Thời gian gần đây, thuật ngữ BA nổi lên nhanh chóng và nhận được sự quan tâm của đông đảo các bạn trẻ. Vậy BA là gì? Công việc của BA gồm những gì và học gì ra để có cơ hội việc làm Data Analyst tại các công ty lớn? Hãy theo dõi bài viết dưới đây để có sự chuẩn bị tốt nhất nếu có dự định trở thành một BA bạn nhé!
BA là gì? BA là viết tắt của Business Analyst, có thể hiểu đơn giản chính là một “Chuyên viên phân tích nghiệp vụ”. Theo IIBA (Viện quốc tế cung cấp chứng chỉ hành nghề BA) thì BA chính là những người ở vị trí trung gian. Họ có vai trò kết nối, liên kết giữa các đối tượng khách hàng tiềm năng với bộ phận kinh doanh, đội ngũ quản lý các vấn đề kỹ thuật viên của doanh nghiệp.
Ví dụ: Nếu một doanh nghiệp đang gặp vấn đề trong việc vận hành và phát triển, nhiệm vụ chính của một Business Analyst là gì? Đó là họ sẽ làm việc trực tiếp với các phòng ban liên quan để tìm ra hướng giải quyết. Trong quá trình xem xét bản kế hoạch, nếu được duyệt, các nhân viên BA cùng đội ngũ kỹ thuật/kinh doanh sẽ tiến hành xây dựng và triển khai. Nếu không, các nhân viên BA sẽ phải thay đổi lại chính sách, điều chỉnh quy trình để phù hợp hơn với yêu cầu của doanh nghiệp đó ví dụ như về việc có vay tiền công ty tài chính hay không. Trong quá trình này, BA thường phải đánh giá và so sánh các phương án khác nhau, bao gồm cả chi phí tài chính, để đưa ra quyết định tối ưu. Chi phí tài chính là gì, ở đây có thể hiểu là những khoản chi phí liên quan đến việc triển khai và vận hành giải pháp, như chi phí phần mềm, hạ tầng, nhân lực, và các chi phí ẩn khác
BA Là Gì?
Ngày nay, khi được hỏi BA là gì? nhiều người sẽ lầm tưởng đến công việc của nhân viên IT. Tuy nhiên, trên thực tế, BA không làm công việc của một IT. Nó là một ngành rất rộng, có liên quan mật thiết với hầu hết mọi ngành nghề từ ngân hàng, tài chính cho đế thương mại điện tử,…
Thông thường, những người theo đuổi công việc BA sẽ được chia làm 3 chuyên môn chính như sau:
2.1. Chuyên Gia Tư Vấn Quản Lý – Management Analyst
Đây là nhiệm vụ rất quan trọng đối với các tổ chức bởi BA sẽ thực hiện công việc đưa ra các đề xuất mới nhằm cải thiện hiệu quả quá trình hoạt động của các tổ chức, doanh nghiệp. Chuyên gia tư vấn sẽ nghiên cứu, tìm hiểu về các hoạt động của doanh nghiệp, từ đó xây dựng nên các phương pháp để giúp doanh nghiệp có lợi hơn. Ví dụ như là biện pháp để giảm bớt chi phí sản xuất, kinh doanh, làm tăng doanh thu cho doanh nghiệp,…
2.2. Chuyên Viên Phân Tích Hệ Thống – Systems Analyst
Chuyên viên phân tích hệ thống sẽ đảm nhiệm công việc liên quan đến phân tích hoặc thiết kế kỹ thuật. Từ đó họ sẽ hỗ trợ giải quyết các vấn đề trong kinh doanh có liên quan đến technical. Vị trí này sẽ có trách nhiệm xác định những cải tiến cần thiết của doanh nghiệp, tiến hành thiết kế lại hệ thống để thực hiện các thay đổi đó.
Ngoài ra, chuyên viên phân tích hệ thống còn có nhiệm vụ đào tạo, chuyển giao các kỹ thuật hệ thống cho bộ phận khác sử dụng.
2.3. Chuyên Gia Phân Tích Dữ Liệu
Cuối cùng, việc làm Business Analyst cũng sẽ là người thu thập các thông tin, kết quả và trình bày chúng ở dạng biểu đồ, đồ thị, bảng biểu,… để báo cáo lên cấp trên. Đồng thời, các chuyên gia này sẽ sử dụng chính các cơ sở, dữ liệu phân tích được để xác định, vạch ra xu hướng cũng như xây dựng mô hình cho những vấn đề có thể xảy ra.
