Franchise là gì? Franchise là nhượng quyền thương mại – một hình thức kinh doanh rất phổ biến trong thời gian gần đây. Nếu bạn đang muốn bắt đầu một công việc kinh doanh thì nhượng quyền thương mại sẽ là một lựa chọn hàng đầu mà bạn có thể ưu tiên. Hãy cùng JobsGo tìm hiểu về hình thức kinh doanh mới lạ nhưng cũng đầy tiềm năng này thông qua bài viết dưới đây.
Franchise là gì? Franchise là hình thức nhượng quyền kinh doanh phổ biến hiện nay. Với hình thức kinh doanh này các cá nhân tổ chức được cung cấp hàng hóa, dịch vụ của một công ty khác tại một khu vực nhất định.
Dù mới xuất hiện cách đây không lâu nhưng Franchise đã trở thành một trào lưu kinh doanh ở Việt Nam.
Nhượng quyền kinh doanh sẽ có rất nhiều các quy định và chính sách phức tạp buộc hai bên là bên nhận nhượng quyền và bên nhượng quyền thực hiện.
Franchise Là Gì?
Quyền và nghĩa vụ của bên nhận nhượng quyền:
Được sản xuất, cung cấp sản phẩm hàng hóa dịch vụ mang chính tên thương hiệu từ bên nhượng quyền.
Phải trả một khoản chi phí hoặc phần trăm tỷ lệ doanh thu theo thỏa thuận của các bên cho việc sử dụng thương hiệu.
Không được làm trái với các quy định về sản xuất, kinh doanh và phải thực hiện theo đúng tiêu chuẩn của bên nhượng quyền.
Phải chịu chi phí về đầu tư cơ sở hạ tầng và trả lương cho lao động.
Quyền và nghĩa vụ của bên nhượng quyền:
Nhận mức phí do bên nhận nhượng quyền chi trả theo thỏa thuận ban đầu giữa hai bên.
Có trách nhiệm hỗ trợ việc quảng cáo thương hiệu và thực hiện các chương trình khuyến mại.
Thương hiệu sẵn có: Franchise mang lại quyền sử dụng thương hiệu đã được xây dựng từ trước, giúp giảm thiểu rủi ro thị trường và tạo sự tin cậy cho khách hàng.
Hỗ trợ và đào tạo: Công ty mẹ thường cung cấp sự hỗ trợ cho các bên nhận nhượng quyền, bao gồm cả việc xây dựng và vận hành doanh nghiệp.
Quy trình hoạt động đã được thiết lập: Franchise cung cấp một bộ quy trình làm việc và hệ thống quản lý đã được hoàn thiện, giúp giảm thiểu rủi ro, tăng tính hiệu quả trong quá trình vận hành.
Quyền lợi thương mại: Bên nhận nhượng quyền thường được hưởng các chính sách về giá cả, sản phẩm và dịch vụ cũng như được nhận sự hỗ trợ về truyền thông, quảng cáo từ phía công ty mẹ.
Mạng lưới đối tác: Bên nhận nhượng quyền có cơ hội hợp tác với các đối tác và nhà cung cấp uy tín đang làm việc với bên nhượng quyền.
Tính cộng đồng: Công ty mẹ thường xây dựng cộng đồng các đơn vị nhận nhượng quyền, cho phép chủ của các cửa hàng nhượng quyền chia sẻ kinh nghiệm và hỗ trợ lẫn nhau.
Chi phí đầu tư thấp hơn: Mô hình Franchise được tin là có chi phí đầu tư thấp hơn so với việc xây dựng và phát triển một thương hiệu hoàn toàn mới.
Độc lập tài chính: Mặc dù có sự hỗ trợ từ công ty mẹ, các cửa hàng nhượng quyền vẫn giữ sự độc lập về tài chính và có quyền quyết định về hoạt động kinh doanh hàng ngày của mình.
2.2. Nhược Điểm Của Mô Hình Franchise Là Gì?
Ưu Điểm, Hạn Chế Của Mô Hình Franchise Là Gì?
Mặc dù mô hình Franchise mang lại nhiều ưu điểm, nhưng cũng tồn tại một số nhược điểm và rủi ro:
Không sở hữu thương hiệu: Khi đầu tư theo mô hình Franchise, bên nhận nhượng quyền sẽ không phải chủ thực sự của chi nhánh mà chỉ đơn giản là có quyền kinh doanh chi nhánh đó theo những thỏa thuận đã ký kết.
