ngotinhtam597@gmail.com
Hikikomori đang trở thành một hiện tượng xã hội đáng báo động trên toàn cầu, đặc biệt là ở giới trẻ. Vấn nạn hikikomori càng ngày càng lan rộng trên khắp thế giới, gây ra nhiều hệ lụy nghiêm trọng cả về sức khỏe lẫn kinh tế xã hội. Vậy hikikomori là gì? Có giải pháp nào cho căn bệnh này? Hãy cùng JobsGO tìm hiểu ở ngay bài viết dưới đây nhé!
Mục lục
1. Hikikomori Là Gì?
Hikikomori (ひきこもり) từ Nhật Bản có nghĩa là “tự giam mình trong nhà”. Hikikomori mô tả tình trạng một người tự giam mình trong phòng, thậm chí trong nhiều năm, tránh gần như tất cả các tương tác xã hội. Những người hikikomori sẽ từ chối ra khỏi nhà, thậm chí cả khi gia đình thuyết phục. Họ chỉ nhờ vào sự hỗ trợ của gia đình để đáp ứng nhu cầu cơ bản và sẽ phản ứng tiêu cực nếu bị can thiệp quá nhiều.
2. Biểu Hiện Của Hikikomori
Thông thường, một người hikikomori sẽ có những biểu hiện sau:
2.1. Thời Gian Và Tần Suất Cô Lập Bản Thân
Một trong những đặc điểm nổi bật nhất để nhận biết hikikomori chính là thời gian và tần suất cô lập bản thân. Người ta thường xác định hikikomori khi một người tự giam mình trong nhà, hầu như không có bất kỳ tương tác xã hội nào trong khoảng thời gian kéo dài từ 6 tháng trở lên. Thậm chí, ở một số trường hợp nghiêm trọng, tình trạng này có thể kéo dài liên tục trong vài năm.
2.2. Mối Liên Hệ Với Bệnh Tâm Thần
Mặc dù hikikomori không được coi là một căn bệnh tâm thần cụ thể, nhưng nó lại thường song hành với nhiều bệnh rối loạn tâm lý khác nhau. Trong số đó, phổ biến nhất là các rối loạn như tự kỷ, trầm cảm, lo âu và rối loạn nhân cách. Những người bị ảnh hưởng bởi các vấn đề tâm lý trầm trọng này thường có xu hướng tránh xa các tương tác xã hội, dẫn đến tình trạng tự giam mình trong phòng kéo dài.
Các nghiên cứu chỉ ra rằng tỷ lệ người mắc hikikomori cũng đồng thời gặp phải các vấn đề sức khỏe tâm thần là rất cao, lên tới 54-98%.
Tuy nhiên, đôi khi hikikomori cũng có thể xảy ra ở những người không mắc bệnh tâm thần nào. Họ chỉ đơn giản là cảm thấy an toàn, thoải mái hơn khi sống khép kín trong không gian riêng của mình. Trường hợp này được xem là hikikomori ở mức độ 1. Ngược lại, khi hikikomori diễn ra song song với các rối loạn tâm lý thì được coi là mức độ 2, nghiêm trọng hơn.
Dù ở mức độ nào, hikikomori cũng đều cần được quan tâm và can thiệp điều trị đúng cách từ các chuyên gia tâm lý để tránh những hệ lụy nghiêm trọng hơn về sức khỏe thể chất lẫn tinh thần.
Xem thêm: Phobia Là Gì? Chi Tiết Những Hội Chứng Ám Ảnh Sợ Hãi Của Con Người
3. Nguyên Nhân Dẫn Đến Hội Chứng Hikikomori
Hikikomori là kết quả của sự tác động phức tạp từ nhiều yếu tố tâm lý, xã hội và văn hóa khác nhau. Một trong số những nguyên nhân phổ biến là:
3.1. Sự Kỳ Vọng Quá Cao Từ Mọi Người Xung Quanh
Trong bối cảnh xã hội ngày càng cạnh tranh khốc liệt, áp lực về thành tích ở mọi lĩnh vực đều trở nên gay gắt hơn bao giờ hết. Đặc biệt, nhiều bậc phụ huynh có xu hướng đặt ra những kỳ vọng quá cao, thậm chí là bất khả thi cho con em mình. Họ hy vọng con cái phải đạt được điểm số xuất sắc, vào được các trường đại học danh giá và có một nghề nghiệp tốt trong tương lai.
Tuy xuất phát từ tình yêu thương con cái, nhưng sự kỳ vọng quá mức này lại đồng thời trở thành một nguồn áp lực tâm lý khổng lồ đối với nhiều học sinh, sinh viên. Khi không thể đáp ứng được những mong muốn của cha mẹ, họ dễ rơi vào trạng thái tự ti, mặc cảm tủi thân, cảm thấy bản thân là một thất bại. Nhiều người lựa chọn cách tự cô lập, đóng khung mình trong phòng để tránh đối mặt với áp lực từ bên ngoài.