Những Chuyên Môn Chính Của BA
3. BA Làm Những Gì?
BA làm những gì có lẽ là băn khoăn của không ít người trước dự định theo đuổi BA. Dưới đây là những công việc thường gặp của một BA, bạn có thể tham khảo và có sự chuẩn bị tốt nhất trong tương lai:
3.1. Làm Việc Trực Tiếp Với Khách Hàng
Trao đổi công việc qua lại với khách hàng hoặc đối tác để nắm bắt thông tin được xem là một trong những công việc phổ biến của một BA. Trong quá trình trao đổi, BA sẽ lắng nghe, ghi nhận ý kiến và góp ý của khách hàng. Dựa trên những thông tin ban đầu, BA sẽ phân tích, đánh giá và lựa chọn giải pháp phù hợp nhất để giải quyết vấn đề. Với những BA có kinh nghiệm, phương án của họ có thể là cầu nối để tạo sự tin tưởng và đồng hành lâu dài của đối tác trong tương lai.
3.2. Trao Đổi Nội Bộ Với Doanh Nghiệp
Sau quá trình trao đổi thông tin với khách hàng, các BA sẽ trở về doanh nghiệp, truyền đạt lại nội dung với nhân sự trong bộ phận. Họ cũng có thể đưa thêm mốc thời gian cụ thể để nhận các ý kiến, phương án góp ý cho vấn đề của khách hàng.
3.3. Quản Lý Sự Thay Đổi
Xu hướng kinh doanh, công nghệ luôn thay đổi không ngừng nghỉ. Các yêu cầu, mong muốn của khách hàng cũng ngày một khó khăn, phức tạp nên để đáp ứng được, BA cần phải cập nhật không ngừng nghỉ để tìm ra giải pháp cũng như cơ hội mới cho doanh nghiệp. Song song với đó, việc nắm bắt kịp thời tình hình của các đối thủ cạnh tranh trực tiếp, gián tiếp với đơn vị mình cũng là điều BA cần đặc biệt lưu tâm.
3.4. Data Analyst
Trên thực tế, Data Analyst là một nhiệm vụ độc lập nhưng lại gắn bó trực tiếp với hệ thống dữ liệu. Để thực hiện Data Analyst tốt nhất, BA lại là phân tích kinh doanh, thu thập, xử lý dữ liệu và thể hiện chúng dưới dạng biểu đồ khoa học, dễ hiểu nhất.
3.5. Systems Analyst
Systems Analyst là một trong những công việc phổ biến bậc nhất của BA. Hiểu một cách đơn giản, Systems Analyst chính là phân tích hệ thống trong doanh nghiệp, bắt đầu từ khâu nghiên cứu và tìm hiểu tường tận hệ thống dữ liệu trong công ty. Kế đến là tiến hành đi sâu vào phân tích, đánh giá cũng như định hướng, thiết kế lại hệ thống để giải quyết các vấn đề doanh nghiệp đang gặp phải trong thời gian sớm nhất.
3.6. Management Analyst
Đây là nhiệm vụ đặc biệt quan trọng trong nghiệp vụ phân tích dữ liệu của BA. Thông qua Management Analyst, mọi vấn đề được xử lý nhanh chóng nên tiết kiệm được thời gian, công sức và cả tiền bạc cho các đơn vị. Trong quá trình làm việc, các BA thường triển khai hoạt động Management Analyst thường xuất hiện trong giai đoạn Pre-Sales. Tùy theo quy mô, tính chất của doanh nghiệp, Management Analyst có thể xuất hiện ở một số giai đoạn khác.
3.7. Functional Analyst
Tại các doanh nghiệp, Functional Analyst có nhiều điểm tương đồng so với công việc Business System Analyst. Khi thực hiện Functional Analyst, BA sẽ nghiên cứu sản phẩm cũ và phát triển mẫu mới sao cho ưu việt nhất. Nhờ vậy, sản phẩm mới đáp ứng được yêu cầu của khách hàng, đồng thời giải quyết bài toán khó mà doanh nghiệp đang gặp phải trong bối cảnh cạnh tranh mạnh mẽ như hiện nay. SAP, Microsoft, Sharepoint,… là những phần mềm hỗ trợ hiệu quả trong quá trình thực hiện Functional Analyst.
3.8. Agile Analyst
Agile Analyst là nhiệm vụ được thực hiện nhằm đảm bảo chuyển thông tin kịp thời, chính xác tới với khách hàng. Tầm quan trọng Agile Analyst được thể hiện đặc biệt rõ ràng trong các dự án Scrum hay Agile.
