Trong môi trường kinh doanh hiện đại, việc điều chỉnh giá linh hoạt là yếu tố giúp doanh nghiệp tối ưu hóa doanh thu và giữ vững vị thế cạnh tranh. Dynamic pricing, là một chiến lược được nhiều doanh nghiệp sử dụng. Vậy Dynamic Pricing là gì và tại sao nó lại trở thành một công cụ quan trọng trong việc phát triển bền vững của doanh nghiệp? Hãy cùng tìm hiểu ở bài viết này.
Dynamic Pricing (định giá động) là một chiến lược kinh doanh linh hoạt, cho phép giá cả của sản phẩm hoặc dịch vụ thay đổi liên tục theo thời gian, tùy thuộc vào nhiều yếu tố như: nhu cầu của thị trường, sự cạnh tranh, thời điểm trong ngày,… Nói cách khác, thay vì giữ một mức giá cố định, doanh nghiệp sẽ điều chỉnh giá cả lên hoặc xuống để tối ưu hóa lợi nhuận và đáp ứng nhu cầu của khách hàng một cách hiệu quả nhất.
Thuật ngữ này được công chúng chú ý đến sau khi có sự bùng nổ của thương mại điện tử, tuy nhiên nguồn gốc của nó bắt nguồn từ mảng bán lẻ. Hiện nay, nhiều doanh nghiệp áp dụng phương pháp Dynamic Pricing bằng cách thu thập dữ liệu từ lịch sử duyệt web của khách hàng và điều chỉnh giá cao hơn khi nhận thấy khách hàng có nhu cầu gấp.
Dynamic là gì?
Grab là một ví dụ điển hình về ứng dụng đặt chuyến đi sử dụng định giá động. Khi người dùng tải ứng dụng về điện thoại, yêu cầu dịch vụ bằng cách nhập điểm đến, vị trí hiện tại, ứng dụng sẽ đưa ra phản hồi về mức giá và thời gian dự kiến đến nơi. Grab áp dụng phương pháp đặt Dynamic Pricing với việc sử dụng hệ số nhân để điều chỉnh giá phù hợp với nhu cầu của khách hàng, số lượng tài xế tại từng thời điểm. Trong một số trường hợp như giờ cao điểm hoặc thời tiết không thuận lợi, mức giá có thể tăng gấp đôi so với bình thường. Người dùng sẽ được thông báo về mức giá tăng và có thể quyết định đặt xe ngay hoặc đợi cho đến khi giá giảm.
2. Dynamic Pricing Gồm Những Yếu Tố Nào?
Trong kỷ nguyên số, việc áp dụng Dynamic Pricing trở nên nhanh chóng, hiệu quả nhờ tốc độ truyền dữ liệu trên Internet, các ứng dụng hiện đại. Các nhà cung cấp có thể phân tích nhiều yếu tố ảnh hưởng đến cung và cầu trong thời gian thực, bao gồm:
Phân tích thị trường cạnh tranh: Theo dõi và tổng hợp mức giá từ các đơn vị kinh doanh khác trong cùng lĩnh vực, thông qua các nền tảng trực tuyến hoặc kênh bán hàng truyền thống.
Quản lý chi phí: Tính toán chi tiết các khoản chi phí cố định, biến đổi dựa trên dữ liệu từ kho hàng, logistics và các nguồn thông tin nội bộ khác.
Phân tích xu hướng: Kết hợp giữa các thuật toán máy học tiên tiến, kinh nghiệm thực tế của người bán để dự đoán nhu cầu thị trường.
Theo dõi biến động: Các doanh nghiệp có thể điều chỉnh giá linh hoạt trong thời điểm nhu cầu cao.
Đánh giá tác động môi trường: Xem xét ảnh hưởng của các yếu tố như thời tiết, thiên tai hay dịch bệnh đến giá cả hàng hóa, dịch vụ theo mùa.
Phân tích sự kiện: Dự đoán, điều chỉnh giá phù hợp khi có các sự kiện đặc biệt như lễ hội hay hòa nhạc, khi nhu cầu về dịch vụ lưu trú và di chuyển tăng cao.