Cạnh tranh: Bên nhận nhượng quyền không chỉ cạnh tranh với các thương hiệu khác mà còn phải cạnh tranh với cả những đơn vị thuộc hệ thống Franchise.
Phụ thuộc vào công ty mẹ: Các cửa hàng nhượng quyền phụ thuộc nhiều vào quy trình và quy định của công ty mẹ. Điều này có thể hạn chế sự linh hoạt trong việc quản lý và phát triển kinh doanh theo ý muốn riêng.
Nhiều khoản phí bổ sung: Ngoài chi phí ban đầu, cửa hàng nhượng quyền còn phải trả các loại phí khác như phí thu nhập hàng tháng, phí quảng cáo,… cho công ty mẹ.
Hạn chế sự sáng tạo: Bên nhận nhượng quyền thường phải tuân thủ các quy trình và hệ thống đã được thiết lập sẵn. Điều này có thể hạn chế sự sáng tạo và khả năng thích nghi với nhu cầu của khách hàng địa phương.
Rủi ro về hình ảnh thương hiệu: Sự cố xảy ra tại một đơn vị có thể ảnh hưởng đến hình ảnh của cả thương hiệu, từ đó gây tổn thất cho toàn bộ hệ thống cửa hàng nhượng quyền.
Bị giới hạn về vị trí, quy mô cửa hàng: Công ty mẹ thường quy định các hạn chế về vị trí và quy mô cửa hàng. Điều này khiến bên nhận nhượng quyền gặp khó khăn khi muốn mở rộng hay thay đổi địa điểm cửa hàng kinh doanh.
Thách thức về quản lý nhân sự: Việc quản lý và duy trì đội ngũ nhân viên chất lượng có thể là một thách thức, đặc biệt là khi các chính sách nhân sự phải tuân theo quy định của công ty mẹ.
3. Các Hình Thức Franchise Phổ Biến Hiện Nay
Hiện nay có 4 hình thức nhượng quyền kinh doanh phổ biến bao gồm:
3.1. Nhượng Quyền Theo Mô Hình Có Tham Gia Quản Lý (Management Franchise)
Đối với hình thức nhượng quyền này, bên chuyển nhượng chuyển giao thương hiệu, mô hình kinh doanh cho bên nhận chuyển nhượng. Bên nhượng quyền cũng có trách nhiệm hỗ trợ điều chuyển những người có khả năng quản lý để hỗ trợ điều hành doanh nghiệp.
3.2. Mô Hình Nhượng Quyền Kinh Doanh Toàn Diện (Full Business Format Franchise)
Hình thức chuyển nhượng này mang tính toàn diện hơn đối với những yêu cầu, thỏa thuận từ hai bên. Bên nhượng quyền sẽ chuyển nhượng, chia sẻ ít nhất một trong bốn yếu tố cơ bản sau:
Bên nhượng quyền chia sẻ chiến lược, mô hình hoạt động kinh doanh, quy trình vận hành của doanh nghiệp đã được chuẩn hóa, chính sách quản lý, chương trình đào tạo, tư vấn và hỗ trợ khai trương, kiểm soát hàng hóa dịch vụ, hỗ trợ tiếp thị, quảng cáo sản phẩm.
Chuyển giao bí quyết, quy trình sản xuất kinh doanh, công nghệ.
Tên, hình ảnh thương hiệu.
Các loại sản phẩm và loại hình dịch vụ.
Bên nhận nhượng quyền có trách nhiệm trả cho bên nhượng quyền hai khoản phí cơ bản: phí nhận nhượng quyền và phí hoạt động.
3.3. Nhượng Quyền Theo Mô Hình Tham Gia Đầu Tư Vốn (Equity Franchise)
Đây là hình thức nhượng quyền mà bên nhượng quyền trực tiếp đầu tư vào doanh nghiệp nhận nhượng quyền với một tỷ lệ tương đối nhỏ. Mục đích chính của việc tham gia vào đầu tư là để nắm quyền kiểm soát hoạt động của doanh nghiệp. Bên nhượng quyền cũng có thể tham gia vào ban quản trị của doanh nghiệp nhận nhượng quyền.
