Toàn cầu hóa đang diễn ra mạnh mẽ, thể hiện qua sự gia tăng hợp tác, giao lưu và trao đổi thông tin giữa các quốc gia trên mọi lĩnh vực. Xu hướng này dẫn đến nhu cầu ngày càng cao về dịch vụ biên dịch, biến nghề biên dịch trở thành một ngành nghề quan trọng và đầy tiềm năng. Vậy công việc và những yêu cần cần có của một biên dịch viên gì? Hãy tìm hiểu qua bài viết dưới đây cùng JobsGO nhé!
Biên dịch viên là những người làm công việc chuyển đổi ngôn ngữ từ một thứ tiếng này sang một thứ tiếng khác. Họ đóng vai trò cầu nối vô cùng quan trọng trong giao lưu, trao đổi kiến thức và văn hóa giữa các quốc gia, dân tộc trên thế giới.
Biên dịch viên không chỉ đơn thuần dịch lại từng từ hay câu văn, mà phải hiểu được ý nghĩa sâu xa của ngôn ngữ gốc và chuyển tải chính xác nó sang ngôn ngữ đích. Điều này đòi hỏi họ phải thật sự thông thạo cả hai thứ tiếng, nắm vững những điều kiện văn hóa, xã hội ảnh hưởng đến ngôn ngữ đó. Biên dịch viên cũng cần có khả năng diễn đạt lưu loát, gần gũi với phong cách của ngôn ngữ mục tiêu.Ví dụ, biên dịch viên tiếng Anh và biên dịch viên tiếng Hàn là những người thông thạo cả hai ngôn ngữ này, giúp kết nối các quốc gia và tạo thuận lợi cho giao thương, trao đổi văn hóa giữa các cộng đồng người dùng tiếng Anh và tiếng Hàn trên khắp thế giới.
Công việc của biên dịch viên vô cùng đa dạng. Họ dịch các văn bản, tài liệu, hợp đồng, phim ảnh, sách vở, báo chí,… từ ngôn ngữ nguồn này sang ngôn ngữ khác mà vẫn đảm bảo nội dung được truyền tải đầy đủ, chính xác và mạch lạc. Họ hoạt động ở nhiều lĩnh vực khác nhau như pháp lý, y tế, kinh doanh, công nghệ, giải trí,… Ví dụ, đối với các biên dịch viên tiếng Anh hay biên dịch viên tiếng Hàn, bên cạnh việc lựa chọn làm việc toàn thời gian cho các công ty dịch thuật, họ cũng có thể trở thành những cộng tác viên biên dịch tiếng Anh tại nhà hoặc cộng tác viên biên dịch tiếng Hàn tại nhà. Có thể thấy, với tầm quan trọng ngày càng lớn của giao lưu quốc tế, nhu cầu về biên dịch viên giỏi sẽ không ngừng gia tăng.
2. Mô Tả Công Việc Biên Dịch Viên
Công việc của biên dịch viên đòi hỏi một quy trình làm việc khắt khe và chuyên nghiệp. Tuy nhiên, trên thực tế, quy trình làm việc cơ bản của biên dịch viên gồm 3 bước sau:
2.1 Nghiên Cứu Tài Liệu
Đây là bước đầu tiên và vô cùng quan trọng trong quy trình dịch thuật. Biên dịch viên cần dành thời gian để nghiên cứu kỹ lưỡng tài liệu gốc, bao gồm nội dung, mục đích, đối tượng, ngữ cảnh văn hóa và chuyên ngành liên quan. Việc nghiên cứu cẩn thận giúp họ hiểu rõ bản chất của thông tin và nắm bắt được các yếu tố then chốt để có thể truyền tải chính xác ý nghĩa của văn bản sang ngôn ngữ đích.
2.2 Dịch Tài Liệu
Bằng kiến thức ngôn ngữ chuyên sâu và kỹ năng diễn đạt trôi chảy, biên dịch viên tiến hành chuyển đổi văn bản từ ngôn ngữ nguồn sang ngôn ngữ đích. Đây là giai đoạn quan trọng nhất, đòi hỏi kỹ năng biên dịch với chuyên môn cao và sự tỉ mỉ. Họ cần đảm bảo bản dịch không chỉ chính xác về mặt ngữ nghĩa mà còn lưu giữ được phong cách, giọng điệu và ngữ pháp của văn bản gốc. Đồng thời, họ cũng cần chú ý đến các yếu tố văn hóa để bản dịch phù hợp với thói quen và sở thích của người đọc.