3. Phân Loại Dynamic Pricing
Mỗi ngành nghề có đặc thù riêng nên cần có phương pháp định giá động phù hợp. Dưới đây là 3 loại Dynamic Pricing phổ biến hiện nay:
Phân Loại Dynamic Pricing
3.1 Dynamic Pricing Theo Thời Gian
Dynamic Pricing theo thời gian là phương pháp điều chỉnh giá sản phẩm hoặc dịch vụ dựa trên các mốc thời gian cụ thể. Doanh nghiệp sử dụng các công cụ và hệ thống phân tích để điều chỉnh giá theo thời gian thực, phản ánh sự thay đổi của cung cầu thị trường. Định giá theo thời gian được áp dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực như khách sạn, bán lẻ, hàng không, dịch vụ vận tải, nhằm tối đa hóa lợi nhuận thông qua việc tăng giảm giá vào những thời điểm thích hợp.
Mặc dù Dynamic Pricing theo thời gian giúp doanh nghiệp linh hoạt điều chỉnh giá trị sản phẩm, dịch vụ theo tình hình thực tế, phương pháp vẫn tồn tại một số hạn chế. Những thách thức chính bao gồm khó khăn trong việc dự báo doanh thu, khả năng gây bất mãn cho khách hàng khi họ phải chi trả mức giá cao hơn thông thường. Vì vậy, các doanh nghiệp cần đánh giá kỹ lưỡng trước khi quyết định áp dụng.
3.2 Dynamic Pricing Theo Phân Khúc
Phương pháp Dynamic Pricing theo phân khúc cho phép doanh nghiệp áp dụng nhiều mức giá khác nhau cho cùng một sản phẩm hoặc dịch vụ. Cách tiếp cận như vậy phù hợp với những sản phẩm có giá trị thay đổi theo cảm nhận, nhu cầu của từng nhóm khách hàng.
Ngành giải trí là một ví dụ về việc áp dụng Dynamic Pricing theo phân khúc. Cụ thể khi tổ chức concert, giá vé được xác định dựa trên nhiều tiêu chí như độ nổi tiếng của nghệ sĩ biểu diễn, vị trí ghế ngồi trong khán đài và các dịch vụ đi kèm. Các vị trí ngồi càng gần sân khấu hoặc buổi biểu diễn có sự góp mặt của những ngôi sao hàng đầu sẽ được định giá cao hơn.
3.3 Dynamic Pricing Theo Mùa Vụ
Chiến lược Dynamic Pricing theo mùa là cách tiếp cận linh hoạt, trong đó doanh nghiệp điều chỉnh giá sản phẩm và dịch vụ để phản ánh sự biến động của cung cầu thị trường theo từng thời điểm trong năm. Phương pháp định giá giúp doanh nghiệp tối ưu hóa doanh thu bằng cách thích ứng với xu hướng tiêu dùng theo mùa.
Thị trường bánh Trung thu tại Việt Nam là minh chứng rõ nét cho chiến lược Dynamic Pricing theo mùa. Trong những ngày thường, sản phẩm có giá thấp và ít người mua. Tuy nhiên, khi đến mùa Trung thu, nhu cầu tăng đột biến khiến giá bán tăng cao, phản ánh quy luật cung cầu của thị trường theo mùa.
4. Ưu – Nhược Điểm Của Dynamic Pricing
Một chiến dịch định giá luôn tồn tại những ưu, nhược điểm. Tuy nhiên, nếu biết tận dụng chúng, Dynamic Pricing sẽ là điều kiện tuyệt vời giúp nâng cao doanh thu.
Ưu, nhược điểm của Dynamics là gì?
4.1 Ưu Điểm
4.1.1 Đối Với Doanh Nghiệp
Tăng doanh thu bán hàng: Dynamic Pricing giúp doanh nghiệp tối ưu doanh thu thông qua việc điều chỉnh giá linh hoạt theo biến động thị trường. Khi nguồn hàng khan hiếm, doanh nghiệp có thể tăng giá. Ngược lại, việc giảm giá có thể thúc đẩy số lượng bán ra, từ đó cân bằng doanh thu.
Tối đa hóa lợi nhuận: Phương pháp định giá cũng giúp doanh nghiệp tối ưu lợi nhuận bằng cách cân đối giá với đối thủ cạnh tranh. Thay vì duy trì mức giá quá thấp so với thị trường, doanh nghiệp có thể điều chỉnh tăng giá vừa phải, vừa tạo cảm giác tiết kiệm cho khách hàng, vừa cải thiện biên lợi nhuận.
