“Chúng ta khi sinh ra ở dạng mặc định, chết đi lại về hình dạng mặc định, quan trọng là khi sống chúng ta có sống mặc định hay không”
Hôm qua đi GrabBike, nói chuyện với lái xe, em ấy tâm sự:
“Em bỏ học từ hồi xong cấp 2 tại em học dốt quá, có học nữa cũng không có tương lai… chứ nếu học giỏi thì em đã không chạy xe như thế này. Vất lắm chị ạ! Nhưng không còn lựa chọn nào”.
Mình mới hỏi: “Tại sao em không học tiếp đi? Lớp 12 mới thi đại học cơ mà? Lớp 10 học chăm lên là được!:
– Có học nữa vẫn dốt thôi chị ạ. Các bạn có nền tảng rồi, em thì không.
– Lúc sinh ra làm gì có ai biết gì, rồi đến 6 tuổi thì vào lớp 1. Lúc đó cũng hầu hết đều mới chỉ biết nói, đứa nào chẳng như nhau, sao bạn em lại học giỏi mà em học dốt được? – tôi nói
– Thì tại em sinh ra kém thông minh, còn tụi nó thông minh từ trứng nước rồi. Nên em có cố mấy thì vẫn học dốt, chúng nó không cần cố vẫn học giỏi.
– Nếu mình nghĩ mấy đứa thông minh thì nó học 30 phút, mình biết mình kém thì mình học gấp vài lần chúng nó, 3 tiếng chẳng hạn, đấy là nếu em cho rằng vì em học dốt nên giờ em mới vất vả thế này.
– Chúng nó không cần học cơ cũng đã biết rồi, em học mấy cũng thế thôi. Tại vì chúng nó thông minh sẵn, em thì không được thông minh như tụi nó.
– Thế em có bao giờ đổ lỗi cho bố mẹ rằng sinh ra em đã không được thông minh nên phải vất vả không?
– Không. Lỗi của mình thôi chứ không phải lỗi của bố mẹ. Đổ lỗi cho bố mẹ như thế thì người nghèo sẽ đổ lỗi rằng mình sinh ra trong nhà nghèo mà không phải nhà giàu à. – Em chia sẻ.
Thế rồi em ấy vui vẻ nói tiếp:
– Nhưng mà như em còn sướng hơn nhiều người chị ạ. Nhiều người vất vả lắm. Mình sinh ra thế nào cứ chấp nhận thế ấy cho vui vẻ.
Trên đây là câu chuyện do chị Mia Nguyen chia sẻ, nghe thì buồn cười vì sự mộc mạc của anh tài xế, nhưng thực chất lại rất gần gũi câu chuyện của chính chúng ta. Cuộc sống của chúng ta là do chúng ta lựa chọn. Bất kể lựa chọn của chúng ta thế nào, chúng ta vẫn phải cố gắng mới đạt được nó.
Chúng ta sinh ra mặc định như nhau, chúng ta khác nhau hay không chính là ở chỗ ta có cố gắng thay đổi mặc định hay không. Ví dụ cái mặc định đầu tiên là lười, vì lười là điều quá dễ dàng để thực hiện. Lười không đòi hỏi sự nỗ lực hay cố gắng nào cả. Chúng ta chết đi cũng mặc định như nhau, nhưng khác ở chỗ chúng ta để lại được gì trong suốt quãng thời gian chúng ta đã sống.
Sai lầm của bạn tài xế chính là lựa chọn, và bạn ấy chọn tin rằng bản thân không có lựa chọn cho cuộc sống của mình. Tin vào điều gì, nghĩ như thế nào thực chất đều là lựa chọn của bản thân. Anh chàng GrabBike chọn tin rằng bản thân vốn không thông minh nên cố mấy cũng không có tác dụng gì, trong khi chỉ cần cố gắng thì trí thông minh ắt sẽ được cải thiện. Thay vì khám phá hết tiềm năng bản thân, bạn ấy chọn tin rằng bản thân chẳng có gì. “Nếu bạn sinh ra trong nghèo khó, đó không phải là lỗi của bạn. Nhưng nếu bạn chết đi trong nghèo khó, đó chính là lỗi của bạn”. – Bill Gates.
“Gieo suy nghĩ gặt hành vi Gieo hành vi gặt thói quen Gieo thói quen gặt tính cách Gieo tính cách gặt số phận”
Một trong những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến lối suy nghĩ chính là môi trường. Một môi trường tốt sẽ tạo ra những con người tốt, và ngược lại. Thứ đầu tiên cần thay đổi trong hệ thống giáo dục không phải là môn học, mà là cách giảng dạy, là phẩm chất của thầy cô, là tư duy giảng dạy của giáo viên – những người có ảnh hưởng cực lớn đến tương lai bọn trẻ, và tương lai của đất nước. Bên cạnh đó, các trường học cần được đầu tư chương trình hướng nghiệp hơn – thứ đang được thực hiện một cách rất chung chung ở hầu hết các trường. Nếu việc chăm sóc/cố vấn cho sinh viên được thực hiện tốt hơn, số lượng trường hợp như bạn GrabBike kia sẽ giảm đi rất nhiều.
Dĩ nhiên bao giờ cũng sẽ có người này người kia, nếu ai cũng thuộc bộ phận lao động trí tuệ thì ai sẽ là người phục vụ bàn khi chúng ta đi ăn tiệm hay uống cafe? Điều này còn tùy thuộc vào lựa chọn nghề nghiệp của mình. Có rất nhiều người cảm thấy vui vẻ với việc chạy Grab, hay phục vụ bàn, nấu ăn,… Nhưng nếu bạn có quá đủ trí tuệ để làm những việc làm khác, cũng không có niềm vui khi làm những việc như chạy bàn, làm bếp, lái xe,… hãy tìm việc làm phù hợp hơn và để những việc làm này lại cho các em sinh viên, hay những người yêu thích công việc này, và bước ra ngoài tìm việc có ý nghĩa hơn dành cho mình.
Con người đều có lựa chọn để thay đổi, lựa chọn đầu tiên đó là tin rằng bản thân mình có thể tự lựa chọn cách sống cho riêng mình. Chúc các bạn luôn thành công.
Nam Nguyễn