3.9. Service Request Analyst
BA làm gì, không thể không nhắc đến Service Request Analyst. Đây là nhiệm vụ training ở các buổi trao đổi, xử lý vấn đề nếu gặp lỗi hoặc nhận yêu cầu từ khách hàng. Ngoài ra, quá trình triển khai giải pháp cho khách hàng cũng sẽ thiếu toàn diện hơn nếu bỏ qua các bước triển khai chi tiết của hoạt động Service Request Analyst.
BA Làm Những Gì?
4. Học Ngành Gì Để Làm Công Việc BA?
Vậy nếu bạn muốn trở thành một BA trong tương lai, cần học gì để tương thích với ngành nghề này? Dưới đây là một số gợi ý các bạn không nên bỏ qua.
4.1. Ngành Hệ Thống Thông Tin Quản Lý
Với nhóm ngành hệ thống thông tin quản lý, sinh viên sẽ được đào tạo 3 nhóm kiến thức chính bao gồm: kinh tế, công nghệ thông tin, hệ thống thông tin quản lý cùng các kỹ năng mềm khác.
Do vậy, các bạn sinh viên theo học ngành này sau khi ra trường sẽ có khả năng tổng hợp và xử lý dữ liệu tốt. Đây được xem là kỹ năng cực kỳ cần thiết đối với công việc BA.
Nhóm ngành công nghệ thông tin bao gồm khá nhiều ngành nhỏ khác như kỹ thuật phần mềm, khoa học máy tính, an toàn thông tin, kỹ thuật máy tính, truyền thông – mạng máy tính.
Các ngành học này sẽ mang đến cho người học một cái nhìn cơ bản về ngành công nghệ thông tin nói chung cũng như kỹ thuật chuyên ngành nói riêng. Đây cũng là nhóm ngành đòi hỏi suy nghĩ logic rất cao. Do đó, bạn có thể học được cách xây dựng, vận hành và phát triển các hệ thống phần mềm một cách hiệu quả nhất.
Đối với nhóm ngành kinh tế – quản lý, bạn có thể cân nhắc và lựa chọn như một số chuyên ngành như: quản trị kinh doanh, quản trị tài chính, kế toán, kiểm toán, ngân hàng,… Sinh viên khi theo học trong các nhóm ngành này sẽ được trang bị đầy đủ kiến thức cơ bản về quản trị, kế toán, tài chính, kiểm toán. Đây cũng là một điều kiện thuận lợi khi ra làm BA.
Tuy nhiên, nhược điểm của nhóm ngành này là các bạn sẽ không được cung cấp đầy đủ kiến thức nền tảng về CNTT. Vậy nên, sau khi ra trường bạn sẽ gặp khó khăn trong các nhiệm vụ đòi hỏi kiến thức chuyên sâu về kỹ thuật.
Để có thể làm tốt nhất công việc của một BA, trong quá trình học kinh tế bạn cũng có thể đăng kí thêm một số khóa học ngắn hạn về công nghệ thông tin. Đây chắc chắn sẽ là điểm cộng cực lớn cho việc phân tích dữ liệu và làm việc trong tương lai.
5. Kỹ Năng Cần Có Để Làm BA
Kỹ Năng Cần Có Để Làm BA
BA – Business Analyst là một trong những nghề đang rất hot, được đông đảo bạn trẻ yêu thích, lựa chọn. Tuy nhiên, để có thể theo đuổi nghề BA, các bạn sẽ cần đảm bảo đáp ứng được những kỹ năng cơ bản như sau:
5.1. Kỹ Năng Giao Tiếp, Đàm Phán, Thuyết Phục
Trước khi muốn học kỹ năng, bạn phải nắm rõ bản chất của nghề BA là gì? Đó là cần dành thời gian để trao đổi, tương tác với khách hàng, người quản lý, các đội nhóm,… Các BA cần phải có khả năng sử dụng ngôn ngữ linh hoạt để trình bày rõ ràng, mạch lạc các yêu cầu của dự án, phổ biến về sự thay đổi cũng như thông báo kết quả thử nghiệm.
Ngoài ra, các chuyên viên phân tích nghiệp vụ cũng cần thường xuyên làm việc với khách hàng, tư vấn, thuyết phục họ sử dụng giải pháp mà doanh nghiệp đưa ra. Chính vì vậy, kỹ năng giao tiếp, đàm phán, thuyết phục sẽ đóng vai trò đặc biệt quan trọng, quyết định đến sự thành công của dự án.