Nắm bắt tâm lý người tiêu dùng: Qua việc theo dõi phản ứng của người tiêu dùng với các mức giá khác nhau, doanh nghiệp có thể xác định được ngưỡng giá tối ưu. Từ đó nắm bắt được mức giá cao nhất và thấp nhất mà thị trường chấp nhận, cũng như mức giá tạo ra doanh số cao nhất.
4.1.2 Tạo Ra Lợi Ích Cho Khách Hàng
Trong bối cảnh thị trường có dấu hiệu suy giảm về nhu cầu mua sắm, các doanh nghiệp thường áp dụng chiến lược điều chỉnh giá linh hoạt. Việc giảm giá bán không chỉ giúp kích cầu tiêu dùng mà còn tạo cơ hội cho người mua tiếp cận sản phẩm với chi phí ưu đãi hơn thông qua các chương trình khuyến mãi đa dạng.
Các nghiên cứu thị trường cho thấy yếu tố giá cả, đặc biệt là mức giá thấp, đóng vai trò quyết định trong hành vi mua sắm trực tuyến của người tiêu dùng. Chính vì vậy, việc áp dụng mô hình định giá động đã trở thành công cụ hiệu quả giúp doanh nghiệp tối ưu hóa chiến lược bán hàng. Mặc dù phương pháp Dynamic Pricing có thể dẫn đến sự cạnh tranh gay gắt giữa các đơn vị kinh doanh, nhưng kết quả cuối cùng thường mang lại nhiều lợi ích cho người tiêu dùng khi họ được hưởng mức giá tốt và nhiều ưu đãi hấp dẫn.
4.2 Nhược Điểm
Việc áp dụng chiến lược định giá động có thể gây ra những ảnh hưởng đến hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp. Khi các đơn vị cùng ngành liên tục điều chỉnh giảm giá để thu hút khách hàng sẽ tạo ra một cuộc đua khốc liệt về giá cả. Hệ quả là biên lợi nhuận của doanh nghiệp bị thu hẹp, thậm chí có thể rơi vào tình trạng không sinh lời trong những giai đoạn cao điểm của các chiến dịch khuyến mãi.
Bên cạnh đó, sự biến động thường xuyên về giá bán có thể tạo ra những phản ứng tiêu cực từ phía người tiêu dùng. Khách hàng thường cảm thấy bất bình khi phải chi trả các mức giá khác nhau cho cùng một sản phẩm trong những lần mua sắm khác nhau. Đặc biệt, tâm lý không hài lòng sẽ gia tăng mạnh mẽ khi họ phải mua hàng ở mức giá cao hơn so với những lần trước đó, dễ dẫn đến nguy cơ mất đi lòng tin và sự gắn bó lâu dài của khách hàng với thương hiệu.
5. Cách Triển Khai Chiến Lược Dynamic Pricing
Dynamic Pricing là một chiến lược giá được nhiều doanh nghiệp sử dụng hiện nay. Để triển khai hiệu quả, doanh nghiệp cần thực hiện các bước như sau:
5.1 Xác Định Mục Tiêu Thương Mại
Bước đầu tiên để triển khai Dynamic Pricing là xây dựng kế hoạch kinh doanh với các mục tiêu cụ thể, rõ ràng. Những mục tiêu có thể là gia tăng doanh số bán hàng, cải thiện tỷ suất lợi nhuận, mở rộng thị trường hoặc xây dựng một cộng đồng khách hàng trung thành. Việc xác định rõ mục tiêu từ đầu sẽ là kim chỉ nam giúp doanh nghiệp hoạch định chiến lược giá một cách phù hợp và hiệu quả.
Mỗi mục tiêu kinh doanh đòi hỏi một phương pháp định giá khác nhau. Chẳng hạn, khi ưu tiên tăng trưởng doanh thu, doanh nghiệp có thể điều chỉnh giá linh hoạt theo biến động của thị trường, tăng giá trong thời điểm nhu cầu cao và hạ giá khi thị trường trầm lắng. Trong khi đó, nếu mục tiêu là mở rộng thị phần, việc theo dõi, điều chỉnh giá dựa trên động thái của đối thủ cạnh tranh sẽ là chiến lược phù hợp hơn.
