Sở đoản là gì? Trả lời câu hỏi phỏng vấn về sở đoản như thế nào?

Câu hỏi về sở đoản luôn là một thử thách khó nhằn trong mọi buổi phỏng vấn. Vậy sở đoản là gì và bạn có đang lúng túng không biết nên “thú nhận” điểm yếu nào, và làm sao để không tự làm giảm giá trị của mình trước nhà tuyển dụng? Hãy cùng tìm hiểu công thức vàng để trình bày sở đoản một cách khéo léo, biến điểm yếu thành lợi thế chinh phục nhà tuyển dụng ngay nhé!

1. Sở đoản là gì?

Sở đoản là thuật ngữ dùng để chỉ những điểm yếu, khuyết điểm, lĩnh vực mà một người chưa thành thạo, còn thiếu kinh nghiệm hoặc cảm thấy thiếu tự tin. Đây là những khía cạnh đối lập với sở trường (điểm mạnh), có thể gây cản trở, làm giảm hiệu suất trong học tập, công việc hoặc giao tiếp xã hội nếu không được nhận diện và cải thiện kịp thời. Việc hiểu rõ sở đoản là bước quan trọng đầu tiên để mỗi cá nhân có thể nỗ lực khắc phục, bổ sung kiến thức và kỹ năng để tự hoàn thiện bản thân theo hướng tích cực hơn.

Sở đoản của mỗi người là khác nhau và được phân loại thành nhiều nhóm. Ví dụ, sở đoản có thể là kỹ năng giao tiếp kém, thể hiện qua việc rụt rè, lúng túng khi phát biểu trước đám đông, khó khăn khi diễn đạt ý tưởng trôi chảy. Hoặc đó có thể là hạn chế về kỹ năng chuyên môn, chẳng hạn như không thành thạo một công cụ lập trình hay phần mềm thiết kế cần thiết cho công việc. Sở đoản cũng có thể thuộc về tính cách, ví dụ như dễ mất bình tĩnh khi gặp áp lực, hay trì hoãn, thiếu tính kiên nhẫn,…

Sở đoản là gì? Những sở đoản thường gặp hiện nay

>>> Xem thêm: Độc quyền là gì?

2. Tại sao cần xác định sở đoản?

Nhận biết sở đoản không chỉ giúp bạn hiểu rõ bản thân hơn mà còn là bước đệm để xây dựng sự nghiệp thành công. Đây là một bước rất quan trọng để tự đánh giá và phát triển, đặc biệt khi bạn cần xác định định hướng nghề nghiệp phù hợp.

2.1. Đối với sự phát triển cá nhân

Hiểu rõ điểm mạnh điểm yếu của bản thân giúp bạn tự tin và làm việc hiệu quả, đồng thời có cái nhìn trung thực về những mặt hạn chế của bản thân. Khi nhận diện được điểm yếu, bạn sẽ có động lực để rèn luyện, cải thiện và đưa ra các chiến lược phát triển phù hợp. Quá trình tự đánh giá này giúp bạn đặt ra mục tiêu thực tế và lựa chọn các khóa học hay hoạt động hữu ích, nhằm biến thách thức thành cơ hội.

2.2. Đối với sự nghiệp và tìm kiếm việc làm hiệu quả

Trong bối cảnh thị trường việc làm cạnh tranh, hiểu rõ sở đoản giúp bạn xác định những kỹ năng cần phát triển để nâng cao cơ hội thành công. Ví dụ, các công ty công nghệ thường đánh giá cao ứng viên có khả năng tự nhận thức điểm yếu của mình, bởi điều này chứng tỏ tinh thần học hỏi và thích ứng nhanh. Phát huy điểm mạnh – khắc phục điểm yếu không chỉ thể hiện sự chuyên nghiệp mà còn giúp bạn thu hút sự chú ý của nhà tuyển dụng và tăng cơ hội thăng tiến.

Tại sao cần xác định sở đoản của bản thân?

>>> Xem thêm: Độc đáo là gì?

3. Các xác định sở đoản của bản thân

Xác định sở đoản là bước đầu tiên và quan trọng để phát triển cá nhân. Có nhiều phương pháp và công cụ giúp bạn nhận diện các điểm yếu của bản thân một cách chính xác.