2.3 Biên Tập tài Liệu
Sau khi hoàn thành bản dịch, biên dịch viên sẽ tiến hành biên tập lại bản dịch để đảm bảo chất lượng. Họ cần kiểm tra kỹ lưỡng lỗi chính tả, ngữ pháp, dấu chấm câu và sự nhất quán trong cách sử dụng từ ngữ. Ngoài ra, họ cũng cần rà soát lại nội dung bản dịch để đảm bảo bản dịch chính xác, dễ hiểu và truyền tải đầy đủ thông tin của văn bản gốc.
Biên dịch viên là công việc hấp dẫn, nhu cầu tuyển dụng biên dịch viên là rất lớn. Tuy nhiên, vì đây là công việc khó nên cần nhiều kiến thức cũng như kỹ năng biên dịch đặc thù. Vậy cần rèn luyện những kiến thức, kỹ năng và tố chất nào để trở thành biên dịch viên giỏi?
3.1 Về Kiến Thức
3.1.1 Kiến Thức Ngôn Ngữ
Kiến thức ngôn ngữ là nền tảng quan trọng nhất của một biên dịch viên. Biên dịch viên phải thông thạo hoàn toàn cả hai ngôn ngữ nguồn và ngôn ngữ đích, không chỉ về ngữ pháp, từ vựng mà còn cả về văn hóa, ngôn ngữ biểu tượng và phong tục tập quán ẩn sâu đằng sau những từ ngữ đó.
Ví dụ, một biên dịch viên tiếng Anh phải hiểu rõ những cách diễn đạt, thành ngữ của văn hóa Anh – Mỹ, trong khi biên dịch viên tiếng Hàn cần nắm vững cách sử dụng những danh xưng, ngôn ngữ tôn kính đặc trưng của tiếng Hàn.
Kiến thức ngôn ngữ là yêu cầu quan trọng nhất đối với một viên dịch viên
3.1.2 Kiến Thức Chuyên Ngành Tương Ứng
Kiến thức chuyên ngành trong lĩnh vực dịch cũng rất quan trọng để đảm bảo sự chính xác. Chẳng hạn, một biên dịch viên trong lĩnh vực y tế phải đầu tư nghiên cứu kỹ về thuật ngữ chuyên môn như tên bệnh, hoạt chất của thuốc, các quy trình điều trị,… để bản dịch không bị sai sự thật. Tương tự, biên dịch viên pháp lý cần thông thạo luật pháp và ngôn ngữ pháp lý của cả hai nước.
Biên dịch viên cần có cho mình một số kĩ năng chuyên môn sau:
Kỹ năng đọc hiểu và phân tích văn bản gốc: Biên dịch viên cần đọc hiểu kỹ lưỡng nội dung, nắm bắt ý nghĩa, mục đích và ngữ cảnh của văn bản gốc. Đồng thời, họ cũng cần phân tích các yếu tố chuyên ngành, văn hóa và phong cách viết để có thể truyền tải chính xác thông tin.
Kỹ năng biên dịch: Kỹ năng này đòi hỏi khả năng chuyển đổi ngôn ngữ một cách chính xác, lưu loát và giữ nguyên phong cách của văn bản gốc. Biên dịch viên cần có vốn từ vựng phong phú, am hiểu ngữ pháp và có khả năng diễn đạt trôi chảy.
Kỹ năng tra cứu thông tin: Trong quá trình dịch thuật, bạn có thể gặp phải những từ ngữ chuyên ngành hoặc những khái niệm mới. Lúc này, kỹ năng tra cứu thông tin sẽ giúp bạn tìm kiếm thông tin chính xác và bổ sung kiến thức để hoàn thiện bản dịch.
