Độc Đoán Là Gì? 5 Phương Pháp Cải Thiện Phong Cách Lãnh Đạo Độc Đoán

Độc đoán là gì? Đây là phong cách lãnh đạo trong đó toàn bộ quyền quyết định tập trung vào một cá nhân. Người lãnh đạo độc đoán thường đưa ra quyết định mà không tham khảo ý kiến của cấp dưới, không khuyến khích tranh luận và kiểm soát chặt chẽ cách thức thực hiện công việc. Phong cách này thường dẫn đến môi trường làm việc căng thẳng, thiếu sáng tạo và giảm động lực của nhân viên.

1. Độc Đoán Là Gì?

Độc đoán là gì?

Độc đoán là một khái niệm mô tả tình trạng một cá nhân hoặc một nhóm người giữ quyền lực và kiểm soát một cách tuyệt đối mà không chấp nhận ý kiến hoặc đề xuất từ người khác. Hay nói cách khác, họ áp đặt ý kiến, quyết định và chính sách của họ bản thân người khác mà không cho phép sự tham gia hay đóng góp từ các bên. Độc đoán thường đi đôi với việc kiểm soát thông tin và gắn liền với việc giới hạn quyền tự do cá nhân, tự do ngôn luận.

2. Phong Cách Lãnh Đạo Độc Đoán Là Gì?

Phong Cách Lãnh Đạo Độc Đoán Là Gì?

Phong cách lãnh đạo độc đoán là phong cách quản trị mà trong đó người lãnh đạo giữ quyền kiểm soát tuyệt đối đối với mọi quyết định, hành động và định hướng của tổ chức. Họ không khuyến khích, thậm chí không cho phép cấp dưới tham gia vào quá trình ra quyết định, dù ở bất kỳ cấp độ nào. Mọi hoạt động đều được thực hiện theo mệnh lệnh từ trên xuống, thể hiện rõ đặc điểm của tính cách độc đoán: đề cao quyền lực cá nhân và xu hướng kiểm soát chặt chẽ.

Ví dụ điển hình về phong cách lãnh đạo độc đoán có thể thấy ở các tổ chức quân sự, dây chuyền sản xuất hoặc các tình huống khẩn cấp – nơi việc tuân thủ nhanh chóng và chính xác được đặt lên hàng đầu. Tuy nhiên, khi áp dụng trong môi trường doanh nghiệp hiện đại, phong cách này dễ gây ra những hệ quả tiêu cực như mất động lực làm việc, thiếu gắn bó và gia tăng mâu thuẫn nội bộ.

>>> Xem thêm: Quyết đoán là gì? Bạn có phải là một người quyết đoán?

3. Đặc Điểm Của Phong Cách Lãnh Đạo Độc Đoán

Phong cách lãnh đạo độc đoán thường biểu hiện qua mong muốn kiểm soát mọi khía cạnh công việc, đôi khi là vi quản lý

Người mang phong cách lãnh đạo độc đoán thường bộc lộ những đặc điểm và biểu hiện rõ ràng trong cách họ suy nghĩ, hành động, tương tác với người khác. Dưới đây là những dấu hiệu nhận biết nổi bật.

3.1. Tự Tin, Quyết Đoán

Người lãnh đạo độc đoán thường rất tự tin, quyết đoán trong việc đưa ra các quyết định. Họ tin vào khả năng của bản thân và không ngần ngại, chùn bước khi phải đối mặt với các tình huống khó khăn.

3.2. Đưa Ra Hầu Hết Các Quyết Định

Trong môi trường lãnh đạo độc đoán, người lãnh đạo thường là người duy nhất đưa ra các quyết định quan trọng cho tổ chức hay nhóm làm việc. Ý kiến và đề xuất từ các thành viên khác có thể bị phớt lờ hoặc bỏ qua.

3.3. Môi Trường Có Cấu Trúc Cứng Nhắc

Phong cách lãnh đạo độc đoán sẽ tạo nên một môi trường làm việc có cấu trúc nghiêm ngặt, chặt chẽ đến mức cứng nhắc. Các quy tắc và chỉ thị được đặt ra một cách rõ ràng và không linh động, khiến nhân viên cảm thấy ngột ngạt.

3.4. Quy Tắc Và Quy Trình Rõ Ràng

Trong môi trường này, quy tắc và quy trình thường được đặt ra một cách rõ ràng, chi tiết nhằm thúc đẩy quá trình làm việc diễn ra suôn sẻ. Tuy nhiên, điều này bắt buộc các thành viên phải tuân thủ mà không có sự linh hoạt trong việc thay đổi hay điều chỉnh chúng.