3.1. Tự đánh giá và suy ngẫm về kinh nghiệm làm việc

Đây là phương pháp nền tảng, đòi hỏi sự trung thực tuyệt đối với bản thân. Bạn cần nhìn nhận lại toàn bộ quá trình học tập, công tác hoặc các dự án đã tham gia, tập trung vào những lần bạn cảm thấy chùn bước, gặp thất bại hoặc phải nỗ lực vượt quá mức bình thường để hoàn thành.

Hãy xem xét những nhiệm vụ nào bạn luôn có xu hướng trì hoãn, hoặc những khía cạnh nào trong kết quả công việc bị đánh giá chưa cao. Việc phân tích những “vết trượt” trong quá khứ sẽ giúp bạn khoanh vùng được các kỹ năng còn thiếu sót (kỹ năng mềm, kỹ năng chuyên môn, hay thói quen làm việc) – đó chính là những sở đoản của bạn.

3.2. Lắng nghe và tham khảo ý kiến từ người xung quanh

Sở đoản thường là những điều mà chính bản thân ta khó nhận thấy, do đó, góc nhìn khách quan từ bên ngoài là vô cùng quý giá. Bạn hãy mạnh dạn tìm kiếm phản hồi từ những người đáng tin cậy như cấp trên trực tiếp, đồng nghiệp thân thiết, hoặc bạn bè lâu năm, đặt những câu hỏi cụ thể như: “Trong công việc, điều gì tôi cần cải thiện để làm tốt hơn?”, hoặc “Phản ứng nào của tôi khiến bạn cảm thấy chưa thoải mái?”. Việc đối chiếu những nhận xét lặp đi lặp lại từ nhiều người sẽ giúp bạn xác định được những sở đoản mang tính hệ thống trong giao tiếp, tính cách hoặc cách xử lý vấn đề.

>>> Xem thêm: Domain là gì?

3.3. Thử nghiệm và khám phá các lĩnh vực mới

Để sở đoản bộc lộ rõ rệt, bạn cần đưa mình ra khỏi vùng an toàn. Thử nghiệm và khám phá các lĩnh vực mới hoặc tham gia vào những hoạt động chưa từng làm (ví dụ: đăng ký khóa học thuyết trình, thử một công việc tình nguyện khác chuyên môn) sẽ giúp bạn nhận ra ngay những kỹ năng mình còn yếu kém.

Khi phải đối mặt với một vai trò mới, những “lỗ hổng” về kiến thức chuyên môn, khả năng thích nghi hay kỹ năng giải quyết vấn đề của bạn sẽ được phơi bày một cách tự nhiên. Quá trình này không chỉ tìm ra sở đoản mà còn giúp bạn xác định được tiềm năng phát triển.

3.4. Sử dụng các bài kiểm tra tính cách, năng lực

Các công cụ đánh giá chuyên nghiệp cung cấp một cái nhìn khách quan, khoa học về bản thân, đặc biệt hữu ích khi bạn không thể tự mình xác định rõ sở đoản.

Bạn hãy thực hiện các bài trắc nghiệm tính cách phổ biến như MBTI, DISC hoặc các bài kiểm tra về chỉ số EQ, kỹ năng chuyên môn. Kết quả từ những bài kiểm tra này sẽ chỉ ra xu hướng hành vi, môi trường làm việc phù hợp và đặc biệt là những khía cạnh tính cách hoặc nhóm kỹ năng bạn có điểm số thấp hơn. Đây chính là gợi ý rõ ràng về những sở đoản tiềm ẩn mà bạn cần chú ý cải thiện.

Cách xác định sở đoản của bản thân là gì?

4. Trả lời câu hỏi phỏng vấn về sở đoản như thế nào?

Khi nhà tuyển dụng hỏi “sở đoản của bạn là gì?”, họ không chỉ muốn biết điểm yếu mà còn muốn đánh giá cách bạn nhìn nhận và xử lý chúng. Vì vậy, cách trả lời khéo léo sẽ thể hiện sự trung thực, tinh tế và tư duy phát triển của bạn. Dưới đây là một số mẹo dành cho bạn khi đối diện với câu hỏi từ nhà tuyển dụng:

• Chọn sở đoản “an toàn”: Hãy chọn những điểm yếu không ảnh hưởng trực tiếp đến yêu cầu chính của vị trí bạn đang ứng tuyển. Ví dụ, nếu ứng tuyển vị trí sáng tạo, không nên chọn sở đoản là “thiếu ý tưởng”.
• Thể hiện tính tự nhận thức: Bắt đầu bằng việc thừa nhận sở đoản một cách chân thật, điều này chứng minh bạn có khả năng tự đánh giá và hiểu rõ bản thân. Nhà tuyển dụng đánh giá cao sự trung thực này.
• Nhấn mạnh hành động cải thiện: Đây là phần quan trọng nhất. Hãy mô tả cụ thể những bước bạn đang thực hiện (ví dụ: tham gia khóa học, thực hành thường xuyên, sử dụng công cụ quản lý) để biến điểm yếu thành điểm mạnh.
• Chuyển hóa thành bài học tích cực: Kết thúc bằng việc nêu lên kết quả bước đầu hoặc bài học kinh nghiệm bạn đã rút ra từ việc đối diện và khắc phục sở đoản đó.

Bạn có thể tham khảo một số ví dụ về sở đoản sau:

Ví dụ 1: Sở đoản về khả năng quản lý thời gian

Sở đoản của tôi là đôi khi tôi dễ bị mất tập trung và quản lý thời gian chưa thật sự hiệu quả. Để khắc phục, tôi đã áp dụng phương pháp Pomodoro, kết hợp với việc lên lịch chi tiết công việc bằng Trello. Nhờ đó, tôi đã cải thiện đáng kể khả năng tập trung, giúp tôi hoàn thành các dự án đúng hạn và đạt năng suất cao hơn.

Ví dụ 2: Sở đoản về giao phó công việc

Trước đây, tôi có xu hướng khó giao phó công việc cho người khác vì muốn mọi thứ phải hoàn hảo. Tôi đã nhận ra điều này làm lãng phí thời gian và làm chậm tiến độ nhóm. Hiện tại, tôi đang học cách tin tưởng đồng nghiệp, thiết lập quy trình kiểm tra chất lượng rõ ràng, và tập trung vào các nhiệm vụ chiến lược hơn.

Ví dụ 3: Sở đoản xuất phát từ cầu toàn

Tôi thường dành quá nhiều thời gian để hoàn thiện chi tiết nhỏ, khiến tôi đôi khi chậm trễ trong việc đáp ứng thời hạn. Hiện tại, tôi đang nỗ lực cân bằng giữa chất lượng và tốc độ bằng cách đặt ra khung thời gian nghiêm ngặt cho từng giai đoạn của dự án. Điều này giúp tôi ưu tiên công việc hiệu quả hơn mà vẫn đảm bảo được chất lượng tổng thể.

Trả lời câu hỏi phỏng vấn về sở đoản như thế nào?

>>> Xem thêm: Giới hạn sự nghiệp là gì?

5. Lưu ý khi trả lời về sở đoản

Để ghi điểm trong mắt nhà tuyển dụng, bạn cần khéo léo khi chia sẻ về sở đoản của mình. Một vài lưu ý khi trả lời về sở đoản sẽ giúp bạn biến câu hỏi “khó nhằn” này thành cơ hội thể hiện sự trưởng thành và tinh thần cầu tiến.

5.1. Ngắn gọn, dễ hiểu

Khi trình bày sở đoản, bạn nên trả lời ngắn gọn, tập trung vào trọng tâm và tránh lan man. Nhà tuyển dụng cần biết điểm yếu của bạn là gì và cách bạn xử lý nó, chứ không phải một bài phân tích dài dòng về tâm lý. Một câu trả lời hiệu quả thường chỉ cần kéo dài khoảng 60 – 90 giây, đủ để làm rõ vấn đề và chứng minh tinh thần cầu tiến của bạn.

5.2. Trung thực

Tính trung thực là yếu tố hàng đầu được nhà tuyển dụng đánh giá. Việc thừa nhận một điểm yếu nhỏ và cụ thể sẽ tốt hơn nhiều so với việc cố gắng bịa đặt hoặc che giấu. Tuy nhiên, trung thực không có nghĩa là tự làm giảm giá trị của mình; hãy đảm bảo sở đoản bạn chọn là có thật và bạn đang thực sự nỗ lực để cải thiện nó.