Kỹ năng quản lý thời gian: Biên dịch viên thường phải làm việc với nhiều dự án cùng lúc, do đó kỹ năng quản lý thời gian hiệu quả là vô cùng quan trọng. Bạn cần sắp xếp công việc hợp lý, ưu tiên deadline để đảm bảo hoàn thành tất cả các dự án đúng hạn và đạt chất lượng cao.
Bên cạnh những kỹ năng trên, biên dịch viên cũng cần trau dồi thêm các kỹ năng mềm như kỹ năng giao tiếp, kỹ năng làm việc nhóm, kỹ năng giải quyết vấn đề và kỹ năng sử dụng công cụ hỗ trợ dịch thuật.
3.3 Về Thái Độ
Tôn trọng văn bản gốc: Đây là nguyên tắc đạo đức nghề nghiệp cơ bản của một biên dịch viên. Biên dịch viên cần trung thành với ý nghĩa, nội dung và phong cách của văn bản gốc, không được tự ý thêm bớt hoặc thay đổi thông tin. Họ cần đảm bảo bản dịch truyền tải chính xác và đầy đủ thông điệp mà tác giả muốn gửi gắm.
Cẩn thận, tỉ mỉ: Công việc biên dịch đòi hỏi sự tập trung cao độ và sự tỉ mỉ trong từng chi tiết. Biên dịch viên cần cẩn thận kiểm tra kỹ lưỡng bản dịch để tránh mắc lỗi chính tả, ngữ pháp, logic và đảm bảo bản dịch trôi chảy, dễ hiểu. Một bản dịch chất lượng không chỉ chính xác về mặt ngôn ngữ mà còn phải thể hiện sự trau chuốt, chỉn chu của người dịch.
Tinh thần trách nhiệm cao: Biên dịch viên cần ý thức được tầm quan trọng của công việc, hoàn thành đúng tiến độ và đảm bảo chất lượng bản dịch theo yêu cầu của khách hàng. Họ cần chủ động trong công việc, giải quyết vấn đề một cách hiệu quả và chịu trách nhiệm cho kết quả công việc của mình.
Tinh thần học hỏi, trau dồi kiến thức và kỹ năng: Ngành dịch thuật luôn phát triển không ngừng, do đó biên dịch viên cũng cần có tinh thần học hỏi, trau dồi kiến thức và kỹ năng để thích ứng với những thay đổi mới nhất. Họ luôn phải nhật thông tin về các lĩnh vực chuyên môn mà họ dịch, rèn luyện kỹ năng và nâng cao kiến thức ngôn ngữ.
Tóm lại, nghề biên dịch viên là một nghề đòi hỏi rất cao về cả về trình độ lẫn tố chất nghề nghiệp. Chỉ khi đáp ứng được đầy đủ những yêu cầu khắt khe về kiến thức, kỹ năng và thái độ, biên dịch viên mới có thể hoàn thành tốt vai trò then chốt của mình là cầu nối giao tiếp giữa các nền văn hóa khác biệt.
Mức lương của biên dịch viên tại Việt Nam phụ thuộc vào nhiều yếu tố như kinh nghiệm, trình độ chuyên môn, loại hình công việc, ngôn ngữ biên dịch và quy mô công ty. Theo một khảo sát của JobsGO, mức lương trung bình của biên dịch viên tại Việt Nam là 15 triệu VNĐ/tháng. Tuy nhiên, mức lương có thể dao động từ 10 triệu VNĐ/tháng đến 19 triệu VNĐ/tháng tùy thuộc vào các yếu tố kể trên.
Dưới đây là một số ví dụ về mức lương của biên dịch viên tại Việt Nam:
Ngoài ra, biên dịch viên cũng có thể có thêm thu nhập từ việc nhận các dự án dịch thuật freelance hoặc làm thêm giờ. Ví dụ như công việc biên dịch tiếng Anh part time, biên dịch tiếng Hàn part time,…
5. Cơ Hội Nghề Nghiệp Của Biên Dịch Viên
Cơ hội nghề nghiệp của biên dịch viên ngày càng rộng mở
Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng sâu rộng, cơ hội nghề nghiệp dành cho biên dịch viên tại Việt Nam đang rộng mở hơn bao giờ hết. Theo số liệu từ Trung tâm Lao động Ngoài nước (Bộ LĐ-TB&XH), nhu cầu tuyển dụng biên dịch viên tại các doanh nghiệp FDI và công ty du lịch trong nước đã tăng trung bình 15-20% mỗi năm.
