Mức lương tháng 13 được tính dựa trên mức lương cơ bản, thời gian làm việc và hiệu quả công việc nên có thể khác nhau giữa các cá nhân.
3. Lương Tháng 13 Có Tính Vào Đóng Bảo Hiểm Xã Hội Không?
Không, nếu khoản lương tháng 13 được tính riêng thì không bao gồm trong cơ sở đóng bảo hiểm xã hội.
4. Lương Tháng 13 Có Chịu Thuế Không?
Có, lương tháng 13 thuộc diện tiền thưởng và phải chịu thuế thu nhập theo quy định của Bộ Tài chính.
5. Lương Tháng 13 Có Tính Thời Gian Thử Việc Không?
Không, chỉ những người đã kết thúc thời gian thử việc và làm việc chính thức mới được hưởng.
6. Nghỉ Việc Trước Tết Có Được Hưởng Lương Tháng 13 Không?
Thông thường không, trừ khi có quy định khác trong hợp đồng lao động của doanh nghiệp.
(Theo JobsGO - Nền tảng tìm việc làm, tuyển dụng, tạo CV xin việc)