5.3. Không tự ti

Dù đang nói về điểm yếu, nhưng bạn vẫn cần giữ thái độ tự tin và tích cực, tránh sử dụng ngôn ngữ tiêu cực, tự hạ thấp bản thân hay tỏ ra hối tiếc. Thay vào đó, hãy xem sở đoản như một thách thức cá nhân mà bạn đang chủ động tìm cách vượt qua, qua đó thể hiện sự mạnh mẽ và tinh thần trách nhiệm.

5.4. Không liệt kê quá nhiều

Chỉ nên chọn một đến hai sở đoản có tác động nhỏ hoặc gián tiếp đến công việc bạn đang ứng tuyển để đề cập. Việc liệt kê quá nhiều điểm yếu sẽ gây ấn tượng tiêu cực, khiến nhà tuyển dụng lo lắng về khả năng đảm nhận vị trí của bạn. Hãy tập trung vào chất lượng của câu trả lời hơn là số lượng điểm yếu.

5.5. Đan xen cả sở trường

Một chiến thuật khéo léo là khẳng định một sở trường có thể bù đắp hoặc kiểm soát được sở đoản. Ví dụ, nếu bạn nói sở đoản là “quản lý thời gian kém”, bạn có thể đan xen sở trường là “khả năng làm việc hiệu quả dưới áp lực” để cân bằng. Điều này cho thấy bạn có chiến lược bù trừ thông minh.

5.6. Nêu ví dụ minh họa

Sử dụng một ví dụ cụ thể, ngắn gọn từ kinh nghiệm làm việc hoặc học tập thực tế sẽ giúp câu trả lời của bạn trở nên thuyết phục và dễ hình dung hơn. Ví dụ minh họa (như sử dụng công thức STAR) không chỉ xác nhận sự tồn tại của sở đoản mà còn chứng minh hành động khắc phục của bạn đã mang lại kết quả thực tế.

5.7. Đề cập đến nỗ lực khắc phục

Đây là phần quan trọng nhất để biến điểm yếu thành điểm mạnh. Bạn phải mô tả chi tiết và cụ thể những hành động đang thực hiện để cải thiện sở đoản (như tham gia khóa học X, áp dụng công cụ Y, hay nhờ mentor Z hỗ trợ). Điều này thể hiện tinh thần không ngừng học hỏi và cam kết phát triển bản thân của bạn.

Lưu ý khi trả lời về sở đoản khi tham gia phỏng vấn

6. Cách trình bày sở đoản trong CV

Trong CV, phần sở đoản thường khiến nhiều ứng viên băn khoăn không biết nên viết thế nào cho khéo. Dưới đây JobsGO sẽ hướng dẫn bạn:

6.1. Nguyên tắc chung: Hạn chế và lồng ghép

• Hạn chế đề cập: CV là nơi để bạn thể hiện điểm mạnh và thành tựu, do đó, bạn nên tránh tạo mục sở đoản riêng biệt, chỉ nên đề cập khi có yêu cầu rõ ràng từ nhà tuyển dụng hoặc trong phần mô tả tổng quan.
• Không chọn sở đoản “thiếu an toàn”: Tuyệt đối không nêu điểm yếu liên quan mật thiết đến yêu cầu công việc. Ví dụ: ứng tuyển vị trí giao tiếp khách hàng thì không nên nói “giao tiếp kém”.

6.2. Phương pháp trình bày khéo léo

• Biến sở đoản thành mục tiêu phát triển: Trình bày sở đoản dưới dạng một lĩnh vực bạn đang ưu tiên học hỏi và cải thiện trong quá trình làm việc sắp tới. Điều này cho thấy tinh thần cầu tiến và khả năng tự nhận thức.
• Ngắn gọn và tích cực: Chỉ viết tối đa 1-2 dòng, sử dụng từ ngữ tích cực, tập trung vào giải pháp đang thực hiện chứ không phải vấn đề.
• Lồng ghép vào phần tóm tắt/mục tiêu: Đặt sở đoản đã được “chuyển hóa” vào phần mục tiêu nghề nghiệp hoặc tóm tắt về bản thân để hỗ trợ cho câu chuyện phát triển của bạn.