Trong lĩnh vực sản xuất, các tập đoàn đa quốc gia lớn tiếp tục mở rộng đầu tư và hoạt động tại Việt Nam như Vingroup hợp tác với Foxconn, hay LG điện tử đầu tư nhà máy mới tại Hải Phòng. Điều này đồng nghĩa với nhu cầu về tuyển biên dịch tiếng Anh, tiếng Hàn, tiếng Trung… ngày càng tăng, nhằm mục đích phiên dịch hợp đồng hoặc tài liệu kỹ thuật.
Ngoài ra, khu vực dịch vụ du lịch cũng đang có nhu cầu cao về biên dịch viên nhằm phục vụ khách du lịch quốc tế và hợp tác với các đối tác nước ngoài. Nhiều khách sạn, nhà hàng và công ty lữ hành đang tích cực tuyển dụng nhân lực am hiểu ngôn ngữ.
Hơn nữa, ngoài làm việc tại các công ty, doanh nghiệp, nhiều biên dịch viên chuyên nghiệp cũng đang tự thân lập nghiệp với mô hình cộng tác viên biên dịch tại nhà hoặc phiên dịch viên part time. Đây được xem là hình thức làm việc linh hoạt, phù hợp với những ai muốn tự chủ lịch trình và doanh thu của bản thân.
Những con số và ví dụ cụ thể trên phần nào phản ánh xu hướng tích cực của thị trường biên dịch trong thời gian tới tại Việt Nam. Với kỹ năng chuyên môn tốt, đây chắc chắn sẽ là cơ hội tốt cho các biên dịch viên được phát huy năng lực của mình.
Mong rằng với những chia sẻ của JobsGO, bạn đọc đã có thêm được cho mình thông tin hữu ích về vị trí biên dịch viên. Bạn cũng có thể tìm hiểu thêm nhiều vị trí khác trên trang tuyển dụng của JobsGo.
Câu hỏi thường gặp
1. Những Công Cụ Hỗ Trợ Dịch Thuật Nào Mà Biên Dịch Viên Nên Sử Dụng?
Có rất nhiều công cụ hỗ trợ dịch thuật mà biên dịch viên có thể sử dụng như Google Translate, Microsoft Translator, SDL Trados Studio,...
2. Phân Biệt Biên Dịch Viên và Phiên Dịch Viên
Tiêu chí
Biên dịch viên
Phiên dịch viên
Công việc
Chuyển đổi ngôn ngữ ở dạng văn bản
Chuyển đổi ngôn ngữ ở dạng nói
Phương tiện
Sử dụng văn bản, tài liệu, sách vở
Sử dụng lời nói, giọng nói
Kỹ năng
Kỹ năng đọc, viết, tra cứu thông tin, sử dụng công cụ hỗ trợ dịch thuật
Kỹ năng nghe, nói, khả năng diễn đạt lưu loát, khả năng ghi nhớ
Sản phẩm
Bản dịch viết
Bản dịch nói
Thời gian
Có thời gian tra cứu, chỉnh sửa bản dịch
Phải dịch nhanh hơn, chính xác, trong thời gian quy định
Áp lực công việc
Áp lực về chất lượng bản dịch, deadline
Áp lực về thời gian và khả năng tập trung cao độ
Cơ hội nghề nghiệp
Dịch thuật tài liệu, website, phim ảnh, phần mềm
Phiên dịch hội thảo, hội nghị, sự kiện quốc tế
3. Làm Thế Nào Để Tìm Kiếm Khách Hàng Khi Là Biên Dịch Viên Tự Do?
Ngày nay, nhu cầu tuyển biên dịch viên, đặc biệt là tuyển biên dịch tiếng Anh và biên dịch viên tiếng Hàn là tương đối lớn, do đó bạn có thể dễ dàng tìm kiếm công việc thông qua các website uy tín (JobsGO,...) hay qua các hội nhóm tuyển dụng.
Quỳnh Nguyễn