5.2 Xây Dựng Quy Tắc Định Giá
Doanh nghiệp cần thiết lập một hệ thống quy tắc chặt chẽ, khoa học. Hệ thống cần tính đến nhiều yếu tố quan trọng trong quá trình vận hành kinh doanh, bao gồm các khoản chi phí phát sinh trong quá trình sản xuất, giá trị thực tế mà sản phẩm mang lại, xu hướng biến động của thị trường, tình hình cạnh tranh trong ngành, đặc thù theo mùa vụ, cũng như các sự kiện đặc biệt có thể tác động đến giá cả. Việc xây dựng một bộ tiêu chí toàn diện giúp doanh nghiệp có cơ sở vững chắc để đưa ra những quyết định điều chỉnh giá phù hợp với từng bối cảnh kinh doanh cụ thể.
5.3 Chọn Chiến Lược Giá Phù Hợp
Hiện nay, có rất nhiều mô hình khác nhau để doanh nghiệp lựa chọn, tùy thuộc vào điều kiện và mục tiêu kinh doanh của mình. Một số chiến lược phổ biến bao gồm:
Phương pháp điều chỉnh giá theo biến động của thị trường là một lựa chọn được nhiều doanh nghiệp áp dụng. Ví dụ: trong ngành hàng không, giá vé thường tăng cao trong các dịp lễ tết, giảm xuống vào những ngày thường để tối ưu hóa doanh thu.
Mô hình định giá dựa trên sự cạnh tranh cho phép doanh nghiệp linh hoạt điều chỉnh giá bán để duy trì vị thế trên thị trường. Khi đối thủ hạ giá, doanh nghiệp có thể cân nhắc giảm giá để giữ khách hàng. Ngược lại, khi có ưu thế cạnh tranh, doanh nghiệp có thể tăng giá để tối đa hóa lợi nhuận.
Chiến lược phân chia giá theo nhóm khách hàng tập trung vào việc thiết kế các gói sản phẩm với nhiều mức giá khác nhau. Mỗi gói được tùy chỉnh với các tính năng và giá trị riêng biệt, nhằm đáp ứng nhu cầu đa dạng của từng phân khúc thị trường.
Phương pháp định giá theo khung giờ, trong đó giá cả được điều chỉnh dựa trên thời điểm trong ngày. Nhiều doanh nghiệp áp dụng giá cao điểm vào buổi sáng khi lượng khách hàng đông đúc, giảm giá vào các khung giờ vắng để kích cầu tiêu dùng.
Việc lựa chọn chiến lược định giá phù hợp cần được cân nhắc kỹ lưỡng, đảm bảo tương thích với định hướng phát triển, các nguyên tắc định giá mà doanh nghiệp đã đề ra.
Cách Triển Khai Chiến Lược Dynamic Pricing
5.4 Kết Hợp Sử Dụng Phần Mềm Tối Ưu
Một yếu tố then chốt để vận hành mô hình Dynamic Pricing thành công là việc ứng dụng công nghệ hiện đại vào quy trình quản lý. Hệ thống phần mềm được sử dụng cần có khả năng thu thập, xử lý dữ liệu và tự động hóa việc điều chỉnh giá theo các chiến lược đã định sẵn. Ví dụ như: Bizshop, Prisync, Pricefx,…
5.5 Tổng Hợp Và Đánh Giá Hiệu Quả
Khi áp dụng chiến lược Dynamic Pricing, việc tổng hợp và đánh giá hiệu quả là bước quan trọng nhằm tối ưu hóa kết quả kinh doanh. Doanh nghiệp có thể phân tích các chỉ số như doanh thu, lợi nhuận, thị phần cùng với mức độ hài lòng của khách hàng. Các báo cáo giúp theo dõi sát sao hiệu quả của từng chiến lược giá, đồng thời so sánh chúng để xác định phương án tối ưu nhất cho từng sản phẩm hoặc dịch vụ.