Sự kỳ vọng cao cũng có thể đến với những ai được coi là tài năng trong xã hội. Họ phải chịu gánh nặng của việc luôn phải giỏi, hoàn thiện ở bất cứ lĩnh vực nào. Khi không đạt được như kỳ vọng, nỗi sợ bị phán xét tiêu cực khiến họ chọn cách từ bỏ, tự cô lập khỏi cuộc sống bên ngoài.
3.2. Do Chấn Thương Tâm Lý
Chấn thương tâm lý đã trở thành một trong những nguyên nhân hàng đầu khiến người ta muốn rút lui, tự cô lập khỏi xã hội. Một trong những nguồn gốc phổ biến nhất chính là bắt nạt học đường. Nạn bắt nạt không chỉ gây ra những tổn thương thể xác mà còn để lại vết sẹo tâm lý khó lành trong nhiều năm. Những đứa trẻ từng trải qua giai đoạn này thường cảm thấy tự ti, sợ hãi, thậm chí oán trách bản thân là nguyên nhân dẫn đến việc bị bắt nạt.
Bên cạnh đó, khủng hoảng tâm lý trong giai đoạn dậy thì cũng là một nhân tố đáng kể. Đây là thời kỳ nhạy cảm với nhiều thay đổi về tâm sinh lý, dễ dẫn đến các vấn đề về tâm lý như trầm cảm, rối loạn lưỡng cực nếu không được kiểm soát tốt. Khi giai đoạn khó khăn này kéo dài, nhiều bạn trẻ lại càng muốn rút lui, lánh xa mọi người xung quanh.
Những trải nghiệm tâm lý tiêu cực khác như thất bại trong tình yêu, mất việc cũng có thể đóng vai trò nhân tố gây chấn thương tâm lý sâu sắc. Những cú sốc bất ngờ này khiến nhiều người mất đi lòng tin, dễ rơi vào trạng thái trầm cảm, bi quan về cuộc sống và hậu quả là họ ngày càng xa lánh bạn bè, xã hội.
3.3. Ảnh Hưởng Từ Văn Hóa Xã Hội Nhật Bản
Trong bối cảnh toàn cầu hóa và giao lưu văn hóa ngày càng sâu rộng, việc tiếp nhận và chịu ảnh hưởng từ các nền văn hóa khác là điều khó tránh khỏi, đặc biệt đối với giới trẻ. Tại Việt Nam, theo nghiên cứu của Trung tâm Bảo vệ Quyền trẻ em (2022), giới trẻ có xu hướng tiếp thu mạnh mẽ những giá trị và phong cách sống từ văn hóa Nhật Bản thông qua các tác phẩm manga (truyện tranh) và anime nổi tiếng. Một trong những lối sống đáng chú ý là hikikomori – phong trào “ở một mình, tránh xa xã hội” của người Nhật.
Theo khảo sát của Hội Phụ huynh Việt Nam (2023), 18% học sinh cấp 3 có nguy cơ rơi vào lối sống này do chịu ảnh hưởng từ manga/anime. Tuy nhiên, cũng không thể phủ nhận những giá trị tích cực từ văn hóa Nhật như tinh thần trách nhiệm, lao động, sự tận tụy.
Vì vậy, để giúp giới trẻ tiếp nhận văn hóa một cách lành mạnh, cần có sự định hướng và giáo dục phù hợp từ gia đình, nhà trường. Đồng thời, các cơ quan quản lý cũng cần có biện pháp kiểm soát chặt chẽ nguồn manga/anime để hạn chế những nội dung tiêu cực, không lành mạnh.
Xem thêm: Social Loafing Là Gì? Ảnh Hưởng Của Social Loafing Như Thế Nào?
4. Tại Sao Xu Hướng Hikikomori Ngày Càng Lan Rộng?
Theo số liệu thống kê, tại Nhật Bản có khoảng 1 triệu người mắc hội chứng hikikomori, chiếm gần 1% dân số. Tuy nhiên, hikikomori đang dần lan rộng trên toàn cầu do:
- Áp lực cuộc sống, học tập và làm việc ngày càng cao
- Sự lệ thuộc ngày càng nhiều vào công nghệ số, internet khiến con người dễ cô lập hơn
- Thiếu kỹ năng xã hội, giao tiếp của nhiều người trẻ hiện nay
- Sự phổ biến của văn hóa ẩn dật, hướng nội ở một số quốc gia
Xu hướng hikikomori đang ngày càng lan rộng trên toàn cầu không chỉ ở Nhật Bản. Xu hướng này đang trở thành một vấn đề đáng quan ngại trên toàn cầu vì những tác động tiêu cực tới sức khỏe tinh thần và khả năng hòa nhập xã hội của con người, đặc biệt là giới trẻ. Do đó, cần có những biện pháp giáo dục, can thiệp phù hợp để ngăn chặn xu hướng này lan rộng hơn nữa trong tương lai.