>>> Xem thêm: Sở đoản là gì? Hướng dẫn cách trả lời câu hỏi phỏng vấn

4. Ưu Và Nhược Điểm Của Phong Cách Lãnh Đạo Độc Đoán

Phong cách lãnh đạo độc đoán, dù thường bị đánh giá tiêu cực nhưng vẫn tiềm ẩn cả ưu và nhược cần được xem xét một cách khách quan, tùy thuộc vào bối cảnh, tình huống cụ thể.

4.1. Ưu Điểm

4.1.1. Quyết Đoán Và Hiệu Quả

Phong cách lãnh đạo độc đoán thường đi kèm với sự quyết đoán và nhanh nhạy trong việc đưa ra quyết định. Sự quyết đoán này có thể giúp tăng cường hiệu suất, tiết kiệm thời gian cho tổ chức, đặc biệt là trong các tình huống khẩn cấp hoặc tình huống đòi hỏi sự quyết định nhanh chóng.

4.1.2. Khả Năng Điều Hành Trong Tình Huống Khẩn Cấp

Trong một số tình huống, như khi đối mặt với các vấn đề nguy hiểm hoặc tình huống khẩn cấp, một lãnh đạo độc đoán có thể làm việc hiệu quả hơn. Sự quyết đoán, quyền lực của họ có thể giúp tổ chức nhanh chóng đưa ra quyết định và hành động để giải quyết vấn đề.

4.1.3. Tạo Ra Một Môi Trường Làm Việc Có Quy Trình Rõ Ràng

Phong cách lãnh đạo độc đoán thường tạo ra một môi trường làm việc có cấu trúc rõ ràng và quy củ. Các quy tắc, quy định được thiết lập một cách cụ thể, minh bạch giúp tăng cường sự ổn định và hiệu suất làm việc trong tổ chức.

4.2. Nhược Điểm

Phong cách lãnh đạo độc đoán có thể kìm hãm sự sáng tạo và làm giảm động lực, cam kết của nhân viên trong tổ chức

4.2.1. Thiếu Sự Sáng Tạo Và Động Viên

Một trong những nhược điểm chính của phong cách lãnh đạo độc đoán là làm mất đi sự sáng tạo và động lực của các thành viên trong tổ chức. Khi họ cảm thấy không được đánh giá và không có không gian cho việc thử nghiệm ý tưởng mới, họ có thể trở nên ít sáng tạo và không có động lực thúc đẩy làm việc, cống hiến.

4.2.2. Giảm Sự Cam Kết Và Sự Đồng Thuận

Phong cách lãnh đạo độc đoán thường làm mất đi sự cam kết và sự đồng thuận từ các thành viên trong tổ chức. Khi các đóng góp, đề xuất của họ không được lắng nghe, họ có thể trở nên bất mãn và không cam kết với mục tiêu và chiến lược của tổ chức.

4.2.3. Tăng Nguy Cơ Thất Bại

Mặc dù phong cách lãnh đạo độc đoán có thể tăng cường sự quyết đoán và hiệu suất trong một số trường hợp, nhưng nhìn chung, về lâu dài nó có thể dẫn đến nguy cơ thất bại cho đội nhóm, tổ chức. Sự thiếu linh hoạt và khả năng thích ứng yếu kém có thể dẫn đến các quyết định không chính xác hoặc không hiệu quả, ảnh hưởng đến hiệu suất cũng như thành công của tổ chức.

5. Phân Biệt Giữa Độc Đoán Và Độc Tài

Độc tài là gì? Là hình thức cầm quyền mà trong đó toàn bộ quyền lực tập trung tuyệt đối vào một cá nhân hoặc một nhóm nhỏ, không chịu sự kiểm soát của pháp luật hay các cơ chế dân chủ. Hai khái niệm độc đoán và độc tài tuy đều gắn liền với quyền lực tập trung, xu hướng kiểm soát cao nhưng lại khác biệt rõ rệt về bản chất, phạm vi và mục đích áp dụng. Bảng sau sẽ giúp bạn hình dung rõ ràng và dễ hiểu sự khác nhau giữa hai thuật ngữ này:

Tiêu chí	Độc đoán	Độc tài
Bản chất	Phong cách lãnh đạo trong tổ chức	Hình thức cầm quyền chính trị
Phạm vi	Doanh nghiệp, nhóm làm việc	Quốc gia, xã hội
Quyền lực	Tập trung vào cá nhân, ít chia sẻ	Tuyệt đối, không bị kiểm soát bởi luật pháp
Mục tiêu	Tăng hiệu suất, kiểm soát quy trình	Duy trì quyền lực, kiểm soát toàn diện
Hệ quả tiêu cực	Giảm sáng tạo, áp lực, thiếu gắn bó	Mất tự do, đàn áp, khó thay đổi
Khả năng thay đổi	Có thể điều chỉnh tùy tình huống	Rất khó thay đổi nếu không có tác động lớn

6. Một Số Biện Pháp Cải Thiện Phương Pháp Lãnh Đạo Độc Đoán

Có thể thấy, về lâu dài, phong cách lãnh đạo độc đoán mang lại rất nhiều rủi ro, khó khăn cho doanh nghiệp. Vậy nên, cần phải có biện pháp cải thiện phương pháp lãnh đạo độc đoán, cụ thể là:

6.1 Tạo Ra Một Môi Trường Làm Việc Mở

Doanh nghiệp cần tạo ra một môi trường làm việc mà mọi người có thể chia sẻ ý kiến và ý tưởng của mình mà không sợ bị trừng phạt hoặc bị phớt lờ. Các cuộc họp định kỳ hay diễn đàn mở cửa có thể giúp tạo ra một không gian để các ý kiến và ý tưởng được trao đổi và thảo luận.

6.2 Đào Tạo Lãnh Đạo

Bên cạnh đó, doanh nghiệp cũng có thể thực hiện đào tạo và hỗ trợ cho lãnh đạo về kỹ năng giao tiếp hiệu quả, quản lý xung đột, khuyến khích sự đóng góp từ các thành viên trong tổ chức. Quá trình đào tạo này sẽ giúp họ hiểu rõ hơn về ảnh hưởng của phong cách lãnh đạo đối với hiệu suất và sự hài lòng của nhân viên.

6.3 Thúc Đẩy Sự Tự Quản Lý

Khuyến khích sự tự quản lý và sự độc lập trong công việc của các thành viên cũng là cách hữu ích để cải thiện phong cách lãnh đạo độc đoán. Thay vì chỉ định nhiệm vụ cụ thể và kiểm soát mọi khía cạnh của công việc, hãy cho phép các thành viên tham gia vào quá trình quyết định, tự quản lý công việc của họ.

6.4 Xây Dựng Một Môi Trường Hợp Tác

Tạo ra một môi trường làm việc khuyến khích các thành viên làm việc cùng nhau, hỗ trợ lẫn nhau trong việc đạt được mục tiêu chung. Sự hợp tác và làm việc nhóm có thể tạo ra một không gian cho sự sáng tạo và đổi mới.

6.5 Phát Triển Kỹ Năng Lãnh Đạo Linh Hoạt

Ngoài ra, doanh nghiệp còn cần khuyến khích lãnh đạo phát triển kỹ năng linh hoạt và sẵn lòng thay đổi trong quản lý. Họ nên học cách đánh giá, chấp nhận ý kiến và đề xuất từ các thành viên trong tổ chức, sẵn lòng thích ứng với các tình huống khác nhau.

>>> Xem thêm: Người nuôi dưỡng mbti có phải là người có tính cách độc đoán?

7. Ví Dụ Thực Tế Về Phong Cách Lãnh Đạo Độc Đoán

Để hình dung rõ hơn về phong cách lãnh đạo độc đoán, chúng ta hãy cùng xem xét một ví dụ điển hình về phong cách lãnh đạo độc đoán trong môi trường doanh nghiệp.

Giả sử bà Mai là Giám đốc điều hành của một công ty phát triển phần mềm đang gặp khó khăn với một dự án trọng điểm. Dự án đang chậm tiến độ và chất lượng sản phẩm không đạt yêu cầu. Thay vì tổ chức một cuộc họp mở để thảo luận, phân tích nguyên nhân và tìm kiếm giải pháp cùng với nhóm phát triển, bà Mai lại tự mình đưa ra tất cả các quyết định về cách tiếp cận mới và lịch trình phát triển sản phẩm. Bà không chấp nhận bất kỳ ý kiến hoặc đề xuất nào từ các thành viên khác trong nhóm, thậm chí còn gạt bỏ những lo ngại về tính khả thi của các quyết định đó.

