Kể từ khi các công cụ AI mạnh mẽ như ChatGPT và Bard của Google được ra mắt, các cuộc thảo luận về việc liệu AI có thay thế con người hay không đã tăng lên nhanh chóng. Hàng trăm cuộc hội thoại về các ngành nghề bị AI thay thế đã diễn ra. Một số tổ chức đã thực hiện nghiên cứu về vấn đề này và họ nhận thấy rằng, mặc dù AI chưa thể thay thế hoàn toàn các công việc, song nó có thể ảnh hưởng nặng nề tới một số công việc văn phòng truyền thống trong tương lai
AI là gì? AI là viết tắt của “Artificial Intelligence” trong tiếng Anh, có nghĩa là Trí tuệ nhân tạo. Nó là một lĩnh vực nghiên cứu trong khoa học máy tính và ngành công nghệ thông tin, tập trung vào việc phát triển các thuật toán và phương pháp để cho máy tính hoạt động giống hoặc tốt hơn con người trong việc thực hiện một số tác vụ.
AI đã nhanh chóng trở nên phổ biến sau khi ChatGPT của OpenAI ra mắt công chúng. Kể từ khi ra mắt vào tháng 11 năm 2022, mọi người đã sử dụng AI ChatGPT cho nhiều việc, bao gồm viết bài luận cấp đại học và code. Cuộc đua AI nóng lên sau khi Google phát hành Bard vào ngày 21 tháng 3.
Một báo cáo gần đây của Goldman Sachs ước tính khoảng 300 triệu việc làm có thể bị ảnh hưởng bởi AI (theo CBSNews). Nghĩa là 18% công việc trên toàn cầu có thể được tự động hóa. Các nền kinh tế tiên tiến hơn bị ảnh hưởng nặng nề hơn các thị trường mới nổi.
Các ngành nghề nào đang thay đổi khi có sự gia nhập của AI?
Đến nay, chúng ta vẫn chưa ghi nhận vị trí công việc nào bị thay thế hoàn toàn bởi AI. Tuy nhiên, cũng đã có những ngành nghề ở nước ngoài có sự thay đổi lớn khi AI gia nhập.
Tài chính và ngân hàng
Nhiều ngân hàng ở Châu u đã bắt đầu kết hợp AI vào các mô hình kinh doanh. Abhijit Bose, phó chủ tịch cấp cao của Capital One chia sẻ với Washington Post rằng AI sẽ có khả năng “giám sát các giao dịch” để đưa ra lời khuyên tài chính chi tiết về tiết kiệm và chi tiêu.
Morgan Stanley đã bắt đầu sử dụng các chatbot do OpenAI cung cấp để tổ chức cơ sở dữ liệu quản lý tài sản, giúp thu thập dữ liệu và nghiên cứu hiệu quả hơn.
Diễn đàn kinh tế thế giới cũng dự báo AI sẽ mang lại 3 thay đổi cho bộ phận tài chính: cắt giảm một số vị trí việc làm, tạo việc làm mới liên quan đến AI và tăng hiệu quả. Ngoài ra, họ ước tính đến năm 2027, 23% công việc trong lĩnh vực tài chính của Trung Quốc sẽ được thay thế bằng AI.
Truyền thông và tiếp thị
Truyền thông, tiếp thị có phải là một trong các ngành bị AI thay thế?
Kristian Hammond, nhà khoa học của Natural Sciences nói với BBC rằng trong 15 năm nữa, “90% tin tức sẽ được viết bởi máy móc.” Natural Sciences có một phần mềm tên là Quill – một công cụ diễn giải AI viết báo cáo về thu nhập.
Phóng viên của Business Insider, CNET và CNBC đã sử dụng ChatGPT để viết tin tức, mặc dù điều này vẫn thường bị chỉ trích vì chứa thông tin sai lệch.
Vào tháng 1/2023, Giám đốc điều hành của BuzzFeed (công ty tin tức, truyền thông và giải trí trực tuyến có trụ sở tại New York, Mỹ), Jonah Peretti, tuyên bố công ty sẽ dựa vào ChatGPT để cá nhân hóa nội dung.