5.2. Kỹ Năng Công Nghệ
Đối với một chuyên viên phân tích nghiệp vụ thì để xác định được các giải pháp trong kinh doanh, họ sẽ cần nắm bắt được các ứng dụng công nghệ thông tin đang sử dụng, các kết quả nó có thể mang đến,… Bên cạnh đó, BA cũng cần phải biết kiểm tra phần mềm, thiết kế hệ thống kinh doanh để mang đến các dự đoán, phân tích chính xác nhất.
Do đó, để làm công việc của một BA, các bạn sẽ không thể thiếu được kỹ năng về công nghệ.
5.3. Kỹ Năng Phân Tích
Một trong những kỹ năng không thể thiếu của một BA đó chính là phân tích các vấn đề, thực trạng hoạt động của doanh nghiệp. Thông qua quá trình phân tích này, họ sẽ có thể nắm bắt được các nhu cầu kinh doanh của khách hàng như thế nào, từ đó truyền đạt chính xác vào các ứng dụng.
Không chỉ vậy, công việc của các BA đôi khi còn là phân tích số liệu, các kết quả khảo sát, tài liệu quan trọng hay các quy trình làm việc,… Từ đây, họ sẽ xác định được quá trình xử lý để khắc phục các vấn đề xảy ra. Bởi vậy mà yêu cầu bắt buộc đối với các chuyên viên phân tích nghiệp vụ chính là phải có khả năng phân tích tốt.
5.4. Kỹ Năng Xử Lý Vấn Đề
Xử lý vấn đề không chỉ là kỹ năng cần thiết đối với riêng ngành BA mà còn là yếu tố tạo nên sự thành công, kết quả tốt cho hầu hết các công việc, ngành nghề khác.
Đặc biệt, với những ai làm BA trong lĩnh vực công nghệ thông tin thì sự thay đổi sẽ thường xuyên diễn ra. Điều này đòi hỏi các chuyên gia BA cần phải nhanh chóng nắm bắt các vấn đề, tìm ra nguyên nhân và xử lý nhanh chóng để không để lại hậu quả nghiêm trọng cho khách hàng, doanh nghiệp.
5.5. Kỹ Năng Đưa Ra Quyết Định
Làm một BA, các bạn sẽ không thể thiếu được kỹ năng đưa ra quyết định. Bởi nhiệm vụ của BA là tư vấn, đưa ra các giải pháp cho quản lý, vạch ra định hướng xử lý cho các vấn đề của doanh nghiệp. Do đó, có kỹ năng đưa ra quyết định là yêu cầu bắt buộc để các BA có thể hoàn thành thật tốt nhiệm vụ của mình.
5.6. Kỹ Năng Quản Lý
Khi làm việc ở vị trí chuyên viên phân tích nghiệp vụ, các bạn sẽ cần thường xuyên phải lập kế hoạch, trực tiếp quản lý các dự án hay chỉ đạo nhân viên,… Ngoài ra, một số công việc như xử lý sự thay đổi, dự báo ngân sách của dự án,… cũng là nhiệm vụ dành cho bộ phận BA. Vì vậy, kỹ năng quản lý chắc chắn là yêu cầu không thể thiếu dành cho vị trí này.
6. Câu Hỏi Thường Gặp Về BA
6.1. BA Với Data Analytics Khác Gì Nhau?
BA và Data Analytics là hai khái niệm thường bị nhầm lẫn với nhau trong nhiều trường hợp. Tuy nhiên, điểm chung duy nhất giữa chúng đều là tìm ra cách cải thiện hoạt động của doanh nghiệp. Dưới đây là một số điểm khác biệt giúp chúng ta dễ dàng nhận biết BA và Data Analytics, bạn có thể tham khảo:
Tiêu chí phân biệt
BA
Data Analytics
Khái niệm
Là kỹ thuật sử dụng các phương pháp thống kê, phân tích dữ liệu để cải thiện quy trình và gia tăng hiệu suất của doanh nghiệp.
Là hoạt động tập trung vào phân tích dữ liệu để có thể tìm ra được nguồn thông tin có giá trị.
Vai trò
Xử lý các yêu cầu dịch vụ và đưa ra giải pháp cải thiện hệ thống.
Nhìn nhận tổng thể các vấn đề trong kinh doanh và đội ngũ nhân sự để thúc đẩy nhanh chóng hơn sự thay đổi công nghệ trong thời đại 4.0.
Đảm bảo tính chính xác và sử dụng lại dữ liệu của tổ chức.