6.3. Ví dụ về cách trình bày sở đoản trong CV

• Lồng ghép vào phần mục tiêu nghề nghiệp: Phát triển kỹ năng ngoại ngữ chuyên ngành lên mức C1 (lĩnh vực đang cải thiện) để đảm bảo có thể đọc hiểu và biên tập tài liệu quốc tế một cách độc lập.
• Lồng ghép vào phần giới thiệu bản thân: Tôi là cá nhân có trách nhiệm cao, luôn hoàn thành công việc với chất lượng tốt nhất. Nhận thức được xu hướng cầu toàn dẫn đến việc khó giao phó nhiệm vụ, tôi đang tích cực thực hành phân bổ công việc nhỏ cho cộng tác viên để tối ưu hóa thời gian và tập trung vào các chiến lược cấp cao.

7. So sánh sở đoản và sở trường

Để hiểu rõ bản thân và tạo ấn tượng tốt trong CV hay phỏng vấn, bạn cần phân biệt rõ giữa sở trường – sở đoản. Việc nắm được sự khác biệt sở trường sở đoản là gì giúp bạn biết cách phát huy điểm mạnh và khắc phục điểm yếu một cách hiệu quả.

Tiêu chí	Sở đoản	Sở trường
Định nghĩa	Là những điểm yếu, khuyết điểm, hạn chế về kỹ năng, kiến thức, hoặc tính cách mà một người chưa giỏi, chưa thành thạo, còn thiếu sót.	Sở trường là gì? Đây là những điểm mạnh, tài năng, hoặc kỹ năng vượt trội mà một người có khả năng thực hiện tốt, thành thạo, và cảm thấy tự tin.
Bản chất	Hạn chế	Năng lực cốt lõi
Cảm xúc liên quan	Thường tạo ra cảm giác thiếu tự tin, rụt rè, hoặc lo lắng khi phải đối mặt.	Thường tạo ra cảm giác tự tin, hứng thú, và thoải mái khi thực hiện.
Ảnh hưởng đến công việc	Có thể gây cản trở, làm giảm hiệu suất, hoặc dẫn đến thất bại nếu không được kiểm soát hoặc cải thiện.	Giúp làm việc hiệu quả, đạt thành tích cao, tạo ra sự khác biệt và lợi thế cạnh tranh.
Vai trò trong phát triển bản thân	Cần cải thiện: là kim chỉ nam giúp cá nhân nhận biết điều cần học hỏi và khắc phục để hoàn thiện.	Cần phát huy: là nền tảng để xây dựng sự nghiệp, tạo ra giá trị, và định hình vai trò chuyên môn.
Mục tiêu khi đề cập	Thể hiện tính tự nhận thức và ý chí cầu tiến (trong phỏng vấn).	Dùng để chứng minh năng lực và sự phù hợp với vị trí công việc.
Ví dụ	Kỹ năng quản lý thời gian kém, ngại nói trước đám đông, thiếu kiến thức về phần mềm chuyên dụng X.	Kỹ năng phân tích logic, khả năng thuyết trình ấn tượng, thành thạo ngôn ngữ lập trình Y.

Sở trường và sở đoản là gì? Khác nhau như thế nào?

Tóm lại, sở đoản không phải là điều gì quá đáng sợ mà là một phần tự nhiên của mỗi con người, là lời nhắc nhở rằng không ai hoàn hảo. Việc hiểu rõ sở đoản là gì và chủ động tìm cách khắc phục, bù đắp chính là chìa khóa giúp chúng ta phát triển toàn diện, vững vàng hơn trên hành trình chinh phục mục tiêu trong sự nghiệp cũng như cuộc sống của mình. Theo dõi JobsGO để cập nhật thêm những thông tin hữu ích khác nhé.

Câu hỏi thường gặp

1. Sở đoản có phải là điểm yếu bẩm sinh không?

Không hoàn toàn. Sở đoản có thể hình thành do thiếu trải nghiệm, kỹ năng hoặc cơ hội rèn luyện.

2. Sở đoản có thể khắc phục được không?

Có. Sở đoản thường là kỹ năng hoặc thói quen, có thể được cải thiện thông qua việc rèn luyện và nỗ lực học hỏi.

3. Nhà tuyển dụng muốn nghe gì về sở đoản của ứng viên?

Họ muốn thấy khả năng tự nhận thức, sự trung thực và tinh thần chủ động khắc phục điểm yếu của ứng viên.

(Theo JobsGO - Nền tảng tìm việc làm, tuyển dụng, tạo CV xin việc)