Xem thêm: Dejavu Là Gì? Cần Làm Gì Khi Gặp Hiện Tượng Này?
5. Ảnh Hưởng Của Hội Chứng Hikikomori
Hikikomori không chỉ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe thể chất và tinh thần của người mắc phải mà còn gây ra nhiều hệ lụy kinh tế – xã hội:
5.1. Về Sức Khỏe Tinh Thần
Hikikomori gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe tinh thần của người mắc phải. Sống khép kín, tách biệt khỏi xã hội trong thời gian dài thường dẫn đến trầm cảm, lo âu, rối loạn tâm lý và thậm chí là ý nghĩ tự tử. Những người hikikomori thường mất đi khả năng giao tiếp, thiếu kỹ năng xã hội, dễ trở nên bướng bỉnh, thiếu lòng tin và sự tự tin. Họ sống trong cô đơn, áp lực tâm lý ngày càng tăng khiến tình trạng sa sút trầm trọng hơn.
5.2. Về Kinh Tế – Xã Hội
Không chỉ gây thiệt hại về mặt tinh thần, hikikomori còn để lại nhiều hệ lụy nghiêm trọng về kinh tế – xã hội. Trước hết, chi phí y tế chăm sóc và điều trị người hikikomori là rất lớn vì họ cần sự theo dõi, tư vấn chuyên sâu của các chuyên gia tâm lý trong thời gian dài. Gia đình người hikikomori cũng phải chịu gánh nặng kinh tế không nhỏ khi người hikikomori thường không làm việc và phụ thuộc hoàn toàn.
Về phương diện xã hội, nguồn nhân lực bị đánh mất khi có nhiều người trong độ tuổi lao động rơi vào tình trạng hikikomori, làm giảm năng suất và sức cạnh tranh của nền kinh tế. Ngoài ra, nguy cơ lây lan hikikomori trong cộng đồng là rất cao nếu không có biện pháp phòng ngừa kịp thời.
Nhìn chung, hội chứng hikikomori không chỉ tác động trực tiếp đến người mắc phải mà còn gây ra nhiều hệ lụy lâu dài về kinh tế, xã hội cho một đất nước, quốc gia, đòi hỏi sự vào cuộc của cả hệ thống y tế và các cấp chính quyền.
6. Hikikomori Có Phải Là Một Căn Bệnh?
Mặc dù hikikomori chưa được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) công nhận là một căn bệnh cụ thể, nhưng nó được coi là hành vi rối loạn nghiêm trọng có thể dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe tâm thần khác. Theo các chuyên gia tâm lý, hikikomori không đơn thuần chỉ là việc sống một mình hay ẩn dật, mà là tình trạng cô lập xã hội kéo dài trong thời gian dài, thường từ 6 tháng trở lên. Điều này gây ra nhiều hệ lụy nghiêm trọng cho cả người hikikomori và xã hội.
Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, nếu không được xử lý kịp thời, hikikomori có thể trở thành nguyên nhân gây ra nhiều bệnh lý tâm thần như trầm cảm, rối loạn ám ảnh cưỡng chế, rối loạn lưỡng cực,… khiến tình trạng ngày càng trầm trọng hơn.
Vì vậy, đối với những trường hợp hikikomori kéo dài, người bệnh cần được đưa đến các cơ sở y tế chuyên khoa để được chẩn đoán, tư vấn và điều trị bởi đội ngũ bác sĩ tâm lý, tâm thần kinh. Sự can thiệp sớm từ gia đình, nhà trường và xã hội là rất quan trọng để ngăn chặn tình trạng lan rộng của hikikomori và những di chứng khó lường.
Mong những thông tin JobsGO cung cấp phía trên đã một phần nào đó giúp cho bạn đọc có cái nhìn sâu sắc nhất về “căn bệnh” hikikomori này để có thể bảo vệ tốt nhất cho chính mình và những người xung quanh.
Câu hỏi thường gặp
1. Hikikomori Chỉ Xảy Ra Ở Nhật Bản?
Không, mặc dù xuất phát từ Nhật Bản nhưng hiện nay hikikomori đang lan rộng ở nhiều quốc gia trên thế giới, đặc biệt tại các nước công nghiệp phát triển.
2. Tỷ Lệ Hikikomori Ở Các Quốc Gia Khác Ra Sao?
Mặc dù chưa có số liệu chính thức, nhưng tình trạng hikikomori đang ngày càng phổ biến ở nhiều nước. Tại Hàn Quốc và Đài Loan, có khoảng 200.000 người hikikomo. Ở Mỹ và Anh, con số ước tính lên đến hàng triệu người cô lập xã hội trong thời gian dài.
Tìm việc làm ngay!(Theo JobsGO - Nền tảng tìm việc làm, tuyển dụng, tạo CV xin việc)