3.4. Nhượng Quyền Kinh Doanh Không Toàn Diện (Non-Business Format Franchise)
Nhượng quyền theo hình thức này quản lý tương đối lỏng lẻo với các mô hình phổ biến như:
Nhượng quyền thương hiệu
Nhượng quyền phân phối sản phẩm, hàng hóa
Nhượng quyền công thức chế biến và quảng cáo
4. Quy Trình Nhượng Quyền Thương Hiệu
Quy Trình Nhượng Quyền Thương Hiệu
4.1. Bước 1: Phân Tích Đánh Giá Tiềm Năng
Tất cả mọi kế hoạch mở rộng mô hình Franchise đều bắt đầu từ việc phân tích và đánh giá tiềm năng thị trường. Điều này bao gồm việc nghiên cứu kỹ lưỡng về đặc điểm của thị trường mục tiêu, mức độ cạnh tranh và nhu cầu của khách hàng. Bằng cách này, công ty mẹ có thể xác định được sự phù hợp của mô hình Franchise với thị trường cụ thể, từ đó xây dựng kế hoạch phát triển chi tiết và hiệu quả.
4.2. Bước 2: Tiêu Chuẩn Hóa Mọi Quy Trình
Quá trình tiêu chuẩn hóa mọi quy trình là bước quan trọng để đảm bảo tính nhất quán và hiệu quả trong hoạt động của mỗi cửa hàng Franchise. Việc này bao gồm việc xác định và xây dựng các tài liệu liên quan tới quy trình kinh doanh, từ việc quản lý hàng hóa đến phục vụ khách hàng và quảng cáo.
4.3. Bước 3: Hiểu Và Thực Hiện Các Thủ Tục Pháp Lý
Bước thứ ba là hiểu và thực hiện các thủ tục pháp lý. Mỗi quốc gia có các luật lệ khác nhau về việc nhượng quyền thương hiệu, bao gồm khía cạnh bản quyền, thuế và hợp đồng. Việc tuân thủ đúng quy định là rất quan trọng để tránh rủi ro pháp lý và bảo vệ quyền lợi của cả hai bên.
4.4. Bước 4: Chính Sách Và Chi Phí Mô Hình Nhượng Quyền Thương Hiệu
Chính sách, chi phí của mô hình nhượng quyền thương hiệu cũng cần được xác định rõ ràng và công bố một cách minh bạch ngay từ đầu. Các chi phí ban đầu, chi phí bổ sung sau đó, cùng với các chính sách về quảng cáo, giảm giá, cung ứng hàng hóa, mặt bằng, nhân sự,… đều cần được nêu rõ để tránh sự hiểu lầm và bất đồng sau này.
4.5. Bước 5: Hoàn Thiện Các Thủ Tục
Bên nhượng quyền cần chuẩn bị đầy đủ các loại giấy tờ cần thiết bao gồm hợp đồng nhượng quyền, thông tin chi tiết về mô hình sản phẩm/dịch vụ nhượng quyền,… Các phụ lục bổ sung cũng cần sẵn sàng.
4.6. Bước 6: Thành Lập Một Đội Ngũ Quản Lý
Sau khi các thủ tục và chính sách đã được hoàn thiện, việc thành lập đội ngũ quản lý là bước tiếp theo. Đội ngũ nhân sự có kinh nghiệm và đủ năng lực là yếu tố quyết định, đảm bảo các cửa hàng nhượng quyền được vận hành một cách hiệu quả và có thể đạt được sự thành công như mong đợi.
4.7. Bước 7: Đào Tạo, Hỗ Trợ
Cuối cùng, bên nhượng quyền phải đào tạo và hỗ trợ bên được nhượng quyền để đảm bảo họ có đủ kiến thức, kỹ năng vận hành cửa hàng một cách hiệu quả. Điều này có thể bao gồm cả việc đào tạo về sản phẩm/ dịch vụ, quản lý kinh doanh và kỹ năng tiếp thị, quảng cáo.
5. Một Số Doanh Nghiệp Nhượng Quyền Thương Hiệu Tại Việt Nam
Sau khi tìm hiểu Franchise là gì, JobsGO sẽ cùng bạn tìm hiểu về các thương hiệu nhượng quyền nổi bật tại thị trường Việt Nam.