6. Một Số Lưu Ý Khi Áp Dụng Chiến Lược Dynamic Pricing
Mô hình Dynamic Pricing đã, đang chứng minh được những giá trị thiết thực cho doanh nghiệp. Tuy nhiên, khi áp dụng, các tổ chức cần lưu ý 1 số vấn đề sau:
Đảm bảo tính minh bạch: Việc thay đổi giá cần được thực hiện một cách rõ ràng và minh bạch với khách hàng. Doanh nghiệp nên công khai các yếu tố ảnh hưởng đến sự thay đổi giá như thời điểm trong ngày, mùa vụ hay nhu cầu thị trường. Điều này giúp tạo dựng niềm tin với khách hàng và tránh được những phản ứng tiêu cực khi giá thay đổi.
Cân nhắc đặc thù: Mỗi ngành hàng có những đặc điểm riêng về chu kỳ nhu cầu và hành vi khách hàng. Ví dụ, ngành du lịch thường có nhu cầu cao vào dịp lễ tết, trong khi ngành thực phẩm có thể biến động theo giờ trong ngày. Việc hiểu rõ đặc thù ngành giúp xây dựng chiến lược định giá phù hợp và hiệu quả.
Theo dõi phản ứng của khách hàng: Doanh nghiệp cần theo dõi và phân tích phản ứng của khách hàng đối với những thay đổi về giá. Điều này bao gồm việc thu thập phản hồi trực tiếp, theo dõi số liệu bán hàng và đánh giá mức độ hài lòng của khách hàng. Từ đó có thể điều chỉnh chiến lược cho phù hợp với thực tế.
Cân đối giữa lợi nhuận và khách hàng: Mặc dù mục tiêu của định giá linh hoạt là tối ưu hóa doanh thu, doanh nghiệp không nên quá tập trung vào lợi nhuận ngắn hạn mà bỏ qua giá trị lâu dài của khách hàng. Công ty cần có chiến lược cân bằng để vừa đảm bảo lợi nhuận vừa duy trì được mối quan hệ tốt với khách hàng.
7. Các Ngành Thường Áp Dụng Chiến Lược Dynamic Pricing
Với những ưu điểm vượt trội mà Dynamic Pricing đem lại, hiện nay rất nhiều ngành đã lựa chọn sử dụng chiến lược này.
Các Ngành Thường Áp Dụng Chiến Lược Dynamic Pricing
7.1 Ngành Hàng Không
Các hãng bay thường xuyên điều chỉnh giá vé linh hoạt dựa trên nhiều yếu tố khác nhau. Đặc biệt, biểu giá có sự chênh lệch giữa các mùa cao điểm như lễ tết, nghỉ hè và thời điểm thấp điểm trong năm. Ngoài ra, khoảng thời gian đặt vé so với ngày khởi hành cũng ảnh hưởng lớn đến giá bán.
Các hãng hàng không còn áp dụng nhiều mức giá khác nhau cho cùng một chuyến bay dựa trên phân khúc khách hàng, dịch vụ đi kèm. Chẳng hạn, họ cung cấp các hạng vé từ phổ thông tiết kiệm đến thương gia. Mỗi hạng vé đi kèm những quyền lợi riêng về hành lý, suất ăn, khả năng đổi/hoàn vé, từ đó tối ưu hóa doanh thu trên mỗi chuyến bay.
7.2 Ngành Bán Lẻ Điện Tử
Thị trường thương mại điện tử đã chứng kiến sự bùng nổ của mô hình Dynamic Pricing nhờ vào sự phát triển của công nghệ. Các sàn thương mại điện tử lớn thường xuyên điều chỉnh giá sản phẩm dựa trên dữ liệu về hành vi người dùng, xu hướng tìm kiếm, lịch sử mua sắm. Họ còn tận dụng các dịp lễ hội, sự kiện đặc biệt để tổ chức các chiến dịch giảm giá quy mô lớn.
Các doanh nghiệp bán lẻ điện tử sử dụng thuật toán thông minh để phân tích giá của đối thủ cạnh tranh theo thời gian thực. Điều này cho phép họ nhanh chóng điều chỉnh giá bán để duy trì vị thế cạnh tranh, đồng thời áp dụng các chiến lược giá khác nhau cho từng phân khúc khách hàng, khu vực địa lý và thời điểm trong ngày nhằm tối ưu hóa doanh số bán hàng.