Bà Mai đưa ra các chỉ thị rất rõ ràng, chi tiết và yêu cầu đội ngũ thực hiện chúng một cách nghiêm ngặt, không được đặt ra bất kỳ câu hỏi nào. Trong các buổi họp, bà thường thể hiện phong cách giao tiếp độc đoán, chỉ thông báo quyết định của mình và không tạo cơ hội cho đối thoại. Khi nhóm gặp phải vấn đề phát sinh, bà Mai không cung cấp các giải pháp cụ thể hay hỗ trợ chi tiết, mà chỉ yêu cầu nhóm phải tự giải quyết bằng mọi giá. Môi trường làm việc do bà Mai tạo ra trở nên cứng nhắc và căng thẳng, trong đó các thành viên không cảm thấy thoải mái để đưa ra ý kiến của mình hoặc góp ý cho quyết định của bà. Họ làm việc trong tâm trạng sợ hãi bị chỉ trích hoặc bị coi là không đủ năng lực nếu không tuân thủ tuyệt đối.

Trong ví dụ này, bà Mai thể hiện rõ ràng phong cách lãnh đạo độc đoán và chuyên quyền độc đoán bằng cách kiểm soát mọi khía cạnh của dự án, hoàn toàn không cần đến sự tham gia hay đóng góp từ các thành viên trong nhóm. Kết quả là, dù dự án có thể hoàn thành, nhưng sự bất mãn của nhân viên tăng cao, tinh thần làm việc giảm sút, và về lâu dài, hiệu suất tổng thể của công ty bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Đây là minh họa rõ nét cho thấy sự khác biệt giữa lãnh đạo độc đoán và một nhà lãnh đạo có tính cách độc tài đơn thuần – người không quan tâm đến bất kỳ ý kiến nào, mà chỉ tập trung vào quyền lực tuyệt đối.

>>> Xem thêm: Quản trị là gì?

Trong bài viết này của JobsGO, chúng ta đã tìm hiểu về khái niệm “độc đoán là gì” và tác động của phong cách lãnh đạo độc đoán đối với hiệu suất và môi trường làm việc trong tổ chức. Có thể thấy, mặc dù phong cách này mang lại hiệu quả ngắn hạn trong một số tình huống, nhưng về lâu dài nó sẽ tạo nên nhiều vấn đề khó giải quyết.

Câu hỏi thường gặp

1. Phong Cách Lãnh Đạo Độc Đoán Có Thể Dẫn Đến Những Vấn Đề Gì Trong Tổ Chức?

Phong cách này có thể dẫn đến sự thiếu động lực và sáng tạo từ các nhân viên, giảm sự cam kết và đồng thuận cũng như tăng nguy cơ thất bại cho tổ chức.

2. Những Tình Huống Nào Nên Áp Dụng Phong Cách Lãnh Đạo Độc Đoán?

Trong một số tình huống khẩn cấp hoặc đòi hỏi quyết đoán nhanh chóng thì phong cách lãnh đạo độc đoán có thể rất hữu ích. Tuy nhiên, nó thường không phù hợp trong môi trường làm việc thông thường nơi cần sự đồng thuận và đóng góp từ các thành viên khác.

3. Làm Thế Nào Để Ngăn Chặn Phong Cách Lãnh Đạo Độc Đoán Phát Triển Trong Tổ Chức?

Để ngăn chặn phong cách lãnh đạo độc đoán, tổ chức có thể tạo ra một môi trường làm việc mở cửa và khuyến khích sự đóng góp từ tất cả các thành viên. Đào tạo lãnh đạo hay tạo ra các cơ hội giao tiếp, hợp tác cũng có thể giúp giảm thiểu sự xuất hiện của phong cách lãnh đạo độc đoán.

4. Chuyên Quyền Độc Đoán Là Gì?

Chuyên quyền độc đoán là kiểu lãnh đạo mà mọi quyền lực và quyết định đều tập trung vào một người, không có sự tham khảo hay lắng nghe ý kiến từ cấp dưới.

5. Bài Tập Tình Huống Về Phong Cách Lãnh Đạo Độc Đoán Có Ích Không?

Các bài tập tình huống giúp bạn hiểu rõ hơn cách lãnh đạo độc đoán vận hành trong thực tế và học cách phản ứng phù hợp khi làm việc với cấp trên mang phong cách này.

(Theo JobsGO - Nền tảng tìm việc làm, tuyển dụng, tạo CV xin việc)