5.1. Thương Hiệu Trà Sữa Tocotoco
Đây có thể coi là thương hiệu trà sữa lớn bậc nhất nước ta với hệ thống hơn 700 cửa hàng phân phối và cửa hàng nhượng quyền trải dài trên khắp cả nước. Cửa hàng này nổi tiếng với những thức uống có mức giá phải chăng.
5.2. Thương Hiệu Pizza Hut
Hiện nay tại Việt Nam đã có tới 115 cửa hàng nhượng quyền của Pizza Hut trên khắp các tỉnh, thành phố. Đây là thương hiệu có xuất xứ tại Mỹ với các cửa hàng đồ ăn nhanh như Pizza, mì ống,…
5.3. Cà Phê Trung Nguyên
Đây là thương hiệu đầu tiên của Việt Nam thực hiện nhượng quyền ra thế giới và đã đạt được những kết quả tốt tạo tiền đề để các thương hiệu khác của Việt Nam vươn ra thị trường thế giới.
5.4. KFC
KFC là thương hiệu gà rán tiêu biểu nhất thế giới. Hiện nay KFC đã có mặt tại lãnh thổ của hàng trăm nước khác nhau trên toàn cầu. Chỉ tính riêng ở Việt Nam hệ thống các cửa hàng của KFC cũng trải dài ở nhiều thành phố trên cả nước trong đó tiêu biểu là thủ đô Hà Nội.
5.5. Lotteria
Lotteria cũng là một thương hiệu lớn với sản phẩm đặc trưng là gà rán. Tuy nhiên tại thị trường Việt Nam thì hệ thống cửa hàng của Lotteria còn chưa được phổ biến như KFC.
5.6. Jollibee
Jollibee là tập đoàn với hệ thống các cửa hàng đồ ăn nhanh trên lãnh thổ châu Á. Hiện nay ở Việt Nam các cửa hàng của Jollibee cũng đang được trải rộng trên nhiều tỉnh thành với hàng trăm cửa hàng.
5.7. Kichi Kichi
Một Số Doanh Nghiệp Nhượng Quyền Thương Hiệu Tại Việt Nam
Với mô hình buffet lẩu băng chuyền, Kichi Kichi đã tạo ra một trải nghiệm ăn uống độc đáo và thu hút khách hàng từ năm 2009. Đơn vị này có chi phí nhượng quyền thương hiệu khoảng 300.000 USD.
5.8. Burger King
Burger King đã gia nhập thị trường Việt Nam vào năm 2011. Chi phí nhượng quyền thương hiệu của Burger King tùy thuộc vào loại hình nhượng quyền, dao động từ 50.000 đến 300.000 USD. Doanh nghiệp này cung cấp một chương trình đào tạo chuyên sâu tới 70 ngày, giúp các bên được nhượng quyền đạt thành công.
5.9. Domino’s Pizza
Domino’s Pizza là một trong những thương hiệu pizza lớn nhất thế giới. Chi phí nhượng quyền tối thiểu của đơn vị này là 250.000 USD. Domino’s Pizza có một hệ thống đào tạo và hỗ trợ mạnh mẽ để đảm bảo sự thành công của các cửa hàng thành viên trên khắp thế giới.
Như vậy, bài viết này đã giúp bạn hiểu “Franchise là gì?” và các hình thức nhượng quyền kinh doanh. Hy vọng với những thông tin mà JobsGO đã mang đến cho bạn qua bài viết trên đã giúp bạn có thêm những kiến thức mà bạn đang tìm kiếm.
Câu hỏi thường gặp
1. Franchisor Là Gì?
Franchisor (bên nhượng quyền) là cá nhân hoặc doanh nghiệp sở hữu, điều hành thương hiệu đã được thiết kế, phát triển thành một hệ thống nhượng quyền.
2. Franchisee Là Gì?
Franchisee (bên nhận nhượng quyền) là cá nhân hoặc doanh nghiệp mua quyền nhượng quyền thương hiệu từ một Franchisor để vận hành một hoặc nhiều cửa hàng kinh doanh dưới tên thương hiệu, theo các quy định của Franchisor.
Trang Bùi