7.3 Ngành Năng Lượng Điện
Các công ty điện lực đã áp dụng mô hình Dynamic Pricing như một giải pháp hiệu quả trong việc quản lý nhu cầu tiêu thụ điện, tối ưu hóa nguồn cung. Biểu giá điện được thiết kế linh hoạt theo từng khung giờ trong ngày, với mức giá cao điểm thường được áp dụng vào những thời điểm nhu cầu sử dụng điện tăng cao như buổi tối và giá thấp điểm vào các khung giờ còn lại.
Ngành điện còn áp dụng các mức giá khác nhau theo mùa, đối tượng sử dụng. Ví dụ, giá điện mùa nắng nóng thường cao hơn do nhu cầu sử dụng điều hòa tăng cao, trong khi các đối tượng sử dụng điện khác nhau như hộ gia đình, doanh nghiệp hay cơ sở sản xuất cũng được áp dụng những biểu giá riêng biệt.
Nhiều công ty điện lực còn triển khai các chương trình ưu đãi đặc biệt cho những khách hàng tham gia vào các sáng kiến tiết kiệm năng lượng hoặc sử dụng các nguồn năng lượng tái tạo.
8. Phân Biệt Dynamic Pricing Với Các Loại Định Giá Khác
Để hiểu rõ hơn về đặc điểm của Dynamic Pricing, bạn đọc có thể so sánh chiến lược với các phương pháp định giá khác thông qua bảng phân tích sau:
Tiêu chí so sánh
Dynamic Pricing
Định giá cố định
Định giá theo mùa
Định giá phân biệt
Tần suất thay đổi giá
Liên tục, có thể thay đổi theo thời gian thực.
Không thay đổi hoặc thay đổi rất ít trong thời gian dài.
Thay đổi theo chu kỳ mùa vụ định sẵn.
Thay đổi theo nhóm khách hàng.
Yếu tố ảnh hưởng
Nhu cầu thị trường, cạnh tranh, thời gian, tồn kho, chi phí.
Chi phí sản xuất và biên lợi nhuận cố định.
Yếu tố thời vụ, sự kiện theo mùa.
Đặc điểm khách hàng, khu vực địa lý.
Mức độ phức tạp
Cao, cần công nghệ và dữ liệu phân tích.
Đơn giản, dễ quản lý.
Trung bình.
Trung bình đến cao.
Khả năng tối ưu doanh thu
Rất cao.
Thấp.
Khá.
Cao.
Rủi ro
Có thể gây nhầm lẫn và bất mãn cho khách hàng.
Thấp, ổn định.
Trung bình.
Có thể gây tranh cãi về công bằng.
Chi phí vận hành
Cao, đòi hỏi đầu tư công nghệ.
Thấp.
Trung bình.
Trung bình.
Tính linh hoạt
Rất cao, thích ứng nhanh với thị trường.
Thấp.
Trung bình.
Khá cao.
Trong kỷ nguyên số, khi dữ liệu trở thành tài sản vô giá, Dynamic Pricing càng chứng tỏ vai trò quan trọng của mình. Bằng cách tận dụng sức mạnh của trí tuệ nhân tạo và học máy, doanh nghiệp có thể đưa ra những quyết định định giá chính xác, nhanh chóng hơn, tạo ra trải nghiệm mua sắm cá nhân hóa cao. Dynamic Pricing không chỉ là một xu hướng mà còn là tương lai của ngành bán lẻ. Hy vọng rằng qua bài viết trên đây của JobsGO, bạn đọc đã hiểu rõ “Dynamic Pricing là gì?” cùng những vấn đề xoay quanh thuật ngữ này nhé.
Câu hỏi thường gặp
1. Linh Động Là Gì?
Linh động là khả năng thích ứng và thay đổi linh hoạt trong nhiều tình huống khác nhau.
2. Dynamic Pricing Có Phải “Món Hời” Cho Người Tiêu Dùng?
Có, Dynamic Pricing là “món hời” cho người tiêu dùng trong một số trường hợp, nhưng đồng thời cũng tiềm ẩn những thách thức.
3. Có Cần Đội Ngũ Chuyên Gia Để Quản Lý Dynamic Pricing Không?
Có đội ngũ chuyên gia để quản lý Dynamic Pricing sẽ mang lại nhiều lợi ích cho doanh nghiệp, nhưng không phải lúc nào cũng là yêu cầu bắt buộc.
Quỳnh Nguyễn