Theo nghiên cứu của Salesforce, trong lĩnh vực PR – Marketing, 84% nhà tiếp thị cho biết đã sử dụng AI vào năm 2020, tăng 29% so với năm 2019. Báo cáo cũng cho biết ngành Marketing đã ứng dụng AI và máy học theo 7 cách khác nhau vào năm 2020. Rất nhiều công ty lĩnh vực này có kế hoạch tăng cường sử dụng AI trong năm 2021.
Không chỉ ở nước ngoài, người lao động ngành PR – Marketing cũng đang nhận thấy ảnh hưởng lớn từ AI lên công việc của họ. Kể từ khi ChatGPT ra đời, rất nhiều nhân sự, đặc biệt là những người làm việc trong vị trí SEO Content được yêu cầu sử dụng ChatGPT để lên nội dung cho website. KPI của họ kể từ đó đã tăng cao và mức lương lại bị hạ thấp.
Dịch vụ pháp lý
Một luật sư đã sử dụng ChatGPT để xuất bản một bài báo dài 14 trang được đăng trên Social Science Research Network. Andrew Perlman, tác giả của bài báo và là Hiệu trưởng Trường Luật Đại học Suffolk, nói rằng bot AI có tiềm năng “giải quyết các câu hỏi về quyền tiếp cận công lý” và cung cấp các dịch vụ pháp lý cho những người không đủ khả năng tài chính. Theo một báo cáo năm 2022, người Mỹ có thu nhập thấp không nhận được đủ hoặc bất kỳ trợ giúp pháp lý nào cho 92% các vấn đề pháp lý dân sự của họ.
Một số đơn vị đã bắt đầu kết hợp AI vào dịch vụ pháp lý, chẳng hạn như công ty khởi nghiệp Lawgeex.
Các vị trí có thể bị thay thế bởi AI
Các vị trí nào có thể bị thay thế bởi AI?
Chatbot OpenAI đã cho biết, nó có khả năng thay thế các nhân viên làm việc tại các vị trí như:
Nhân viên nhập liệu
Người soát lỗi
Trợ lý luật sư
Kế toán
Người phiên dịch
Người viết quảng cáo
Chuyên viên phân tích thị trường
Nhân viên đặt lịch hẹn
Tiếp thị qua điện thoại
Trợ lý ảo
Phiên âm
Phóng viên thời sự
Gia sư
Nhà tiếp thị qua email
Người quản lý nội dung
Nhà tuyển dụng
Sự phát triển của AI có thể mở ra nhiều vị trí mới
Theo ông Phạm Thanh Hải, CEO JobsGO: “Sự ra đời của ChatGPT và ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) phổ thông trên diện rộng sẽ làm thay đổi & dịch chuyển mạnh mẽ nhiều ngành nghề. Điều này có thể khiến một số vị trí biến mất hoặc giảm mạnh nhu cầu nhân lực ở một số ngành nghề trong một hai năm tới; nhưng đồng thời, các vị trí mới, chuyên kết nối & tương tác với Bot cũng sẽ xuất hiện, giúp cải thiện hiệu suất công việc.”
Vì vậy, thay vì lo lắng về các ngành nghề bị AI thay thế, con người nên chủ động phát triển bản thân. Bạn không cần chống lại sự xuất hiện của AI, mà hãy học cách sử dụng chúng để nâng cao hiệu suất làm việc.
Ngoài ra, chúng ta cũng nên tập trung phát triển những kỹ năng mà máy móc và trí tuệ nhân tạo không thể thay thế như:
Tư duy sáng tạo
Kỹ năng tương tác xã hội
Kỹ năng giải quyết vấn đề
Khả năng sáng tạo trong nghệ thuật
Kỹ năng lãnh đạo
Trong tương lai, có thể sẽ có các ngành nghề bị AI thay thế. Nhưng chỉ cần bạn có năng lực, bạn sẽ không bao giờ bị loại bỏ khỏi thị trường lao động.
Hoàn Nguyễn