Chắc chắn kho dữ liệu đủ tiêu chuẩn để tái sử dụng bất cứ khi nào nhằm nâng cao hiệu quả kinh doanh.
Bảo vệ hệ thống dữ liệu của doanh nghiệp ở trạng thái an toàn nhất.
Nhiệm vụ
Đánh giá hệ thống dữ liệu để xác định thói quen làm việc hàng ngày.
Phỏng vấn người dùng để ghi nhận các thách thức về kỹ thuật trong quá trình làm việc.
Thực hiện các lệnh kiểm tra và điều chỉnh yêu cầu liên quan đến dự án sao cho mạch lạc, trôi chảy nhất.
Làm việc trực tiếp với dữ liệu để xác định các vấn đề giúp doanh nghiệp thuận lợi hơn trong việc đưa ra phương án giải quyết.
Phân tích dữ liệu thu thập được để đưa ra kết luận chính xác nhất.
6.2. So Sánh Giữa Business Analyst Và Business Intelligence Analyst
Dưới đây là một số điểm khác biệt giữa BA và Business Intelligence Analyst:
Tiêu chí phân biệt
BA
Business Intelligence Analyst
Khái niệm
Là kỹ thuật sử dụng các phương pháp thống kê, phân tích dữ liệu để cải thiện quy trình và gia tăng hiệu suất của doanh nghiệp.
Là quá trình thu thập, phân tích dữ liệu và cung cấp thông tin giúp nhà điều hành dễ dàng đưa ra quyết định chính xác trong kinh doanh.
Mục đích
Cung cấp dự đoán.
Xác định nguyên nhân của một vấn đề đã xảy ra từ đó đưa ra dự đoán.
Cách sử dụng
Xác định tạo sao quy trình ảnh hưởng đến chỉ KPI, từ đó đưa ra dự đoán tương lai.
Sử dụng để xác định quy trình trong quá khứ ảnh hưởng đến KPI như thế nào.
Để trở thành một BA chuyên nghiệp, các chứng chỉ sau có thể giúp ích cho bạn.
Tên chứng chỉ
Chức năng
Chứng chỉ ECBA (Entry Certificate in Business Analysis)
Đây là chứng nhận này dành cho những cá nhân / chuyên gia có mong muốn tham gia vào lĩnh vực BA (do IIBA cấp). Chứng chỉ này phù hợp cho người mới bắt đầu và chưa có kinh nghiệm trong ngành BA.
Chứng chỉ CCBA (Certification of Competency in Business Analysis)
Đây là chứng chỉ chuyên nghiệp dành cho những người đã từng làm ở vị trí Business Analysis. Khi một cá nhân đạt được chứng chỉ này, cơ hội việc làm tốt cho vị trí BA cũng sẽ tăng cao. Chính vì vậy, CCBA là một chứng chỉ rất hot mà hiện nay rất nhiều người mong muốn có được.
Chứng chỉ CBAP (Certified Business Analysis Professionals)
CBAP là chứng chỉ chuyên nghiệp dành cho các cá nhân đã có nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực Business Analysis. CBAP sẽ giúp bạn có một profile đẹp và dễ dàng thăng tiến trong sự nghiệp.
Chứng chỉ CBATL (Certified Business Analysis Thought Leader):
Đây là chứng chỉ cao nhất và được thiết kế cho các chuyên gia BA với hơn 10 năm kinh nghiệm trong ngành.
Chứng chỉ CFLBA (Certified Foundation Level Business Analyst)
CFLBA là chứng chỉ cung cấp đầu và, phù hợp với những bạn mới và chưa có nhiều kinh nghiệm làm BA.
Chứng chỉ CPRE (Certified Professional for Requirements Engineering)
Đây là chứng chỉ được quốc tế chấp nhận cho Requirement Engineers và Business Analyst. Chứng chỉ này sẽ là lựa chọn phù hợp với những ai đang giữ vai trò phát triển và phải liên lạc với business users như một phần của quá trình phát triển giải pháp CNTT.
Chuyên nghiệp trong Business Analysis (PMI-PBA):
Nếu bạn đang làm việc với tư cách là người quản lý dự án thì PMI-PBA là chứng chỉ phù hợp với bạn.
Như vậy, qua bài viết, JobsGO đã giúp bạn trả lời được băn khoăn BA là gì cũng như phân biệt BA với các khái niệm dễ nhầm lẫn. Hãy theo dõi JobsGO để cập nhật thêm nhiều thông tin bổ ích tiếp theo nhé.
Giang Doan
